Մարսելի աստղադիտարան

Մարսելի աստղադիտարան (ֆր.՝ Observatoire de Marseille, կոդը` «014»), մասնագիտացված աստղադիտարան, որը տեղակայված է Ֆրանսիայի հարավում` Մարսելում։ Աստղադիտարանը միավորում է մի քանի բաժիններ՝ Մարսելի աստղաֆիզիկայի լաբորատորիան, Վերին Պրովանսի աստղադիտարանը, աստղային և համաշխարհային ինտերֆերենցիայի լաբորատորիան, Գասենդիի բաժինը։

Պատմություն

Աստղադիտարանում կատարված առաջին դիտարկումները սկսվել են 1702 թվականին, առաջին աստղադիտակի համար միջոցները հատկացվել են թագավորի կողմից։ Աստղադիտարանի առաջին տնօրենն էր ճիզվիտ Անտուան Լավալը։ 1718-1729 թվականներին աստղադիտարանը փակվել էր Լավալի Թուլոն մեկնման հետ կապված։ Էսպրիտա Պազենայի ժամանման հետ աստղադիտարանում սկսվում է զարգացման նոր փուլ, նույն տարում այն դառնում է նավատորմի թագավորական աստղադիտարան։ Պազենայի կառավարման ընթացքում աշխատանքի են ընդունվել երկու նոր աստղագետներ և աստղադիտարանում տեղադրվել է նոր 6 ֆուտանոց աստղադիտակ։ Պազենան կորցրեց իր պաշտոնը 1763 թվականին։

Աստղադիտարանի ամբողջ աշխատանքի ընթացքում այնտեղ ակտիվորեն կատարվում էին աստերոիդների որոնումներ և գիտական աշխատանք։ Հուշագրավ հայտնագործություններից մեկն է Ստեֆանի կվինտետի հայտնաբերումը 1877 թվականին։ Այս աստղադիտարանում է աշխատել Ալֆոնս Բորելլին։

Աստղադիտարանի ղեկավարները

• Անտուան Լավալ 1702 - 1728
• Էսպրիտ Պազենա 1729 - 1763
• Սեն-Ժակ դե Սիլվաբել 1763 - 1801
• Ժակ-Ժոզեֆ Թուլիս 1801 - 1810
• Ժան-Ժակ Բլանպեյն 1810 - 1821
• Ժան-Ֆելիկս Ադոլֆ Գամբարտ 1821 - 1836
• Բենժամին Վալզ 1836 - 1860
• Էդուարդ Ստեֆան 1866 - 1907
• Հենրի Բորգետ 1907 - 1921
• Հենրի Բիյսոն 1921 - 1923
• Ժան Բոսլեր 1923 - 1948
• Շարլ Ֆերենբակ 1948 - 1972

Տես նաև

• Աստղադիտարաններ

Արտաքին հղումներ

• Ժամանակագրություն Արխիվացված 2007-09-28 Wayback Machine
• Աստղադիտարանի պատմությունը XVIII-ից XIX դարերում Արխիվացված 2008-12-01 Wayback Machine
• Մարսելի աստղադիտարանի պատմությունը
• Պաշտոնական կայքը Արխիվացված 2012-07-17 Wayback Machine