De Socialistische Partij van Chili (Spaans: Partido Socialista de Chile, PSC) is een sociaaldemocratische politieke partij in Chili.

De partij werd opgericht in 1933 als samenvoeging van een aantal kleine partijen. Salvador Allende was medeoprichter van deze partij en namens deze presidentskandidaat in 1952, 1958, 1964, hij slaagde er niet in om die te winnen. In 1970 voerde Allende het Volksfront aan, een coalitie van de PSC met een aantal andere linkse partijen en won dit keer wel de verkiezingen. Allende regeerde tot 1973, toen hij in een staatsgreep werd afgezet door Augusto Pinochet, die de partij verbood.

Na de terugkeer van de democratie in 1990 werd de partij heropgericht, met een gematigder karakter dan haar voorganger.

Bij de parlementsverkiezingen van 2005 kreeg de partij 653.692 stemmen (10,02%, 15 zetels). Bij de presidentsverkiezingen van 2006 won Michelle Bachelet, de kandidaat van deze partij, 3.723.019 stemmen (53,49%). De partij is lid van de Socialistische Internationale. De algemeen secretaris van de partij is Ricardo Núñez. De voorzitter van de partij is Camilo Escalona. De jongerenorganisatie gelieerd aan de partij is Juventud Socialista de Chile.

Verkiezingsuitslagen

De Partido Izquierda Ciudadana de Chile (Nederlands: Chileense Partij van Linkse Burgers), kortweg Izquierda Ciudadana (IC) en tot 2013 Partido Izquierda Cristiana de Chile (Links-Christelijke Partij van Chili) was een links-socialistische en progressieve politieke partij in Chili die sinds 2013 deel uitmaakte van de coalitie Nueva Mayoría (Nieuwe Meerderheid).

Geschiedenis

De partij ontstond op 31 juli 1971 onder de naam Partido Izquierda Cristiana de Chile (IC) nadat enkele parlementariërs van de Partido Demócrata Cristiano de Chile (Christendemocratische Partij van Chili) zich afscheidden uit ongenoegen over de in hun ogen te behoudende koers van de PDC. De IC presenteerde zich als links-christelijk alternatief voor de PDC en sloot zich aan bij de Unidad Popular (Verenigd Front) van president Salvador Allende. De IC was wel nadrukkelijk niet-marxistisch en dit leidde ertoe dat een aantal ontevreden leden van de MAPU, een eerdere afsplitsing van de PDC die zich in marxistische richting ontwikkelde, zich bij de IC aansloten. De IC werd tactisch gesteund door president Allende die in de nieuwe partij een poging zag om de burgerlijke PDC te verzwakken. Ook het niet-marxistisch karakter van de IC werd door de president gesteund omdat er in zijn ogen al meer dan genoeg marxistische partijen waren (waaronder zijn eigen PS).

De IC bekende zich tot de progressieve christendemocratie en het humanisme en was voorstander van de vorming van een socialistische samenleving.

Na de staatsgreep van generaal Augusto Pinochet en de vorming van een militaire junta werden de linkse politieke partijen, w.o. de IC, verboden. De leiders van de partij, maar ook gewone leden, werden gevangengezet, gemarteld en soms vermoord.

In 1989, na het herstel van de democratie, volgde de heroprichting van de IC (de partij was in de periode 1973-1989 wel clandestien actief), hoewel veel van haar oud-leden zich aansloten bij de eveneens opnieuw opgerichte Partido Socialista (PS). De partij wist bij de parlementsverkiezingen van dat jaar één vertegenwoordiger verkozen te krijgen in de Kamer van Afgevaardigden. De partij maakte aanvankelijk deel uit van de Concertación (1988-1993), een bundeling van centrum-linkse partijen, maar maakte daarna deel uit van de Movimiento de Izquierda Democrática Allendista (1993-1994).

Vanaf 2003 maakte de IC deel uit van de Juntos Podemos Más (Samen Kunnen We Meer) en sinds 2013 van de coalitie Por un Chile justo (Voor een Rechtvaardig Chili).

Fusie en naamswijziging

Op 20 april 2013 fuseerde de IC met enkele kleine linkse splinterpartijtjes tot de Partido Izquierda Ciudadana de Chile (Chileense Partij van Linkse Burgers) waarbij de partij-afkorting IC werd gehandhaafd. Bij de parlementsverkiezingen van 2013 werd één kandidaat in de Kamer van Afgevaardigden gekozen.

Aan de vooravond van de presidentsverkiezingen van 2013 besloot de IC de kandidatuur van de kandidaat van de centrum-linkse Nueva Mayoría, Michelle Bachelet (PS) te steunen.

De partij werd in 2018 opgeheven na een fusie met MAS Región en ging verder onder de naam Mas Izquierda Ciudadana.

Ideologie

De IC was een socialistische partij die veel inspiratie haalde uit de bevrijdingstheologie, het progressieve christendom, het seculier humanisme en het Socialisme van de 21e eeuw.

Presidentskandidaten

Verkiezingsresultaten

Partijvoorzitters

• Bosco Parra Alderete (1971-1973; secretaris-generaal)
• Eugenio Díaz (1973-1981; eerste secretaris)
• Sergio Aguiló (1981; coördinator)
• Pedro Felipe Ramírez (1981-1984; coördinator)
• Luis Maira Aguirre (1984-1990; coördinator en aansluitend secretaris-generaal)
• Roberto Celedón Fernández (1991-1993)
• Carlos Donoso Pacheco (1993-2006)
• Manuel Jacques Parraguez (2006-2010)
• Víctor Osorio Reyes (2010-2012)
• Francisco Parraguez Leiva (2012-)

Zie ook

• Christelijk socialisme
• Christelijk links
• Socialisme van de 21e eeuw

Externe link

• (es) http://izquierdacristiana.cl/ - Officiële website van de Izquierda Cristiana (gearchiveerd)

De Falange Radical Agrario Socialista (Nederlands: Radicale Agrarische Socialistische Falange, FRAS) was een politieke alliantie in Chili die van 1948 tot 1950 bestond.

Geschiedenis

De FRAS ontstond in 1948 toen vier politieke partijen besloten om nauw te gaan samen werken om een krachtig oppositie te kunnen vormen tegen president Gabriel González Videla. De deelnemende partijen waren de Falange Nacional (FN), de Partido Radical Democrático (PRD), de Partido Agrario Laborista (PAL) en de Partido Socialista de Chile (PSCh). De naam Falange Radical Agrario Socialista verwijst naar de deelnemende partijen. Behalve dat de betreffende partijen behoorden tot het politieke centrum hadden ze niet veel met elkaar gemeen. Een gemeenschappelijk programma bleef dan ook achterwege.

Bij de parlementsverkiezingen van 1949 behaalde de FRAS 21% van de stemmen, goed voor 30 zetels in de Kamer van Afgevaardigden. Het werd daarmee het grootste oppositieblok, de conservatieve regeringsgezinde partijen verkregen echter 75 zetels en ondervond daarom maar weinig last van de oppositie van de FRAS.

Na de verkiezingen desintegreerde de FRAS: de PRD werd nog datzelfde jaar opgeheven en in 1950 trad de Falange Nacional en de PSCh toe tot de regering. Als gevolg hiervan werd de FRAS in 1950 ontbonden.

Verkiezingsuitslagen

Specificatie

Zie ook

• Chileense parlementsverkiezingen 1949
• Concentración Nacional

Verónica Michelle Bachelet Jeria /βeˈɾonika miˈʃɛl baʃˈle ˈçeɾja/ (Santiago, 29 september 1951) is een Chileens politicus en voormalig president van Chili. Ze bekleedde het presidentiële ambt van 2006 tot 2010 en van 2014 tot 2018. Bachelet is tot op heden de enige vrouwelijke president in de geschiedenis van Chili. Van september 2018 tot en met augustus 2022 was ze de hoge commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties.

Politieke loopbaan

Bachelet staat te boek als gematigd socialistisch politica. Als kandidaat van de Partido Socialista de Chile won zij eind 2005 de presidentsverkiezingen in Chili met 53,5% van de stemmen. In voorgaande regeringen was zij minister van Volksgezondheid (in 2000) en van Landsverdediging (in 2002). In 1996 haalde Bachelet bij gemeenteraadsverkiezingen in de hoofdstad Santiago nochtans slechts 2,35%. Al in 1970 voerde ze actie bij de socialistische jeugd.

Het eerste kabinet van Bachelet, dat regeerde tussen 2006 en 2010, bestond uit tien mannen en tien vrouwen. Als president verwierf Bachelet een grote populariteit in Chili, maar aangezien de Chileense grondwet een tweede aaneengesloten regeertermijn voor presidenten verbiedt, mocht zij niet meedoen aan de presidentsverkiezingen van 2009-2010. De winnaar van deze verkiezingen, de liberaal Sebastián Piñera, volgde Bachelet als president op in maart 2010.

Na haar presidentschap werd Bachelet directeur bij het nieuwe VN-orgaan UN Women.

Eind maart 2013 maakte Bachelet bekend dat ze zich kandidaat stelde voor een tweede termijn als president van Chili. Na een maandenlange campagne werd zij op 15 december 2013 in de tweede ronde opnieuw verkozen tot presidente. Haar tweede regeertermijn begon op 11 maart 2014 en eindigde vier jaar later, op 11 maart 2018. Ze werd wederom opgevolgd door Sebastián Piñera.

Begin augustus 2018 werd bekend dat Michelle Bachelet de functie van hoge commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties over zou nemen van de Jordaniër Zeid Ra'ad Al Hussein, met ingang van 1 september 2018. Op vrijdag 10 augustus 2018 werd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties unaniem ingestemd met haar benoeming, nadat de secretaris-generaal António Guterres haar had voorgedragen. In 2022 stelde ze zich niet beschikbaar voor een tweede termijn.

Achtergrond

Bachelets vader Alberto was generaal in de Chileense luchtmacht en werkte onder Allende aan de voedselbevoorrading. Bij de staatsgreep van 11 september 1973 van Pinochet werd hij gevangengezet en hij overleed op 12 maart 1974. In 1975 werden Bachelet en haar moeder het land uitgezet. Zij vestigden zich in de DDR, waar Bachelet haar studie geneeskunde voortzette aan de Humboldt-Universiteit. In 1979 keerde zij naar Chili terug. Na het herstel van de democratie in 1990 ging zij aan de slag op het ministerie van Volksgezondheid.

Bachelet is gescheiden en moeder van drie kinderen. Zij spreekt verscheidene talen: Engels, Duits, Portugees en Frans naast haar moedertaal Spaans. Ze beschouwt zichzelf als agnost.

Referenties

De Alianza Democrática de Chili (Nederlands: Democratische Alliantie van Chili) was een alliantie van (centrum-)linkse politieke partijen in Chili. De alliantie bestond van 1942 tot 1947.

De Alianza Democrática was de opvolger van het Frente Popular (Volksfront) dat bestond van 1936 tot 1941. De volgende politieke partijen waren aangesloten bij de Alianza Democrática:

• Partido Radical (links-liberaal)
• Partido Socialista de Chile (democratisch socialistisch)
• Partido Comunistia de Chile (communistisch)
• Partido Democrático (sociaaldemocratisch, links-liberaal)
• Partido Socialista de Trabajadores (links-socialistisch, communistisch)

De laatste partij hield in 1944 op te bestaan toen de partijleden zich aansloten bij de communistische partij.

De presidentskandidaat van de Alianza Democrática, Gabriel González Videla (PR), werd in 1946 tot president van Chili gekozen. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 1947 werd het Frente Popular opgeheven, mede omdat de communistische partij werd verboden.

In 1956 werd de Frente de Acción Popular (Front van de Volksactie) opgericht als alliantie van linkse partijen onder leiding van de socialistische partij van Salvador Allende en geldt als de opvolger van de Alianza Democrática.

Zie ook

• Frente Popular (Chili)
• Radicale Partij (Chili)
• Socialistische Partij van Chili
• Frente de Acción Popular

Ricardo Froilán Lagos Escobar (Santiago, 2 maart 1938) is een Chileense jurist, econoom en sociaaldemocratisch politicus. Hij was president van Chili van 2000 tot 2006. Ook was hij minister van onderwijs en openbare werken.

Lagos als president

Hij won op 16 januari 2000 de verkiezingen met een kleine meerderheid van Joaquín Lavín, die kandidaat was van de UDI. Ricardo Lagos is de derde president van de Concertación, sinds 1990. Op 11 maart 2006 werd hij opgevolgd door Michelle Bachelet van de Partido Socialista de Chile.

De Frente de Acción Popular (Nederlands: Front van de Volksactie) was een verkiezingsalliantie in Chili van linkse politieke partijen die bestond van 1956 tot 1969.

Geschiedenis

De FRAP ontstond op 28 februari 1956 als opvolger van de Frente Nacional del Pueblo (Nationaal Volksfront, FRENAP), het samenwerkingsverband van de Partido Socialista de Chile (Socialistische Partij van Chili) en de Partido Comunista de Chile (Communistische Partij van Chili). De volgende partijen maakten deel uit van de FRAP:

Het FRAP presenteerde zich met een "anti-imperialistisch, anti-oligarchisch en anti-feodaal programma." De FRAP was niet zo succesvol: de verkiezingsresultaten vielen tegen en de samenwerking tussen socialisten en communisten liet te wensen over. In 1958 en in 1964 was Salvador Allende presidentskandidaat voor de FRAP. Hij behaalde respectievelijk 28,8 en 38,9 procent van de stemmen, telkens goed voor een tweede plaats. Op 9 oktober 1969 werd de FRAP opgericht. Haar opvolger, de Unidad Popular (Volksfront) was veel breder van opzet. Naast socialistische konden ook burgerlijke partijen toetreden tot het Volksfront. Op 4 september 1970 werd Salvador Allende gekozen tot president van Chili.

De grote tegenstrever van de FRAP was het Frente Democrático de Chile (Democratisch Front van Chili), een bundeling van centrum-rechtse en rechtse partijen.

Presidentskandidaten

Zie ook

• Presidentsverkiezingen in Chili#Presidentsverkiezingen in 1958
• Presidentsverkiezingen in Chili#Presidentsverkiezingen in 1964
• Frente Popular (1936-1941)
• Alianza Democrática de Chile (1942-1947)
• Unidad Popular (1970-1973)

De Conferencia Permanente de Partidos Políticos de América Latina (Nederlands: Permanente Conferentie van Politieke Partijen in Latijns-Amerika, COPPPAL) is een internationale organisatie van politieke partijen in Latijns-Amerika en de Caraïben. Het werd op 12 oktober 1979 op instigatie van de Institutioneel Revolutionaire Partij van Mexico opgericht. Van COPPPAL zijn liberale, sociaaldemocratische en christendemocratische partijen lid. Vandaag de dag is COPPPAL het voornaamste forum van politieke partijen in Zuid-Amerika.

Aangesloten politieke partijen

•  Argentinië - Partido Intransigente - Partido Justicialista - Partido Socialista - Frente Grande - Unión Cívica Radical
•  Aruba - Movimiento Electoral di Pueblo
•  Belize - People's United Party
•  Bolivia - Movimiento de Izquierda Revolucionaria - Movimiento Nacionalista Revolucionario - Movimiento Bolivia Libre
•  Bonaire - Democratische Partij Bonaire
•  Brazilië - Partido Democrático Trabalhista - Partido dos Trabalhadores - Movimento Democrático Brasileiro
•  Canada - Parti Québécois
•  Chili - Partido Radical Socialdemócrata - Partido Socialista de Chile - Partido por la Democracia
•  Colombia - Partido Liberal Colombiano - Polo Democrático Independiente
•  Costa Rica - Partido Liberación Nacional
•  Cuba - Partido Comunista de Cuba
•  Curaçao - Frente Obrero Liberashon 30 Di Mei 1969 - Partido Laboral Krusada Popular
•  Dominica - Dominica Labour Party
•  Dominicaanse Republiek - Partido Revolucionario Dominicano - Partido de la Liberación Dominicana - Partido Revolucionario Social Demócrata
•  Ecuador Izquierda Democrática - Partido Roldosista Ecuatoriano - Partido Socialista-Frente Amplio
•  El Salvador - Frente Farabundo Martí de Liberación Nacional - Cambio Democrático
•  Guatemala - Unidad Nacional de la Esperanza
•  Haïti - Fusion des Sociaux-Démocrates Haïtiens - Òganizasyon Pèp Kap Lité
•  Honduras - Partido Liberal
•  Jamaica - People's National Party
•  Mexico - Partido Revolucionario Institucional - Partido del Trabajo - Partido de la Revolución Democrática
•  Nicaragua - Frente Sandinista de Liberación Nacional
•  Panama - Partido Revolucionario Democrático
•  Peru - Partido Aprista Peruano - Partido Nacionalista Peruano
•  Puerto Rico - Partido Independentista Puertorriqueño
•  Saint Lucia - Saint Lucia Labour Party
•  Saint Vincent en de Grenadines - Unity Labour Party
•  Uruguay - Frente Amplio - Partido Colorado - Partido Nacional
•  Venezuela - Partido Socialista Unido de Venezuela - Acción Democrática- Movimiento al Socialismo - Movimiento Electoral del Pueblo - PODEMOS