Musée de l’Orangerie

Musée de l’Orangerie – narodowe muzeum sztuki w Ogrodach Tuileries w Paryżu, poświęcone sztuce impresjonizmu i postimpresjonizmu.

W zbiorach muzeum znajduje się cykl prac Moneta – Lilie wodne oraz kolekcja Jeana Waltera i Paula Guillaume’a z obrazami Renoira, Cézanne’a, Gauguina, Sisleya, Picassa, Matisse’a, Modiglianiego, Laurencin, Rousseau, Deraina, Utrillo, Soutine’a i Van Dongena.

Historia

W 1852 roku na zlecenie cesarza Napoleona III (1808–1873) w Ogrodach Tuileries wzniesiono gmach pomarańczarni, by przechowywać drzewka pomarańczowe z ogrodów w okresie zimowym . Budynek, według projektu Firmina Bourgeois, stanął na terenie wzdłuż Sekwany. Jego północna fasada była bezokienna, natomiast południowa całkowicie przeszklona. Wejścia, umieszczone od zachodu i wschodu, zostały ozdobione przez Louisa Viscontiego (1791–1853). 10 lat później, od strony Rue de Rivoli, zbudowano bliźniaczy pawilon Jeu de Paume . W 1871 roku pomarańczarnia przeszła na własność państwa.

Na przestrzeni lat oranżeria była wykorzystywana także do różnych innych celów – służyła m.in. jako skład wojskowy, punkt mobilizacyjny, miejsce imprez muzycznych czy przestrzeń wystawiennicza.

W 1921 roku obydwa gmachy zostały przejęte przez Administrację Sztuk Pięknych, której władze planowały ulokowanie w nich filii Muzeum Luksemburskiego i wystawiania tu prac żyjących artystów. Za namową Georges’a Clemenceau (1841–1929), Claude Monet (1840–1926) zgodził się na zainstalowanie w pomarańczarni serii swoich obrazów Lilie wodne . Wielkoformatowe obrazy Moneta powstały na przestrzeni siedmiu lat i były eksponowane w różnych miejscach. W 1922 roku Monet podarował dzieła państwu, a wnętrza oranżerii zostały zaadaptowane dla potrzeb wystawy – powstały dwie owalne sale według projektu Camille’a Lefèvre’a (1876–1946) . W salach zainstalowano 8 paneli o wysokości 2 metrów i łącznej długości 91 metrów, na osi wschód-zachód, wykorzystując naturalny cykl światła w ciągu dnia. Uroczyste otwarcie Musée de l’Orangerie odbyło się 16 maja 1927 roku – po śmierci Moneta .

W 1930 roku muzeum zostało dołączone administracyjnie do Luwru . Obok prac Moneta, prezentowano tu wystawy czasowe , m.in. w latach 1930–1933 prezentowano prace impresjonistów, w 1934 roku dzieła Peintres de la réalité, w 1936 roku obrazy Rubensa a w 1937 roku Degasa.

W latach 1960–1965 przeprowadzono rozbudowę gmachu według projektu Oliviera Lahalle’a, dzięki której dodano 1300 m² powierzchni wystawienniczej . Dodano m.in. drugą kondygnację. W 1966 roku w nowych wnętrzach otwarto czasową wystawę kolekcji Jeana Waltera i Paula Guillaume’a . Kolekcja została nabyta przez państwo w 1959 i 1963 roku, a wdowa po Guillaumie i Walterze mogła zachować obrazy aż do śmierci w 1977 roku.

W latach 1978–1984 dokonano renowacji wnętrz a w 1984 roku otwarto stałą wystawę kolekcji Jeana Waltera i Paula Guillaume’a .

W latach 2000–2006 przeprowadzono gruntowny remont gmachu, przywracając owalnym salom mieszczącym dzieła Moneta ich oryginalny wygląd i światło . W północnej części budynku w piwnicy dodano pomieszczenia dla kolekcji Waltera i Guillaume’a. Powstały także dodatkowe przestrzenie m.in. dla wystaw czasowych, audytorium i biblioteka. Muzeum zostało ponownie otwarte 17 maja 2006 roku.

Od 2010 roku Musée de l’Orangerie wraz z Musée d’Orsay i Musée Hébert zarządzane jest przez francuskie Ministerstwo Kultury.

Zbiory

Lilie wodne Moneta

W zbiorach muzeum znajduje się cykl prac Moneta – Lilie wodne – złożony z ośmiu paneli umieszczonych w dwóch owalnych salach, wzniesionych specjalnie na potrzeby ich ekspozycji. W pierwszej sali umieszczone są cztery kompozycje przedstawiające odbicia nieba i roślinność w wodzie, w różnych porach dnia – chronologicznie od rana do wieczora. W drugiej sali – kompozycje, gdzie artysta dodał na brzegu motyw wierzby płaczącej.

Kolekcja Jeana Waltera i Paula Guillaume’a

W muzeum prezentowana jest kolekcja dzieł sztuki zebranych przez Waltera i Guillaume’a, obejmująca 148 obrazów z okresu od lat 60. XIX w. do lat 30. XX w. Większość dzieł została zgromadzona przez francuskiego handlarza dziełami sztuki Paula Guillaume’a, który planował udostępnić swoje zbiory i założyć muzeum. Po jego śmierci w 1934 roku wdowa po nim, Domenica, ponownie wyszła za mąż za architekta Jeana Waltera. Zgodnie z jej życzeniem nazwa kolekcji honoruje jej obydwu mężów.

Zbiory obejmują: 25 dzieł Renoira, 15 Cézanne’a, po 1 obrazie Gauguina, Moneta i Sisleya, 12 prac Picassa, 10 Matisse’a, 5 Modiglianiego, 6 Laurencin, 9 Rousseau, 30 Deraina, 10 Utrillo, 22 Soutine’a i 1 obraz Van Dongena.

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Kiciński. Rozkwit i przyszłość zgrupowań muzeów w centrach miast. Nowe i zmodernizowane muzea w Paryżu, Madrycie i Monachium. „Muzealnictwo”, s. 136–157, 2006. (pol.). 
• Chronology. [w:] www.musee-orangerie.fr [on-line]. [dostęp 2021-06-25]. (ang.).