Κεντρικός σταθμός του Ελσίνκι

Ο κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός του Ελσίνκι (φινλανδικά: Helsingin päärautatieasema) είναι ένα πολύ γνωστό ορόσημο του Ελσίνκι και το κέντρο των δημόσιων συγκοινωνιών στην περιοχή της πρωτεύουσας. Όλα τα προαστιακά τρένα στην περιοχή της πρωτεύουσας αναχωρούν από το σταθμό και είναι επίσης το πιο σημαντικό σημείο αναχώρησης της Φινλανδίας για τρένα μεγάλων αποστάσεων. Ο σταθμός του μετρό βρίσκεται ακριβώς κάτω από το σταθμό και είναι ο πιο πολυσύχναστος σταθμός του μετρό του Ελσίνκι. Επιπλέον, τα τρένα για την Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα στη Ρωσία αναχωρούν από τον κεντρικό σταθμό του Ελσίνκι.

Αρχιτεκτονική

Ο κεντρικός σταθμός του Ελσίνκι αποτελεί ένα από τα πιο διάσημα έργα του Φινλανδό-Αμερικανού αρχιτέκτονα Έλιελ Σάαρινεν. Είναι τεχνικά και καλλιτεχνικά ευρηματικό και είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία και ορόσημα στο κέντρο του Ελσίνκι.  Είναι ένα καινοτόμο έργο τόσο αρχιτεκτονικά όσο και τεχνικά και ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία και ορόσημα του κέντρου της πόλης του Ελσίνκι. Το κτίριο είναι ένα από τα πιο γνωστά έργα της φινλανδικής αρχιτεκτονικής.

Μόλις ο σταθμός ολοκληρώθηκε το 1914 έγινε διεθνώς γνωστός και έγινε σύμβολο της διεθνούς αρχιτεκτονικής, καθώς και τόπος προσκυνήματος για αρχιτέκτονες. Ο γερμανικός αρχιτεκτονικός τύπος τον ανακήρυξε ως τον πιο όμορφο σιδηροδρομικό σταθμό στον κόσμο. Το κτίριο του σταθμού χρησίμευσε ακόμη και ως έμπνευση για τον σιδηροδρομικό σταθμό της Σιγκαπούρης.

Το κτίριο του σταθμού έχει αντέξει καλά στη δοκιμασία του χρόνου και η αρχιτεκτονική του εξακολουθεί να προσελκύει την προσοχή ακόμη και στον 21ο αιώνα. Το κτίριο επιλέχθηκε ως ένας από τους δέκα πιο όμορφους σιδηροδρομικούς σταθμούς στον κόσμο το 2012 από την αμερικανική ιστοσελίδα Flavorwire.com και τον εκδότη τουριστικών οδηγών Lonely Planet, καθώς και από το BBC το 2014.

Εκτός από το Εθνικό Μουσείο της Φινλανδίας, ο Κεντρικός Σταθμός του Ελσίνκι ήταν ένα από τα μεγαλύτερα κατασκευαστικά έργα του φινλανδικού κράτους στις αρχές του 20ου αιώνα.

Πρόσοψη

Την εποχή της κατασκευής του, το κτίριο του σταθμού ήταν πολύ μοντέρνο: ήταν κατασκευασμένο από σκυρόδεμα και σίδερο, με πρόσοψη από κόκκινο γρανίτη. Οι καμπυλωτοί θόλοι των αιθουσών του σταθμού είναι από τα παλαιότερα παραδείγματα μνημειακής κατασκευής από σκυρόδεμα στη Φινλανδία. Το βαρύ πέτρινο κτίριο αντιπροσωπεύει το ύστερο αρτ νουβό στυλ.

Χαρακτηριστικά

Κτίριο

Ο σταθμός είναι ντυμένος κυρίως με φινλανδικό γρανίτη και τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι ο πύργος του ρολογιού του και τα δύο ζεύγη αγαλμάτων που κρατούν τις σφαιρικές λάμπες, αναμμένες τη νύχτα, εκατέρωθεν της κύριας εισόδου.

Η δομή του κτιρίου του σταθμού είναι κατασκευασμένη από τούβλα. Οι κάτω, μεσαίες και πάνω βάσεις των τοίχων περιέχουν σκυρόδεμα οπλισμένο με χάλυβα, το οποίο χρησιμοποιείται και στις δομές στήριξης των θόλων. Η πρόσοψη είναι κατασκευασμένη από κόκκινο γρανίτη Hanko και εν μέρει από γύψο. Η πρόσοψη που βλέπει στην αυλή του σιδηροδρόμου είναι από σοβά και καμένο τούβλο. Η οροφή του κτιρίου είναι από σιδερένια λαμαρίνα. Μέρος των κουφωμάτων, των σωλήνων αποχέτευσης και των επενδύσεων της μαρκίζας στην οροφή είναι κατασκευασμένα από χάλκινη λαμαρίνα.

Η κεντρική αίθουσα του κτιρίου του σταθμού φτάνει μέχρι την κορυφή του κτιρίου και είναι ένας βαρελίσιος θολωτός χώρος έκτασης περίπου 780 τετραγωνικών μέτρων. Οι πρώην αίθουσες αναμονής του κτιρίου του σταθμού είναι και οι δύο θολωτοί χώροι έκτασης περίπου 450 τετραγωνικών μέτρων. Οι αίθουσες εξόδου προς την πλατεία Rautatientori και την πλατεία Eliel είναι 200 και 350 τετραγωνικά μέτρα, αντίστοιχα. Η σκεπαστή εσωτερική αυλή που περιβάλλεται από το σχήμα «U» του κτιρίου έχει έκταση περίπου 1100 τετραγωνικά μέτρα.

Ο πύργος του ρολογιού

Ο πύργος του ρολογιού του σταθμού είναι από τα πιο γνωστά ορόσημα στο Ελσίνκι. Κατά τη στιγμή της ολοκλήρωσής του ήταν ο ψηλότερος πύργος στο Ελσίνκι. Καθώς ο σταθμός χρησίμευε ως στρατιωτικό νοσοκομείο κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο πύργος του ρολογιού χρησιμοποιήθηκε ως προσωρινό νεκροτομείο. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Lotta Svärd χρησιμοποίησε τον πύργο για επιτήρηση από τον αέρα. Οι σκάλες στο κάτω μέρος του πύργου είναι κατασκευασμένες από σκυρόδεμα. Οι σκάλες στην κορυφή είναι κατασκευασμένες από ξύλο. Σήμερα ο πύργος δεν είναι πλέον ανοιχτός για το κοινό για λόγους ασφαλείας, με εξαίρεση τους προσκεκλημένους επισκέπτες, όπως οι απόγονοι του Έλιελ Σάαρινεν.

Το ύψος του πύργου του ρολογιού μετρημένο από το επίπεδο του δρόμου είναι 48,5 μέτρα. Στην κορυφή του πύργου υπάρχει μια υδρόγειος σφαίρα που στηρίζεται από τέσσερις φτερωτούς τροχούς, που συμβολίζουν τη διεθνότητα του σταθμού και των φινλανδικών σιδηροδρόμων. Ο πύργος είναι χτισμένος από τούβλα και η πρόσοψή του αποτελείται από περίπου 3600 κομμάτια γρανίτη Χάνκο. Η οροφή είναι ξύλινη και καλύπτεται από χαλκό. Η χάλκινη οροφή του πύργου ζυγίζει περίπου πέντε χιλιάδες κιλά και έχει συνολική επιφάνεια περίπου 150 τετραγωνικά μέτρα. Η διάμετρος του πυθμένα του τρούλου στον πύργο είναι περίπου 4,5 μέτρα. Η επιφάνεια της πρόσοψης από γρανίτη είναι περίπου 1030 τετραγωνικά μέτρα. Κάθε πέτρα γρανίτη έχει πάχος περίπου 250 χιλιοστά και ζυγίζει περίπου 240 κιλά.

Ο πύργος του ρολογιού ολοκληρώθηκε το 1919, αλλά τοποθετήθηκε μόνο με σταθμισμένα ρολόγια γερμανικής κατασκευής το 1922. Αρχικά, τα ρολόγια είχαν ρυθμιστεί να δείχνουν την ώρα στην Αγία Πετρούπολη. Αρχικά, τα ρολόγια λειτουργούσαν χειροκίνητα και τα βάρη μετακινούνταν με το χέρι. Ο πύργος του ρολογιού έχει ρολόγια και στις τέσσερις βασικές κατευθύνσεις.  Η διάμετρος κάθε πρόσοψης του ρολογιού είναι ακριβώς 3 μέτρα μετρημένη από το εξωτερικό άκρο των επιχρυσωμένων λεπτοσήμων. Ο ωρολογιακός δείκτης κάθε ρολογιού έχει μήκος 119 εκατοστά και ζυγίζει 60 κιλά. Ο λεπτοδείκτης έχει μήκος 150 εκατοστά και ζυγίζει 56 κιλά μαζί με το κρυφό αντίβαρό του (28 κιλά το καθένα). Πριν από τις διορθωτικές μετρήσεις το 2010, και σε ορισμένες πηγές ακόμη και μετά από αυτό, υπήρξαν λανθασμένες μετρήσεις που διαφέρουν από αυτήν για την πρόσοψη του ρολογιού και τους δείκτες. Κάθε πρόσοψη ρολογιού έχει τα δικά της μηχανήματα, και όλα συνδέθηκαν ψηφιακά με το κεντρικό ρολόι της Φινλανδικής Διοίκησης Μεταφορών το 1980.

Ο πύργος του ρολογιού έχει επισκευαστεί και επισκευαστεί πολλές φορές. Οι τελευταίες επισκευές έγιναν τον Μάρτιο του 2010, οι οποίες κόστισαν αρχικά 1,5 εκατομμύριο ευρώ. Εκτός από τις κόκκινες γρανιτικές πέτρες Χάνκο, αντικαταστάθηκαν όλες οι ραφές πέτρας. Επισκευάστηκε επίσης η χάλκινη στέγη και τα πεζούλια του πύργου. Εκείνη την εποχή το κόστος των επισκευών τριπλασιάστηκε και λόγω της ζημιάς από την υγρασία, έφτασε κοντά στα πέντε εκατομμύρια ευρώ. Το 2011 ανακαλύφθηκε ότι το ρολόι δεν μπορεί να μείνει στην ώρα του λόγω διαταραχής των παλμών στα μηχανήματα. Οι παρορμήσεις που έλεγαν στο ρολόι να κινήσει τους δείκτες του ορίστηκαν κατά λάθος ως πολύ ευαίσθητες κατά τις τελευταίες επισκευές.

Αγάλματα «Οι Φαναροφόροι»

Τα γλυπτά από γρανίτη εκατέρωθεν της κύριας εισόδου του κεντρικού σταθμού του Ελσίνκι ονομάζονται Lyhdynkantajat («Οι Φαναροφόροι»). Σχεδιάστηκαν από τον Φινλανδό γλύπτη Εμίλ Βίκστρομ. Η ομάδα γλυπτών αποτελείται από τέσσερις γρανιτένιες ανδρικές φιγούρες που κρατούν σφαιρικά φανάρια.

Παραπομπές

Πηγές

• Pakkanen, Veikko: Neljä fasadia torille: Ateneum 1.-30.9.2000. Ελσίνκι: Finnish state art museum, 2000. ISBN 951-53-2193-X

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• https://en.wikiarquitectura.com/building/helsinki-central-station/
• https://victorianweb.org/decadence/architecture/31.html
• https://thebeautyoftransport.com/2016/10/12/the-men-from-the-future-helsinki-central-station-finland/
• https://www.myhelsinki.fi/en/see-and-do/sights/helsinki-central-railway-station
• http://artdecobuildings.blogspot.com/2008/03/central-railway-station-heksinki.html