Սալվադոր Ալյենդե Գոսենս (իսպ.՝ Salvador Allende Gossens, հունիսի 26, 1908(1908-06-26)^[…], Սանտյագո, Չիլի - սեպտեմբերի 11, 1973(1973-09-11)^[…], Սանտյագո, Չիլի), պետական և քաղաքական գործիչ, Չիլիի նախագահ։

Գրականություն Լենինյան Միջազգային շքանշան «Ազգերի միջև խաղաղության ամրապնդման համար» (1973)

Կենսագրություն

Ալյենդեի ընտանիքը, որը պատկանում է արիստոկրատների դասին, հայտնի էր իր լիբերալ հայացքներով։ 1932 թվականին ավարտել է բժշկական համալսարանը Չիլիի համալսարան։ Մեկ տարի անց մասնակցել է Չիլիի Սոցալիստական կուսակցության ձևավորմամնը։ 1937 թվականին ընտրվել է Չիլիի Ազգային Ժողովի պատգամավոր, որտեղ աշխատել է մինչև 1945 թվականը, երբ ընտրվեց սենատոր։ 1938 թվականից մինչև 1942 թվականը նա զբաղեցնում էր Առողջապահության նախարարի պաշտոնը։ 1942 թվականին Ալյենդեն դարձավ Չիլիի Սոցալիստական կուսակցության գլխավոր քարտուղարը։ 1948 թվականին սոցալիստները, Ալյենդեի կարծիքը հաշվի չառնելով, կոալիցիա կազմեցին կառավարության հետ և սատարեցին կոմունիստական կուսակցության արգելակմանը։ Ալյենդեն խզեց կապերը նախկին համախոհների հետ և ստեղծեց Ազգային սոցալիստական կուսակցությունը։

Ընտանիք

Սալվադորի քույրը ամուսնացած էր Սոցալիստական կուսակցության առաջնորդի Գրովե Մարմադուկեի եղբոր հետ։ 1940 թվականին Ալյենդեն ամուսնացել է Օրտենսիա Ալյենդե (1914—2009), ումից նա ուներ 3 աղջիկ՝ Կարմեն, Բեատրիս և Իզաբել։ Օրտենսիա Բուսին մահացել է 94 տարեկանում հուլիսի 18 2009.

Նրա զարմուհին՝ Իսաբել Ալյենդե (ծնունդ. 1942), հանդիսանում է հայտնի բանաստեղծուհի։ Նրա «Հոգիների Տուն» պոեմում նա հիշատակվում է սկզբում, որպես Թեկնածու, իսկ հետո որպես նախագահ։ Դիտարժան է, որ Ագուստո Պինոչետ հիշատակվում է նրանում, որպես բռնապետ, և միշտ փոքրատառ։

Տնտեսագիտական իրավիճակը

Իր տնտեսագիտակահ ծրագրում Ալյենդեն հայտարարեց ագրարային բարեկարգման անցկացման և խոշոր մասնավոր առևտրային կազմակերպությունների և բանկերի ազգայնացման մասին։ Նոր համակարգը նախատեսում էր կազմակերպությունների ինքնակառավարում պետության վերահսկողության ներքո։ Կատարվեց կտրուկ արագացում հողային բարեփոխման, որը սկսվել էր պահպանողականների ղեկավարության տարիներին։ Եթե Ալեքսանդրի և Ֆրեյաի վարչությունը օտարել էին 15% հող, ապա Ալյենդեի վարչությունը ևս 25%։

Ինչպես նշվում էր տնտեսագիտական ինստիտուտի զեկույցում և Չիլիի համալսարանի ծրագրերում, հրատարակված 1972 թվականին. «Կառավարության գործունեության սկզբի երկու տարիների ընթացքում (Ազգային միասնության) գյուղատնտեսության վերակառուցված բաժնում միացված էր 3500 հողատարածքներ ընդհանուր 500 հազ. հեկտար մակերեսով, ինչը կազմում էր երկրում մշակվող ամբողջ հողատարածքների մոտավորապես մեկ չորրորդը։ Այդ հողատարածքները նախորդ կառավարության օտարած հողամասերի հետ միասին, կազմում եմ երկրում օգտագործվող ամբողջ գյուղատնտեսական հողերի մոտ 40%-ը»։

Հեղաշրջման ճանապարհին

1973 թվականին երկիրը բաժանվեց երկու հակամարտող լագերների՝ Ալյենդեի կողմնակիցների և հակառակորդների։ Առաջին ուժերը ԱՄՆի աջակցությամբ պատրաստվում էին պետական հեղաշրջման։

Ծանոթագրություններ

Լուիս Ալբերտո Կորվալան Լեպես (իսպ.՝ Luis Alberto Corvalán Lépez, սեպտեմբերի 14, 1916(1916-09-14), Պուերտո Մոնտ, Չիլի - հուլիսի 21, 2010(2010-07-21)^[…], Սանտյագո, Չիլի), չիլիացի կոմունիստ քաղաքական գործիչ, Չիլիի կոմունիստական կուսակցության (ՉԿԿ) անդամ (1932)։

1936-1940 թվականներին եղել է Կոնսեպսիոն քաղաքի կուսակցական կազմակերպության քարտուղար։ 1940 թվականին դարձել է ՉԿԿ կենտրոնական օրգան «Սիգլո» («El Siglo») թերթի տնօրենի տեղակալ, 1956 թվականին՝ տնօրեն։ 1948-1956 թվականներին ղեկավարել է ՉԿԿ ԿԿ քարոզչության բաժինը։ 1952 թվականին ընտրվել է ՉԿԿ ԿԿ, 1956 թվականին՝ ԿԿ քաղաքական հանձնաժողովի անդամ, 1956-1958 թվականներին՝ ՉԿԿ ԿԿ-ի քարտուղար։ 1958 թվականի մարտին ընտրվել է ՉԿԿ գլխավոր քարտուղար, 1961 թվականին նշանակվել երկրի ազգային կոնգրեսի սենատոր։ Խորհրդային Միությունում արժանացել է «ժողովուրդների միջև խաղաղությունն ամրապնդելու համար» միջազգային լենինյան մրցանակի։

1973 թվականի սեպտեմբերի 11-ի զինվորական հեղաշրջումից հետո ձերբակալվել և ավելի քան երեք տարի եղել է բանտերում ու համակենտրոնացման ճամբարներում։ 1976 թվականի դեկտեմբերին ազատվել է բանտից և վտարանդվել արտասահման։ 1969 թվականին այցելել է Խորհրդային Հայաստան։

Գրականություն

• Луис Корвалан. Мирный путь — форма революции // «Проблемы мира и социализма», № 12 (64), 1963. стр.1-9
• Луис Корвалан. «Крушение советской власти» — 1995.
• De lo vivido y lo peleado. Memorias — 1997.
• Луис Корвалан. «Правительство Сальвадора Альенде» («El Gobierno de Salvador Allende») — 2003.
• Луис Корвалан. Коммунизм и демократия. («Los comunistas y la democracia») — 2008.

Ծանոթագրություններ

Մերսեդես Օրտենսիա Բուսի դե Ալենդե (իսպ.՝ Mercedes Hortensia Bussi de Allende, հուլիսի 22, 1914(1914-07-22)^[…], Ռանկագուա, Չիլի - հունիսի 18, 2009(2009-06-18)^[…], Սանտյագո, Չիլի, առավել հայտնի է Տենչա իսպ.՝ La Tencha անունով), չիլիացի հասարակական և քաղաքական գործիչ, ուսուցիչ, գրադարանավար և ակտիվիստ, Չիլիի նախկին նախագահ Սալվադոր Ալյենդեի կինը, 1970-1973 թվականներին եղել է Չիլիի առաջին տիկինը։

Կենսագրություն

Օրտենսիա ծնվել է Վալպարաիսոյում՝ ունևորի ընտանիքում։ Նրա հայրը՝ Չիրո Բուսին, եղել է ծովային առևտրական նավատորմի սպա։ Օրտենսիա ավարտել է Չիլիի համալսարանի պատմության և աշխարհագրության ֆակուլտետը և որպես ուսուցչուհի աշխատանքի անցել Ազգային վիճակագրական բյուրոյում։ Նա իր ապագա ամուսնուն՝ Սալվադոր Ալյենդեին հանդիպել է 1939 թվականին՝ Չիլիի երկրաշարժից հետո, որտեղ նրանք երկուսն էլ երկրաշարժից տուժածներին օգնելու համար աշխատանքներ են տարել։ Մեկ տարի անց նրանք ամուսնացել են։ Ալյենդեին այդ ժամանակ եղել է Չիլիի առողջապահության նախարար՝ Ագիրե Սերդայի կառավարություննում։

1973 թվականի պետական հեղաշրջման ընթացքում գրոհ է կազմակերպվել նախագահական նստավայիր վրա, ինչի հետևանքով ամուսինը՝ նախագահ Սալվադոր Ալյենդեն ինքնասպան է եղել, իսկ ինքը՝ Բուսին փախել է Մեքսիկա։

Արտասահմանում նա զբաղաղվել է հասարակական գործունեությամբ և ձեռք բերել մեծ համբավ։ Բուսին միջազգային արշավ է սկսել Ավգուստո Պինոչետի բռնապետական ռեժիմի դեմ։ 1975 թվականին նա եղել է Մոսկվայի 9-րդ միջազգային կինոփառատոնի ժյուրիի անդամ, 1977 թվականին առաջադրվել է Գլազգոյի համալսարանի նախագահի թեկնածուի պաշտոում։, սակայն ընտրություններին պարտվել է ուսանող Ջոն Բելին։

1988 թվականի սեպտեմբերի 24-ին, 15 տարվա աքսորից հետո Բուսին վերադարձել է Չիլի և դարձել Սալվադոր Ալյենդե հիմնադրամի ղեկավարը։

Օրտենսիա Բուսին մահացել է 2009 թվականի հուննիսի 18-ին, 94 տարեկան հասակում։ Նրա աճյունն ամփոփվել է նախկին Ազգային Կոնգրեսի տարածքում։

Ընտանիք

Բուսին ունեցել է երեք դուստր՝ Բեատրիսը, Կարմեն Պասը և Իսաբելը։ Վերջինս եղել է քաղաքական գործիչ, հեղափոխական և վիրաբույժ։ 1977 թվականին ինքնասպան է եղել։

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

• http://visualrian.com/images/item/2953(չաշխատող հղում)
• Hortensia Bussi de Allende's obituary

Էմիլյա Պարդո Բասան (իսպ՝. Emilia Pardo Bazán սեպտեմբերի 16, 1851(1851-09-16)^[…], Լա Կորունյա, Գալիսիա - մայիսի 12, 1921(1921-05-12)^[…], Մադրիդ, Իսպանիա), իսպանացի նշանավոր կին գրող, ով բազմաժանր ու բազմահատոր գրական ժառանգություն է թողել, կոմսուհի։

Կենսագրություն

Էմիլյա Պարդո Բասանը ծնվել է գալիսիացի ազնվականի ընտանիքում, Իսպանիայի Գալիսիա երկրամասի Լա Կորունյա քաղաքում, 1851 թվականի սեպտեմբերի 16-ին։ Հայրը, համոզմունք ունենալով, որ կանայք իրենց մտավոր ունակություններով բնավ չեն զիջում տղամարդկանց, լավ կրթություն է տվել դստերը, նրա հոգում սեր բորբոքել գիր ու գրականության նկատմամբ; Հոր հարուստ գրադարանից ընթերցած գրքերից նրա վրա մեծ տպավորություն են գործել հատկապես Աստվածաշունչը, Սերվանտեսի «Դոն Կիխոտ»-ը, Հոմերոսի «Իլիական»-ը, Անտոնիո դե Սոլիսի «Մեքսիկայի նվաճումը» Իր առաջին բանաստեղծությունները Էմիլյան գրել է, երբ ընդամենը ինը տարեկան էր։ Տասնյոթ տարեկանում ամուսնացել է գալիսիացի ազնվական Խոսե Կիրոգուի հետ։ Պսակադրությունից մեկ տարի անց ընտանիքը մեկնել է Մադրիդ, այնուհետև՝ տևական ուղևորության Եվրոպայով։ Ճամփորդելու ընթացքում Էմիլյան անգլերեն ու գերմաներեն է սովորել։ 1876 թվականին քսանհինգամյա Էմիլյա Պարդո Բասանը արժանացել է գրական մրցանակի՝ բենեդիկտական հոգևորական Բենիտո Խերոնիմո Ֆեյխոյի ստեղծագործության վերլուծությանը նվիրված իր էսսեի համար։ Այդ նույն տարում նա լույս աշխարհ է բերել իր արու զավակին՝ Խայմեին, ում ընծայել է բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն։ Հետագա մի քանի տարիներին Էմիլյան իր նոր ստեղծագործությունները լույս է ընծայել պահպանողական գրական մամուլում, մասնավորապես՝ La Ciencia cristiana («Քրիստոնեական գիտություն») ամսագրում։

1879 թվականին Պարդո Բասանը հրատարակել է իր առաջին վեպը՝ «Պասկուալ Լոպես»-ը։ Նրա առավել հայտնի երկերն են՝ «Ժողովրդի դուստրը» (1893 թ.), որը գրված է ֆրանսիացի մեծ գրող Էմիլ Զոլայի զգալի ազդեցությամբ, և «Ուլյոայի տոհմական ամրոցները» վեպերը. երկուսում էլ հեղինակն արծարծել է հասարակական, բարոյական, կենցաղային հիմնախնդիրներ։ Ստեղծագործական վերջին շրջանում վիպասանուհին նկատելիորեն շեղվել է իրապաշտության (ռեալիզմի) սկզբունքներից և հակվել դեպի միստիկա, որի վկայությունն է 1905 թվականին հրատարակած «Ճիվաղը» վեպը։

Պարդո Բասանը հեղինակել է նաև գրականագիտական ու պատմագիտական աշխատություններ, որոնցից հիշատակման են արժանի հատկապես նատուրալիզմի տեսական հիմնավորմանը նվիրված «Կենսաթրթիռ հարց» (La cuestión palpitante, 1883 թ.) և տասնիններորդ դարի ռուսական արձակի ուժեղ կողմերը վեր հանող և վերլուծող «Վեպի հեղափոխական զարգացումը Ռուսաստանում» «La revolución de la novela en Rusia» (1887 թ.) աշխատությունները։

Ստեղծագործություններ

Էպիկական ծավալուն երկեր

• Pascual López: autobiografía de un estudiante de Medicina (1879).
• Un viaje de novios (1881).
• La tribuna (1883).
• El Cisne de Vilamorta (1885)
• La dama joven (1885). Novela corta.
• Bucólica (1885). Novela corta
• Los pazos de Ulloa (1886-1887).
• La madre naturaleza (1887).
• Insolación (Historia amorosa) (1889).
• Morriña (Historia amorosa) (1889).
• Una cristiana (1890).
• La prueba (1890).
• La piedra angular (1891).
• Doña Milagros (1894)
• Memorias de un solterón (1896).
• El tesoro de Gastón (1897).
• El encaje roto (1897).
• La rosa (1899).
• El saludo de las brujas (1899).
• El niño de Guzmán (1900)
• Vampiro (1901)|Vampiro (1901).
• Misterio (1902)
• Novelas ejemplares (1904)
  • Los tres arcos de Cirilo
  • Un drama
  • Mujer
• La quimera (1905).
• Cada uno... (1907). Novela corta
• La sirena negra (1908)
• Belcebú (1908). Novela corta
• Allende la verdad (1908). Novela corta
• Dulce dueño (1911).
• La gota de sangre (1911). Novela corta
• La aventura de Isidro (1916). Novela corta
• La última fada (1916). Novela corta
• Clavileño (1917). Novela corta
• Dioses (1919). Novela corta
• La serpe (1920). Novela corta
• Instinto. Novela corta
• Arrastrada. Novela corta
• La muerte del poeta. Novela corta
• Selva, novela inédita.
• La pipa de kif, novela inédita
• Aficiones peligrosas (2012), escrita a los 13 años.

=== Պատմվածքներ ===

• La dama joven y otros cuentos (1885)
• La leyenda de la Pastoriza (1887)
• Cuentos de la tierra (1888)
• Cuentos escogidos (1891)
• Cuentos de Marineda (1892)
• Cuentos de Navidad y Año Nuevo (1893)
• Cuentos nuevos (1894).
• Arco Iris (cuentos) (1895)
• Cuentos de amor (1898)
• Cuentos sacro-profanos (1899)
• Un destripador de antaño (Historias y cuentos de Galicia) (1900)
• En tranvía (Cuentos dramáticos) (1901)
• Cuentos de Navidad y Reyes (1902)
• Cuentos de la Patria (1902)
• Cuentos antiguos (1902)
• Interiores (1907)
• Cuentos del terruño (1907)
• Sud-exprés (cuentos actuales) (1909)
• Cuentos trágicos (1912)

Էսսեներ, գրականագիտական, քննադատական աշխատություններ

• Estudio crítico de las obras del padre Feijoo (1876).
• Los poetas épicos cristianos (1895).
• La cuestión palpitante (1883).
• La revolución y la novela en Rusia (1887).
• De mi tierra (1888).
• Los pedagogos del Renacimiento, Madrid, Fortanet (1889).
• Nuevo Teatro Crítico (1891-1892).
• Polémicas y estudios literarios (1892).
• La nueva cuestión palpitante (1894)
• Lecciones de literatura (1906)
• La literatura francesa moderna (1910-1911).
  • Tomo I, El Romanticismo, Madrid: V. Prieto (1910).
  • Tomo II, La transición, Madrid: V. Prieto (1911).
  • Tomo III, El Naturalismo, Madrid: Imp. Prudencio Pérez de Velasco (1911).
• La cocina española antigua (1913).
• La cocina española moderna (1913).
• Porvenir de la literatura después de la guerra (1917).
• La mujer española y otros escritos (1916).
• El lirismo en la poesía francesa (Obra póstuma), Madrid, Pueyo (1921).

Զեկուցումներ, ճառեր

• Discurso leído por Emilia Pardo Bazán Presidenta de la Junta provisional del Folklore gallego, La Coruña, Fregenal a cargo de Tórrellas y Cía. (1884).
• El Folklore gallego en 1884-1885. Sus actas y acuerdos y discursos, por Emilia Pardo Bazán y Memoria por Salvador Golpe. Madrid: Tip. de Ricardo Fé (1886).
• Discurso inaugural del Ateneo de Valencia pronunciado la noche del 29 de diciembre de 1899, Madrid: Tip. de Idamor Moreno (1899).
• Madrid. La España de ayer y la de hoy (Conferencias de París), Madrid: A. Avrial (1901).
• Discurso pronunciado en los Juegos Florales de Orense la noche del 7 de junio de 1901. Tema: Los males de la Patria La

Coruña: Tip. de la Casa de la Misericordia (1901).

• Discurso a la Memoria del Poeta José María Gabriel y Galán. Salamanca (1905).

Ուղեգրություններ

• Mi romería (recuerdos de viaje) (1887)
• Al pie de la torre Eiffel (Crónicas de la Exposición), Madrid, La España Editorial (1889).
• Al pie de la torre Eiffel, Madrid, Est. Tip. Idamor Moreno (1899).
• Por Francia y por Alemania (Crónicas de la Exposición), Madrid, La España Editorial (1889).
• Por la España pintoresca, Barcelona, López editor, (1895).
• Cuarenta días en la Exposición, Madrid, V. Prieto y Cía. (1900).
• Por la Europa católica, Madrid, Est. Tip. Idamor Moreno (1902).
• Desde la montaña. Ed. de José Manuel González Herrán y José Ramón Saiz Viadero, Santander, Tantín (1997).
• Viajes por Europa, Madrid, Bercimuel (2003).
• Viajes por España, Madrid, Bercimuel (2006).
• Apuntes de un viaje. De España a Ginebra [1873], reproducción facsímil. Edición de José Manuel González Herrán, Santiago, Universidad de Santiago de Compostela-Real Academia Gallega (2014)

Լրագրողական աշխատանքներ

• De siglo a siglo, Madrid, Est. Tip. Idamor Moreno (1902).
• Nuevo Teatro Crítico, Madrid, La España Editorial (1891-1893).
• La Revista de Galicia de Emilia Pardo Bazán (1880). Estudio y edición de Ana M.ª Freire López, La Coruña, Fundación Pedro Barrié de la Maza, Conde de Fenosa (1999).
• La obra periodística completa en La Nación de Buenos Aires (1879-1921). Edición de Juliana Sinovas Maté, A Coruña, Diputación Provincial (1999), 2 vols.
• Cartas de la Condesa en el Diario de la Marina, La Habana (1909-1915). Edición de Cecilia Heydl-Cortínez, Madrid, Pliegos (2002).
• De siglo a siglo (Edición facsímil a partir del volumen de Obras completas), Madrid, Senado, Servicio de Publicaciones del Senado (2002).

Թատերգություններ

• Teatro [Verdad. Cuesta abajo. Juventud. Las raíces. El vestido de boda (monólogo). El becerro de metal. La suerte (diálogo dramático)], Madrid, R. Velasco impr. (1909).
• Teatro completo. Edición de Montserrat Ribao, Madrid, Akal (2010).
• El vestido de boda. Monólogo, Madrid, Est. Tip. de Idamor Moreno (1899).
• La suerte. Diálogo dramático, Madrid, Est. Tip. de Idamor Moreno (1904).
• Verdad. Drama en cuatro actos, en prosa, Madrid, R. Velasco impr. (1906).
• Cuesta abajo. comedia dramática en cinco actos, en prosa, Madrid, R. Velasco impr. (1906).
• Las raíces: comedia dramática en tres actos, en prosa
• El becerro de metal: comedia dramática en tres actos, en prosa
• Juventud: comedia dramática en tres actos, en prosa, original

Կենսագրություններ

• San Francisco de Asís, siglo XIII, Madrid, Librería de Miguel Olamendi (1882), 2 tomos.
• Hombres y mujeres de antaño (Semblanzas), Barcelona, López (1896).
• Retratos y apuntes literarios, Madrid, Administración (1908).
• Hernán Cortés y sus hazañas, Madrid, La Lectura (1914).
• Francisco Pizarro o Historia de la conquista del Perú, Madrid, Voluntad (1917).
• Cuadros religiosos, Madrid, Pueyo (1925).

Քնարերգություն

• Jaime (1876)
• Jaime, Madrid, Imprenta de A. J. Alaria (1881).
• Jaime, Nancy, Imp. Berger-Levrault & Cie. (1886).
• Jaime, Madrid, Jesús López (1924).
• Poesías inéditas u olvidadas. Ed. de Maurice Hemingway, Exeter, University of Exeter Press (1996).

Թարգմանություն

• John Stuart Mill, La esclavitud femenina; con un prólogo de Emilia Pardo Bazán, Madrid, Administración (189-?)

Նամակագրություն

• Cartas a Galdós, edición de Carmen Bravo-Villasante, Madrid, Turner (1978)
• Parreño, Isabel|título=Miquiño mío (Cartas a Galdos) |url= |fechaacceso=24 de octubre de 2015 |editor=Juan Manuel Hernández | editorial=Turner |año=2013 |editor=Juan Manuel Hernández |ubicación= |isbn=978-84-15832-04-1| oclc=863031723}}

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

• Gutenberg author |id=Pardo+Bazán,+Emilia,+condesa+de | name=Emilia Pardo Bazán
• Internet Archive author |sname=Emilia Pardo Bazán |sopt=w
• Librivox author |id=1324
• Biography and list of works (Spanish language)
• Literatur von und über Emilia Pardo Bazán Արխիվացված 2012-03-11 Wayback Machine im Katalog des Ibero-Amerikanisches Institut in Berlin
• DNB-Portal|118641476
• Literatur von und über Emilia Pardo Bazán Արխիվացված 2017-01-20 Wayback Machine im Katalog der Bibliothek des Instituto Cervantes in Deutschland
• Biblioteca Virtual Cervantes (auf Spanisch)

Աղբյուրներ

• This article incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). «Pardo Bazán, Emilia». Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Vol. 20 (11th ed.). Cambridge University Press. T
• Pardo Bazán, Emilia. Obras Completas :(cuentos). XI, Cuentos Dispersos, I (1865–1910). Edited by José Manuel González Herrán. Madrid: Fundación José Antonio de Castro, 2011.
• Virgillo, Carmelo, et al. Aproximaciones al estudio de la literatura hispánica. New York: McGraw Hill, 2004.

Այս ցանկը պարունակում է այն անձանց ցուցակը, որոնք համապատասխանում են սահմանված նշանակալիության չափանիշներին (տես՝ Վիքիպեդիա:Նշանակալիություն (մարդիկ)), ովքեր մահացել են 2022 թվականի ապրիլին։

Մահվան պատճառը նշվում է միայն բացառիկ դեպքերում (սպանություն, ինքնասպանություն, ճանապարհատրանսպորտային պատահար կամ դժբախտ պատահար)։ Մնացած դեպքերում դա չի նշվում։

ապրիլի 30

• Մինո Ռայոլա (54), հոլանդացի ֆուտբոլային գործակալ։

ապրիլի 29

• Արմեն Սարգսյան (64), հայ դիվանագետ, Հայաստանի արտակարգ և լիազոր դեսպան՝ Չինաստանում (2008-2016), Հարավային Կորեայում (2009-2014), Վիետնամում (2009-2013), Սինգապուրում (2010-2016), Մոնղոլիայում (2013-2014), Բուլղարիայում (2016-2020)։

ապրիլի 28

• Վիտալի Պացերա^[ru] (86), ուկրաինացի կոմպոզիտոր (մայիսի 1-ին է հայտարարվել մահվան մասին)։

ապրիլի 26

• Սոնա Մնացականյան (29), հայ հասարակական գործիչ, «Support Our Heroes-Armenia» կազմակերպության աշխատակից, «Թևեր» ՏՏ կենտրոնի ծրագրի ղեկավար․ վրաերթ։

ապրիլի 24

• Դիմպալ Կումարի Ջհա (42), նեպալցի քաղաքական գործիչ։
• Մամաննամանա Վիջայան^[en] (80), հնդիկ կառուցվածքային կենսաբան, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի նախագահ (2007-2010)։
• Դենիս Կիվանուկա Լոտե^[en] (84), ուգանդացի կաթոլիկ առաջնորդ, Կոտիդոյի եպիսկոպոս (1991-2007), Տորորոյի արքեպիսկոպոս (2007-2014)։
• Բինապանի Մոհանտի^[en] (85), հնդիկ գրող-արձակագիր։
• Պավել Գասսիոս^[ru] (69), Ամերիկյան ուղղափառ եկեղեցու հիերարխ, Չիկագոյի և Միջին Արևմուտքի եպիսկոպոս (2014-2020) և արքեպիսկոպոս (2020-ից)։
• Նիզա Տանկ^[pt] (91), բրազիլացի երգչուհի (սոպրանո)։
• Վոլֆգանգ Հեդեկկե^[de] (93), գերմանացի գրող։
• Կատիկալ Սանկարանարայանան^[en] (89), հնդիկ պետական գործիչ, Արունաչալ Պրադեշ (2007-2008), Նագալանդ (2007-2009), Ասսամ (2009), Ջարխանդ (2009-2010) և Մահարաշտրա (2010-2014) նահանգների նահանգապետ։

ապրիլի 23

• Էնոք Քելլի Հեյնի^[en] (81), ամերիկացի քաղաքական գործիչ, նկարիչ և քանդակագործ։
• Առնո Հինտյենս^[en] (72), բելգիացի երգիչ։
• Օրրին Հեթչ^[ru] (88), ամերիկացի քաղաքական գործիչ, սենատոր (1977-2019)։
• Ռահիմ Էսենով^[ru] (95), խորհրդային և թուրքմեն գրող և պետական գործիչ, Թուրքմենական ԽՍՀ մշակույթի նախկին նախարար։
• Քեննեթ Ստամփֆ^[ru] (77), ամերիկացի զինվոր, Վիետնամի պատերազմի վետերան, պարգևատրվել է Պատվո մեդալով։

ապրիլի 22

• Միրչա Անգելեսկու^[ro] (81), ռումինացի բանասեր, գրաքննադատ և գրականության պատմաբան։
• Ստեֆան Անգիելսկի^[pl] (93), լեհ բժիշկ, Լեհաստանի գիտությունների ակադեմիայի իսկական անդամ (2002)։
• Արթուր Գրիցենկո^[ru] (43), ուկրաինացի ֆուտբոլիստ և զինծառայող, ռուս-ուկրաինական պատերազմի մասնակից․ զոհվել է մարտում։
• Գի Լաֆլյոր^[ru] (70), կանադացի հոկեյիստ, Սթենլիի գավաթի հնգակի հաղթող, Հոկեյի Փառքի սրահի անդամ։
• Կեսթուտիս Մարչյուլինաս^[lt] (60), խորհրդային և լիտվացի ռեժիսոր և դերասան։
• Ստեֆան Կորզուն^[ru] (78), Ռուս ուղղափառ եկեղեցու հիերարխ, Պինսկի և Լունինեցի եպիսկոպոս (1990-2000) և արքեպիսկոպոս (2000-ից)։
• Միշել Բերտորա Սուարես (38), ուրուգվայցի քաղաքական գործիչ, Ուրուգվայի սենատի սենատոր (2017)։
• Վիկտոր Զվյագինցև^[ru] (71), խորհրդային ֆուտբոլիստ, օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր (1976)։

ապրիլի 21

• Սինթիա Ալբրիտոն^[ru] (74), ամերիկացի քանդակագործ։
• Կաձումի Վատանաբե^[en] (86), ճապոնացի թեթևատլետ (երկար տարածության վազք), Օլիմպիական խաղերի մասնակից (1960, 1964)։
• Անատոլի Վերտինսկի^[ru] (90), խորհրդային բելառուս բանաստեղծ, դրամատուրգ, հրապարակախոս, քննադատ և թարգմանիչ։
• Վլադիմիր Դենշչիկով^[ru] (69), խորհրդային և ուկրաինացի դերասան և նկարիչ, Ուկրաինայի ժողովրդական արտիստ (2002)։
• Մվայ Կիբակի^[ru] (90), քենիացի քաղաքական գործիչ, Քենիայի նախագահ (2002-2013)։
• Ռովիրոս Մանթուլիս^[ru] (92), հույն կինոռեժիսոր։
• Ժակ Պերրին^[ru] (80), ֆրանսիացի կինոդերասան և պրոդյուսեր։
• Ստանիսլավ Սավին^[ru] (75), խորհրդային և ռուս ճարտարապետ, Ռուսաստանի Դաշնության վաստակավոր ճարտարապետ (2010)։
• Միխայիլ Սվերդլով^[ru] (82), խորհրդային և ռուս պատմաբան։
• Ռենատե Հոլմ^[de] (90), գերմանացի և ավստրիացի երգչուհի և դերասանուհի։

ապրիլի 20

• Սամուել Արոնի^[ru] (94), ամերիկացի նյութագետ և ինժեներ-շինարար։
• Ֆիլիպ Բեյդլեր^[en] (77), ամերիկացի գրականագետ, գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր։
• Հիլդա Բերնարդ^[ru] (101), արգենտինացի դերասանուհի։
• Յան Բրուքս^[en] (93), նորզելանդիացի քաղաքական գործիչ, Նոր Զելանդիայի խորհրդարանի պատգամավոր (1970-1975)։
• Վյաչեսլավ Բուլանով^[ru] (75), խորհրդային և ռուս կոմպոզիտոր և երգչախմբային դիրիժոր։
• Եվգենի Վինոգրադով^[ru] (80), խորհրդային և ռուս ֆիզիկոս, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի սպեկտրոսկոպիայի ինստիտուտի տնօրեն (1989-2015), Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (2008)։
• Սվետլոզար Ժեկով^[bg] (71), բուլղարացի գրող։
• Վիկտոր Զայբերտ^[ru] (75), խորհրդային և ղազախ հնագետ։
• Անտոնին Կաչլիկ^[ru] (99), չեխ կինոռեժիսոր և կինոսցենարիստ։
• Յուրի Կոնոնով^[ru] (69), ռուս ռազմական հրամանատար, 31-րդ հրթիռային բանակի հրամանատար (2002-2007), գեներալ-լեյտենանտ։
• Արիադնա Կուզնեցովա^[ru] (86), խորհրդային և ռուս դերասանուհի, ռեժիսոր և թատերական մանկավարժ։
• Խավիեր Լոզանո Բարրագան^[ru] (89), մեքսիկացի կուրիալ կարդինալ, Առողջապահության աշխատողների հովվական խնամքի հայրապետական խորհրդի նախագահ (1996-2009)։
• Վիկտոր Լուտոխին^[ru] (86), խորհրդային և ռուս թեթև աթլետիկայի և շախմատի մարզիչ, ՌՍՖՍՀ վաստակավոր մարզիչ։
• Ռոբերտ Մորս^[ru] (90), ամերիկացի դերասան, «Թոնի», «Էմմի» և «Դրամա Դեսկ» մրցանակների դափնեկիր։
• Ստանիսլավ Նաբոյչենկո^[ru] (80), խորհրդային և ռուս մետալուրգիայի բնագավառի գիտնական, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (2000)։
• Անդրեյ Օլևանով^[ru] (83), խորհրդային թատրոնի և կինոյի դերասան, Ինգուշեթիայի Հանրապետության վաստակավոր արտիստ (2006)։
• Էրվինա Ռիս-Ֆերենս^[pl] (67), լեհ արագասահորդ, աշխարհի առաջնության կրկնակի բրոնզե մեդալակիր արագընթաց սահքի բազմամարտում (1978, 1985)։
• Տատինենի Ռամա Ռաո^[en] (83), հնդիկ և տելուգու կինոռեժիսոր։
• Ֆազիկա Ումմաևա^[ru] (84), խորհրդային և ռուս գյուղատնտեսության առաջավոր, Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1973)։
• Դմիտրի Ուռնով^[ru] (86), խորհրդային և ամերիկացի գրականագետ։
• Նիկոլայ Չեբիկին^[ru] (97), Հայրենական մեծ պատերազմի վետերան, Ռուսաստանի Դաշնության Գեորգի Ժուկովի անվան պետական մրցանակի դափնեկիր։
• Էնվեր Յուլգուշով^[ru] (83), խորհրդային ֆուտբոլիստ և ռուս ֆուտբոլի մարզիչ, ՌՍՖՍՀ վաստակավոր մարզիչ։

ապրիլի 19

• Ումանգ Գուպտա^[en] (72), ամերիկացի հնդիկ ձեռնարկատեր, ծրագրային ապահովման առաջամարտիկ, «Gupta Technologies»-ի հիմնադիր (1984)։
• Ռոլանդո Հինոխոսա-Սմիթ^[en] (93), ամերիկացի գրող։
• Պյոտր Կրասնով^[ru] (72), խորհրդային և ռուս գրող, հրապարակախոս, թարգմանիչ։
• Կառլոս Լուկաս^[ru] (91), չիլիացի բռնցքամարտիկ, օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր (1956)։
• Ջոն Մակքեյ^[de] (82), անգլո-կանադացի մաթեմատիկոս, Կանադայի թագավորական ընկերության անդամ (2000), CRM-Fields-PIMS մրցանակի դափնեկիր (2003)։
• Միխայիլ Մեյեր (85), խորհրդային և ռուս պատմաբան, թյուրքագետ, պատմական գիտությունների դոկտոր (1990), պրոֆեսոր (1992), Ասիայի և Աֆրիկայի երկրների ինստիտուտի տնօրեն (1994-2012) և նախագահ (2012-ից), Մոսկվայի համալսարանի վաստակավոր պրոֆեսոր (2003)։
• Լորենցո Մոնդո^[it] (91), իտալացի գրող, գրաքննադատ և լրագրող։
• Նինա Նովոսելովա^[ru] (85), խորհրդային օպերային երգիչ (մեցցո-սոպրանո), Մեծ թատրոնի մենակատար (1967-1988), ՌՍՖՍՀ վաստակավոր արտիստ (1988)։
• Պան Ցզիլուան^[zh] (95), չինացի եռակցման բնագավառի գիտնական, Չինաստանի գիտությունների ակադեմիայի անդամ (1980)։
• Սանդրա Պիսանի^[ru] (63), ավստրալացի հոկեյիստ (մականախաղ) և մարզիչ, ամառային օլիմպիական խաղերի չեմպիոն (1988)։
• Կանե Տանակա (119), ճապոնացի գերերկարակյաց։
• Ֆրիման Ուիլյամս^[en] (65), ամերիկացի բասկետբոլիստ։
• Պյոտր Ֆրոլով^[ru] (91), խորհրդային և ռուս հայրենագետ, Ռուսաստանի Դաշնության մշակույթի վաստակավոր գործիչ։
• Սթիվեն Հեյթոն^[en] (60), կանադացի գրող։
• Իքբալ Մուհամմադ Ալի Խան^[en] (64), պակիստանցի քաղաքական գործիչ, Պակիստանի Ազգային ժողովի պատգամավոր (2002-ից)։
• Գլորիա Գերվից^[es] (79), մեքսիկացի բանաստեղծուհի։
• Բրեդ Էշֆորդ^[en] (72), ամերիկացի քաղաքական գործիչ, Ներկայացուցիչների պալատի անդամ (2015-2017)։
• Վահան Իշխանյան (58), հայ լրագրող, հրապարակախոս։
• Մարիանո Օրտիզ^[en] (77), պուերտորիկացի բասկետբոլիստ, ամառային օլիմպիական խաղերի մասնակից (1968, 1972, 1976)։

ապրիլի 18

• Լիդիա Ալֆեևա^[ru] (76), Խորհրդային թեթևատլետ (հեռացատկ), ամառային օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր (1976)։
• Նիկոլաս Անգելիչ^[en] (51), ամերիկացի դաշնակահար։
• Պիերջորջիո Բելոկկիո^[it] (90), իտալացի գրաքննադատ և գրող։
• Հարիսոն Փոլ Բրտուիսլ (87), բրիտանացի կոմպոզիտոր։
• Լյուդմիլա Ելիսեևա^[ru] (84), խորհրդային և ռուս թատրոնի և կինոյի դերասանուհի։
• Անջեյ Կորժինսկի^[pl] (82), լեհ կոմպոզիտոր։
• Խոսե Լուիս Կորտես^[ru] (70), կուբացի երաժիշտ և կոմպոզիտոր։
• Ֆերդինանդ Մանուկյան (80), հայ նկարիչ, ՀԽՍՀ վաստակավոր նկարիչ (1988), ՀՀ ժողովրդական նկարիչ (2015), Հայաստանի նկարիչների միության անդամ։
• Յանեզ Մատիչիչ^[en] (95), հարավսլավացի և սլովենացի կոմպոզիտոր, դաշնակահար։
• Ժան Մեյեր^[fr] (97), ֆրանսիացի պատմաբան։
• Հերման Նիչ^[ru] (83), ավստրիացի նկարիչ, վիեննական ակցիոնիզմի հիմնական ներկայացուցիչներից։
• Պեդրո Պինտո Ռուբիանես^[es] (91), էկվադորցի քաղաքական և պետական գործիչ, Էկվադորի փոխնախագահ (2000-2003)։
• Ռեյն Ռատաս^[et] (83), էստոնացի քաղաքական գործիչ, Ռիյգիկոգուի անդամ։
• Վիկտոր Սազոնով^[ru] (71), խորհրդային և ռուս մեխանիկայի բնագավառի գիտնական, ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր (1986), Մոսկվայի պետական համալսարանի պրոֆեսոր (1998), Կելդիշի անվան կիրառական մաթեմատիկայի ինստիտուտի աշխատակից (1974-ից)։
• Վյաչեսլավ Տրուբնիկով^[ru] (77), ռուս պետական գործիչ, պաշտոնաթող բանակի գեներալ, Ռուսաստանի Դաշնության արտաքին հետախուզության ծառայության տնօրեն (1996-2000), Ռուսաստանի Դաշնության արտաքին գործերի նախարարի առաջին տեղակալ (2000-2004), Հնդկաստանում Ռուսաստանի Դաշնության արտակարգ և լիազոր դեսպան (2004-2009), Ռուսաստանի Դաշնության հերոս (1999)։
• Ռեքս Հարրիս^[en] (82), բրիտանացի նյութագետ, Ուկրաինայի գիտությունների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ (2000) (մահվան մասին հայտարարվել այս օրը)։
• Լեոնիդ Հեյֆեց^[ru] (87), խորհրդային և ռուս թատրոնի և կինոյի ռեժիսոր, Ռուսաստանի Դաշնության ժողովրդական արտիստ (1993), Ստանիսլավսկու անվան ՌՍՖՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր (1991)։
• Վալերիո Էվանջելիստի^[ru] (69), իտալացի գրող։

ապրիլի 17

• Միրեյա Բալտրա^[es] (90), չիլիացի քաղաքական ակտիվիստ, աշխատանքի նախարար (1972) և Չիլիի խորհրդարանի անդամ։
• Ուրսուլա Բելլուջի^[en] (91), ամերիկացի ճանաչողական մանրէաբան, ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամ (2008)։
• Ռադա Գրանովսկայա^[ru] (92), խորհրդային և ռուս հոգեբան, հրապարակախոս։
• Նիկոլայ Գուսարով^[ru] (81), խորհրդային և ռուս կինոռեժիսոր, կինոդերասան և սցենարիստ։
• Ուիլյամ Քիմբել^[ru] (68), ամերիկացի Հնէամարդաբան, գիտությունների դոկտոր, պորֆեսոր։
• Ռադու Լուպու (76), ռումինացի դաշնակահար։
• Մաքսիմ Մորոզով (33), ռուս կուրաշ ըմբիշ, աշխարհի գավաթակիր։
• Պաոլո Նոել^[fr] (93), կանադացի դերասան և երգիչ։
• Պավել Պիսարև^[bg] (87), բուլղարացի լրագրող և մշակութային գործիչ։
• Հոլլիս Ռեսնիկ^[en] (66), ամերիկացի կինոդերասանուհի և երգչուհի։
• Քեթրին Սպաակ^[ru] (77), բելգիացի և իտալացի դերասանուհի, երգչուհի։
• Ջիմմի Հարրիս^[en] (88), անգլիացի ֆուտբոլիստ, «Բիրմինգհեմ Սիթի» ակումբի կազմում Անգլիայի լիգայի գավաթի հաղթող (1963)։
• Վիկտոր Շատալով^[ru] (90), խորհրդային և բելառուս ռեժիսոր, վավերագրական ֆիլմերի օպերատոր և սցենարիստ, Բելառուսի Հանրապետության արվեստի վաստակավոր գործիչ։
• Օյտոժիխոն Շոբդոնովա^[ru] (76), խորհրդային և ղրղզ դերասանուհի, Ղրղզստանի ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1988)։
• Ռեմուս Մարգինեանու^[ro] (84), ռումինացի դերասան։

ապրիլի 16

• Մարգարիտա Անաստասևա^[ru] (97), խորհրդային և ռուս դերասանուհի, գրող, Մոսկվայի գեղարվեստական ակադեմիական թատրոնի արվեստագետ (1947-1985), ՌՍՖՍՀ վաստակավոր արտիստ (1967), Վլադլեն Դավիդովի այրին։
• Լեմբիտ Արրո^[et] (92), էստոնացի քաղաքական գործիչ, Ռիյգիկոգուի անդամ (1992-1999)։
• Հալինա Վինիարսկա^[pl] (88), լեհ դերասանուհի։
• Ռոսարիո Իբարրա^[es] (95), մեքսիկացի քաղաքական և հասարակական ակտիվիստ, Մեքսիկայի Սենատի անդամ։
• Ալեքսանդր Կուզնեցով^[ru] (99), Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից, Խորհրդային Միության հերոս (1943)։
• Դեյվիդ Լիսոն^[en] (64), ամերիկացի ֆոտոլրագրող, Պուլիցերյան մրցանակի դափնեկիր (2004)։
• Նավալ Կիշորե Ռայ^[en] (62), հնդիկ քաղաքական գործիչ, Լոկ սաբհայի պատգամավոր (1999-2004)։
• Վենդի Ռիգեր^[ru] (65), ամերիկացի հեռուստահաղորդավարուհի։
• Գլորիա Սևիլիա^[en] (90), ֆիլիպինցի կինոդերասանուհի։
• Վլադիմիր Ֆրոլով^[ru], ռուս ռազմական գործիչ, ռուս-ուկրաինական պատերազմի մասնակից, 8-րդ բանակի հրամանատարի տեղակալ, գեներալ-մայոր․ զոհվել է մարտում (մահվան մասին հայտնի է դարձել այս օրը)։
• Յոահիմ Ստրեյխ^[ru] (71), արևելագերմանացի ֆուտբոլիստ, օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր (1972)։
• Գեորգի Յուսին^[ru] (71), ռուս քաղաքաշինարար, Ռուսաստանի Ճարտարապետության և շինարարական գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս։

ապրիլի 15

• Օլեգ Բոլշակով^[ru] (82), խերհրդային և ռուս սննդամթերքի արտադրության տեխնոլոգիայի և մեքենաշինության բնագավառի գիտնական, Ռուսաստանի գյուղատնտեսական գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (1999-2014), Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (2014)։
• Մետտե Վինջ^[da] (85), դանիացի գրող, բանասեր և գրաքննադատ։
• Լազարո Գարսիա^[es] (74), կուբացի էստրադային երգիչ և կոմպոզիտոր։
• Բերնհարդ Գերմեշհաուզեն^[ru] (70), արևելագերմանացի ղեկասահնակորդ, ձմեռային օլիմպիական խաղերի եռակի չեմպիոն (1976` երկու անգամ, և 1980)։
• Նիկոլայ Ժարկով^[ru] (84), Խորհրդային և ռուս նավաշինարար, «Կրասնոյե Սորմովո» գործարանի տնօրեն (1984-2018), Ռուսաստանի Դաշնության աշխատանքի հերոս (2019)։
• Բորիս Զավոլոկին^[ru] (82), խորհրդային և ռուս թատրոնի և կինոյի դերասան, ՌԽՖՍՀ ժողովրդական արտիստ (1987)։
• Կառլոս Լոպես Ռիանո^[es] (81), իսպանացի իրավաբան և քաղաքական գործիչ, Պատգամավորների կոնգրեսի անդամ (1982-1996)։
• Յունիս Մունոշ^[pt] (93), պորտուգալացի դերասանուհի։
• Ջեք Նյուտոն^[en] (72), ավստրալացի գոլֆիստ։
• Մայքլ Օ'Քենեդի^[en] (86), իռլանդացի քաղաքական գործիչ, արտաքին գործերի նախարար (1977–1979), ֆինանսների նախարար (1979–1980)։
• Հենրի Փլամբ^[en] (97), բրիտանացի քաղաքական գործիչ, Լորդերի պալատի անդամ (1987-2017), Եվրոպական խորհրդարանի անդամ (1979-1999) և նախագահ (1987-1989)։
• Վլաստա Պոսպիշիլովա^[cs] (87), չեխոսլովակ և չեխ անիմացիոն ռեժիսոր։
• Արտ Ռուպ^[ru] (104), ամերիկացի երաժշտական պրոդյուսեր։
• Յան Տուժինսկի^[sk] (71), սլովակ արձակագիր և էսսեիստ։
• Կանտոկու Տերույա^[en] (76), ճապոնացի քաղաքական գործիչ, Ճապոնիայի Խորհրդականների պալատի անդամ (1995-2001), Ճապոնիայի Ներկայացուցիչների պալատի անդամ (2003-2021)։
• Ժան-Պոլ Ֆիտուսի^[fr] (79), ֆրանսիացի տնտեսագետ։
• Լիզ Շերիդան^[en] (93), ամերիկացի կինոդերասանուհի։
• Սևերո Հերնանդես^[en] (81), կոլումբացի հեծանվորդ, օլիմպիական խաղերի մասնակից (1968)։
• Մայք Բոսսի^[ru] (65), կանադացի հոկեյիստ, «Նյու Յորք Այլենդերս» ակումբի կազմում Սթենլիի գավաթի քառակի հաղթող (1980-1983)։

ապրիլի 14

• Ռոբերտո Բենդինի^[es] (76), արգենտինացի ռազմական գործիչ, Արգենտինայի բանակի գլխավոր շտաբի պետ (2003-2008)։
• Ալեքս Բրեննինկմեյեր^[nl] (70), հոլանդացի հասարակական գործիչ, Նիդերլանդների մարդու իրավունքների ազգային պաշտպան։
• Իլկա Կաներվա^[ru] (74), ֆինն քաղաքական գործիչ, արտաքին գործերի նախարար (2007-2008), Էդուսկունտայի պատգամավոր (1975-ից), ԵԱՀԿ Խորհրդարանական վեհաժողովի նախագահ (2014-2016)։
• Միխայիլ Լյարոշ^[ru] (79), Ուկրաինայի ուղղափառ եկեղեցու եպիսկոպոս, Կորսունի միտրոպոլիտ (2019-ից)։
• Կոձի Օմի^[en] (89), ճապոնիացի պետական գործիչ, Ճապոնիայի ֆինանսների նախարար (2006-2007)։
• Ջոզեֆ Պաթալիլ^[de] (85), հնդկիկ կաթոլիկ պրելատ, Ուդայպուրի եպիսկոպոս (1984–2012)։
• Վլադիմիր Պտուշկին^[ru] (73), խորհրդային և ուկրաինացի կոմպոզիտոր, մանկավարժ, Ուկրաինայի ժողովրդական արտիստ (2009)։
• Քլեյ Ռեյնոլդս^[en] (72), ամերիկացի գրող և գրաքննադատ, պրոֆեսոր։
• Քոն Սալլիվան^[en] (93), անգլիայի ֆուտբոլային դարպասապահ («Բրիստոլ Սիթի», «Արսենալ»)։
• Ալեքսեյ Տումակով^[ru] (76), խորհրդային և ռուս խմբավար, ՌԽՖՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1984)։
• Ռիո Հեքֆորդ^[en] (51), ամերիկացի դերասան։

ապրիլի 13

• Լետիցիա Բատտալյա^[it] (87), իտալացի լուսանկարիչ և ֆոտոլրագրող։
• Միշել Բուկե (96), ֆրանսիացի թատրոնի և կինոյի դերասան։
• Վան Յումեյ^[zh] (87), չինացի կինոդերասանուհի, «Ոսկե աքաղաղ» և «Հարյուր ծաղիկ» մրցանակների դափնեկիր։
• Ալեքսանդր Գարբուզ^[uk], ուկրաինացի զինծառայող, ռուս-ուկրաինական պատերազմի մասնակից, Ուկրաինայի հերոս (2022, հետմահու)․ զոհվել է մարտում (մահվան մասին հայտարարվել է այս օրը)։
• Նիկոլայ Գեորգիոգլո^[ru] (89), խորհրդային և մոլդովացի շինարար, Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1971) (մահվան մասին հայտարարվել է այս օրը)։
• Իգոր Գերգենրոդեր^[ru] (69), ռուս-գերմանացի գրող, բանաստեղծ, լրագրող։
• Յոզեֆ Գյոպպել^[de] (71), գերմանացի քաղաքական գործիչ, Բունդեսթագի պատգամավոր (2002-2017)։
• Ալեքս Գիլադի^[he] (79), Իսրայելցի լրագրող և սպորտային պաշտոնյա։
• Խորխե Կարրենո Լուենգաս^[es] (92/93), կոլումբիայի դատավոր, Կոլումբիայի Գերագույն դատարանի նախագահ (1990-1991)։
• Վալերի Կուզնեցով^[ru] (80), խորհրդային և ռուս փիլիսոփա, փիլիսոփայության դոկտոր (1992), պրոֆեսոր (1996), Մոսկվայի պետական համալսարանի վաստակավոր պրոֆեսոր (2006)։
• Մորիս Լևի^[fr] (99), ֆրանսիացի ֆիզիկոս, Ֆրանսիայի Տիեզերական հետազոտությունների ազգային կենտրոնի նախագահ (1973-1976)։
• Ջիմմի Լեոնարդ^[en] (94), իռլանդացի քաղաքական գործիչ, սենատոր (1981-1982), Իռլանդիայի Ներկայացուցիչների պալատի անդամ (1973-1981, 1982-1997)։
• Դեյվիդ Լյութեյն^[nl] (78), հոլանդացի քաղաքական գործիչ, սենատոր (1983-1995)։
• Թոմ Մաքքարթի^[en] (61), կանադացի պրոֆեսիոնալ հոկեյիստ («Միննեսոտա Նորթ Սթարս», «Բոստոն Բրուինս»)։
• Ֆրեդի Ռինկոն (55), կոլումբիացի ֆուտբոլիստ («ազգային հավաքական»). ՃՏՊ-ի հետևանքով։
• Թոմաս Ռոզենլոխեր^[de] (74), գերմանացի գրող և բանաստեղծ։
• Խորխե Տրիաս^[es] (62), իսպանացի իրավաբան և քաղաքական գործիչ, պատգամավորների կոնգրեսի անդամ (1996-2000)։
• Դեզայ Ուիլյամս^[en] (62), կանադացի արագավազորդ, ամառային օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր (1984)։
• Վոլֆգանգ Ֆահրիան^[en] (80), արևմտագերմանացի ֆուտբոլիստ, ազգային հավաքականի խաղացող (1962-1964)։
• Լեննարտ Հեգլանդ^[sv] (79), շվեդ երաժիշտ, «Hep Stars» խմբի բաս-կիթառահար։
• Քրիսոստոմոս պատրիարք^[ru] (95), Կոստանդնուպոլսի ուղղափառ եկեղեցու եպիսկոպոս, Հելիոպոլիսի և Թերայի մետրոպոլիտ (2019-ից)։
• Յոհաննա Էկստրյոմ^[sv] (51), շվեդ նկարչուհի և գրող։

ապրիլի 12

• Իրինա Վորոբյովա (63), խորհրդային գեղասահորդուհի, աշխարհի (1981) և Եվրոպայի (1981) չեմպիոն զուգընկերոջ՝ Իգոր Լիսովսկու հետ։
• Գերմանոս Խավիարոպուլոս^[ru] (91), Կոստանդնուպոլսի ուղղափառ եկեղեցու եպիսկոպոս, Տրանուպոլիսի մետրոպոլիտ (1987-ից)։
• Գիլբերտ Գոթֆրիդ (67), ամերիկացի կինոյի, հեռուստատեսության և ձայնային դերասան, ստենդ-ափ կատակերգու։
• Ստեփան Կոստիշին^[ru] (90), խորհրդային և ուկրաինացի կենսաբան, կենսաբանական գիտությունների դոկտոր (1985), պրոֆեսոր (1986), Չեռնովցիի համալսարանի ռեկտոր (1987-2001)։
• Սեդրիկ ՄաքՄիլան^[en] (44), ամերիկացի բոդիբիլդեր, «Առնոլդ Կլասսիկ» մրցույթի հաղթող (2017)։
• Վյաչեսլավ Պետրիչենկո^[ru] (74), խորհրդային և ռուս դերասան։
• Վալերի Ռագուլսկի^[ru] (79), խորհրդային և ռուս ֆիզիկոս, ՌԳԱ Մեխանիկայի հիմնախնդիրների ինստիտուտի գիտաշխատող (1977-ից), Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (2000)։
• Չարլզ Փիրս Ռոլանդ^[en] (104), ամերիկացի պատմաբան, գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր։
• Առնե Զվայգ^[ru] (75), նորվեգացի շախմատիստ։
• Տրայան Ստանեսկու^[ro] (82), ռումինացի դերասան։
• Լարիսա Խորոլեց^[ru] (73), խորհրդային և ուկրաինացի դերասանուհի, Ուկրաինական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1988), Ուկրաինական ԽՍՀ-ի և Ուկրաինայի մշակույթի նախարար (1991-1992)։
• Զվոնիմիր Յանկո^[ru] (89), հարավսլավացի և գերմանացի մաթեմատիկոս։
• Սերգեյ Յաշին^[ru] (60), խորհրդային հոկեյիստ, ձմեռային օլիմպիական խաղերի չեմպիոն (1988), ԽՍՀՄ սպորտի վաստակավոր վարպետ (1988)։
• Գիորգոս Կատիֆորիս^[en] (87), հույն իրավաբան և քաղաքական գործիչ, Եվրոպական խորհրդարանի պատգամավոր (1994-2004)։

ապրիլի 11

• Սվետլանա Ավդեևա^[ru] (80), Խորհրդային և ռուս կրկեսային արտիստ, Ռուսաստանի Դաշնության վաստակավոր արտիստ (2000)։
• Ալեքսանդր Բակումենկո^[ru] (62), ուկրաինացի քաղաքական և հասարակական գործիչ, Ուկրաինայի ժողովրդական պատգամավոր (2014-2019)։
• Գարրեթ Բերնեթ^[en] (46), կանադացի պրոֆեսիոնալ հոկեյիստ («Անահայմ Դաքս»)։
• Գաբոր Գորգեյ^[en] (92), հունգարացի բանաստեղծ և գրող, մշակույթի նախարար (2002-2003)։
• Էդուարդո Գուարդիա^[en] (56), բրազիլացի քաղաքական գործիչ, տնտեսագետ, ֆինանսների նախարար (2018-2019)։
• Իգոր Դիբչենկո^[ru] (61), խորհրդային և ուկրաինացի ֆուտբոլիստ, մարզիչ։
• Ալեքսանդր Կուզմին (80), ռուս դիվանագետ, Սուդանում Ռուսաստանի արտակարգ և լիազոր դեսպան (1992-1998)։
• Ուեյն Կուպեր^[ru] (65), ամերիկացի բասկետբոլիստ։
• Ռենե Մորնեքս^[fr] (94), ֆրանսիացի էնդոկրինոլոգ, բժշկական գիտությունների դոկտոր, Լիոնի համալսարանի պրոֆեսոր։
• Շարնեթ Մոֆֆեթ^[en] (54), ամերիկացի ջազ բաս-կիթառահար։
• Յուրի Նովոսելով^[ru] (94), խորհրդային և ռուս գիտնական անասնակերի արտադրության բնագավառում, Ռուսաստանի գյուղատնտեսական գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (1985-2014), Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (2014)։
• Թիմոթի Ռիչարդ Պարսոնս^[en] (89), կանադացի օվկիանոսագետ, Ճապոնիայի մրցանակի միակ կանադացի դափնեկիրը (2001)։
• Ջուլիետտա Սակկո^[it] (77), իտալացի երգչուհի։
• Վալենտինա Սուրկովա^[ru] (89), խորհրդային կրկեսային արտիստ, օդային մարմնամարզուհի, ՌՍՖՍՀ վաստակավոր արտիստ (1969)։
• Մոհամմադ Ֆեյզ Սարաբի^[en] (93), իրանցի քաղաքական գործիչ, Փորձագետների խորհրդի անդամ (2006-ից)։
• Հեննես Յունկերման^[de] (87), գերմանացի ճանապարհային հեծանվորդ։
• Յացեկ Շիմկևիչ^[pl] (47), լեհ երաժիշտ և երգահան։

ապրիլի 10

• Ֆիլիպ Բուսմանս^[ru] (85), բելգիացի կոմպոզիտոր։
• Վան Սենհաո^[en] (89), չինացի քաղաքական գործիչ, Շանսիի նահանգապետ (1983-1992)։
• Էյա Գուեսգես^[en] (17), թունիսցի զբոսանավորդուհի, Օլիմպիական խաղերի մասնակից (2020). դժբախտ պատահար։
• Ջոն Դրյու (67), ամերիկացի բասկետբոլիստ։
• Ֆրանսիզ Ժեն^[fr] (90), ֆրանսիացի քաղաքական գործիչ, Ֆրանսիայի Ազգային ժողովի պատգամավոր (1978-1993)։
• Պավել Կիկու^[ru] (65), ռուս մարդկային էկոլոգ, բժշկական գիտությունների դոկտոր (2000), Հեռավորարևելյան դաշնային համալսարանի պրոֆեսոր (2001)։
• Իվան Կոսենկո^[ru] (81), խորհրդային և ուկրաինացի բուսաբան, «Սոֆիևկա» դենդրոպարկի տնօրեն (1980-ից), Ուկրաինայի ԳԱԱ թղթակից անդամ (2006)։
• Վերա Մակարովա-Ծերեթելի^[ru] (77), խորհրդային, ռուսական և վրացի թատերական քննադատ և լրագրող։
• Հազեմ Նուսեյբեհ^[en] (99), հորդանանցի քաղաքական գործիչ և դիվանագետ, արտաքին գործերի նախարար (1962-1963, 1965)։
• Էստելա Ռոդրիգես^[ru] (54), կուբացի ձյուդոիստ, օլիմպիական խաղերի արծաթե մեդալակիր (1992 և 1996)։
• Լյութֆուլլա Սադուլլաև^[ru] (81), խորհրդային և ուզբեկ դերասան, ռեժիսոր, Ուզբեկստանի ժողովրդական արտիստ (2001)։
• Ռիմմա Ստարոստինա^[ru] (83), խորհրդային և ուկրաինացի մարզուհի և մարզիչ, Ուկրաինայի վաստակավոր մարզիչ, Ուկրաինայի ֆիզկուլտուրայի և սպորտի վաստակավոր գործիչ։
• Դեզայ Ուիլյամս^[en] (62), կանադացի արագավազորդ, ամառային օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր (1984)։
• Ալեքսանդր Շկուրկո^[ru] (84), խորհրդային և ռուս պատմաբան, Պետական պատմական թանգարանի տնօրեն (1992-2010) և նախագահ (2010-ից)։

ապրիլի 9

• Ստեֆան Աթիպոժիյիլ^[de] (77), հնդկիկ կաթոլիկ պրելատ, Ալեպպիի եպիսկոպոս (2001-2019)։
• Քրիս Բեյլի^[en] (65), ավստրալացի երգիչ, երգահան, երաժիշտ և պրոդյուսեր («The Saints»)։
• Միխայիլ Բրոնշտեյն^[ru] (99), խորհրդային և էստոնացի տնտեսագետ, Էստոնիայի Գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս (1975)։
• Իգոր Դաշկո^[uk] (44), ուկրաինացի զինվորական, փոխգնդապետ, ռուս-ուկրաինական պատերազմի մասնակից, Ուկրաինայի հերոս (2022, հետմահու)․ զոհվել է մարտում։
• Մայքլ Դեգեն^[de] (90), գերմանացի և իսրայելցի դերասան, գրող։
• Միշել Դելեբար^[ru] (75), ֆրանսիացի քաղաքական գործիչ, Դյունկերկի քաղաքապետ (1989-2014), սենատոր (2011-2017)։
• Լելլոս Դիմիտրիադիս^[en] (89), կիպրացի քաղաքական գործիչ, Կիպրոսի Ներկայացուցիչների պալատի անդամ (1960-1970)։
• Իլյա Տուխֆաթուլին^[ru] (33), ռուս սամբիստ և ձյուդոիստ, Ռուսաստանի սամբոյի առաջնության հաղթող։
• Դուեյն Հասկինս^[en] (24), ամերիկացի ֆուտբոլիստ (ամերիկյան ֆուտբոլ)․ ՃՏՊ։
• Ջեք Հիգինս (92), անգլիացի գրող։
• Ջերեմի Յանգ^[en] (86—87), բրիտանացի դերասան։
• Կիարա Ֆրուգոնի^[en] (82), իտալացի պատմաբան։
• Բրայան Ուինսթոն^[en] (80), բրիտանացի լրագրող, «Էմմի» մրցանակի դափնեկիր վավերագրական սցենարի համար (1985)։

ապրիլի 8

• Ուվե Բոմ^[de] (60), գերմանացի դերասան։
• Թեյմուր Բունյադով^[az] (94), խորհրդային և ադրբեջանցի ազգագրագետ, Ադրբեջանի ԳԱԱ ակադեմիկոս (2001), Միլլի Մեջլիսի պատգամավոր (1995-2000)։
• Խոսե Վիլարինյո^[es] (60), արգենտինացի քաղաքական գործիչ, Պատգամավորների պալատի անդամ (1995-1999, 2003-2015)։
• Ալեքսանդր Վովին^[ru] (61), խորհրդային և ամերիկայի լեզվաբան-ճապոնագետ։
• Հենրի Դեպիրե^[ru] (78), բելգիացի ֆուտբոլիստ և մարզիչ։
• Բորիս Ժավորոնկով^[ru] (96), խորհրդային և ռուս բանաստեղծ, Ռուսաստանի գրողների միության անդամ։
• Վադիմ Իվանով^[ru] (84), խորհրդային և ռուս կենսաքիմիկոս, ՌԳԱ կենսաօրգանական քիմիայի ինստիտուտի տնօրեն (1988-2017), Ռուսաստանի գյուղատնտեսական գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս (1988-2013), Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս (1991, ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս 1987-ից)։
• Էդվին Կանտար^[en] (89), ամերիկացի բրիջ խաղացող, աշխարհի չեմպիոն (1977, 1979)։
• Բարաք Լուֆան^[en] (35), իսրայելի թիավարող և սպորտային ադմինիստրատոր, բայակինգի և կանոեի ֆեդերացիայի ղեկավար․ սպանված։
• Մինորի Մացուշիմա^[ru] (81), ճապոնացի հնչյունավորման դերասանուհի։
• Վիկտոր Պետրով^[ru] (80), խորհրդային և ռուս գիտնական, Սմոլենսկի պետական համալսարանի ռեկտոր (1992-2007)։
• Պեն Մին-մին^[en] (98), թայվանցի քաղաքական գործիչ, Թայվանի նախագահի ավագ խորհրդական (2000-2008)։
• Հուդարնի Ռանի^[en] (71), ինդոնեզիացի քաղաքական գործիչ, սենատոր, Բանկա-Բելիտունգ նահանգի նահանգապետ (2002-2007)։
• Միմի Ռեյնհարդտ^[en] (107), ավստրիայի հրեա քարտուղարուհի, Շինդլերի ցուցակի հեղինակ։
• Ալեքսանդր Սիոնով^[ru] (73), ռուս իրավապահ գործիչ, ՌԴ ՆԳՆ Նովոսիբիրսկի մարզի գլխավոր տնօրինության ղեկավար (1993-2004), միլիցիայի գեներալ-լեյտենանտ։
• Բորիս Սպիվակով^[ru] (80), խորհրդային և ռուս քիմիկոս, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (2003)։

ապրիլի 7

• Մոտոո Աբիկո^[ru] (88), ճապոնացի մանգակա, Ֆուձիկո Ֆոձիո դուետի անդամ, Դորաեմոնի ստեղծողներից մեկը։
• Գարիբալդի Ալվեշ^[pt] (98), բրազիլացի քաղաքական գործիչ, սենատոր (2011-2014)։
• Շամշա Բերկիմբաևա^[ru] (79), ղազախ քաղաքական գործիչ, սենատոր (1999-2002), կրթության և գիտության նախարար (2002-2003)։
• Քրիստոֆեր Բոլլ^[en] (85), բրիտանացի կոմպոզիտոր։
• Վյաչեսլավ Գոնգաձե^[ru] (80), Ռուսաստանի Դաշնության հարկային ոստիկանության դաշնային ծառայության Վորոնեժի շրջանի վարչության պետ (1992-2002), հարկային ոստիկանության գեներալ-լեյտենանտ (1993)։
• Մերի Գրին^[en] (78), բրիտանացի արագավազորդ, Օլիմպիական խաղերի մասնակից (1968)։
• Էլիաս Դավիդսոն^[en] (81), իսլանդացի կոմպոզիտոր։
• Լյուդվիկ Դորն^[ru] (67), լեհ պետական և քաղաքական գործիչ, Լեհաստանի փոխվարչապետ (2005-2007)։
• Սերգեյ Զագրեբին^[ru] (55), ռուս պատմաբան և մշակութաբան, պատմական գիտությունների դոկտոր (2000), Հարավ-Ուրալյան պետական հումանիտար-մանկավարժական համալսարանի պրոֆեսոր, Ռուսաստանի Դաշնության մշակույթի վաստակավոր գործիչ (2005)։
• Էմիլիանո Մասկետտի^[it] (79), իտալացի ֆուտբոլիստ («Հելլաս Վերոնա», «Տորինո»)։
• Նազրուլ Իսլամ^[en] (75), բանգլադեշցի քաղաքական գործիչ, Բանգլադեշի Ազգային ժողովի պատգամավոր (1999-2001)։
• Մայքլ Նեյդորֆֆ^[en] (79), ամերիկացի գործարար, «Centene Corporation»-ի գործադիր տնօրեն (1996-ից)։
• Բիրգիթ Նորդին^[en] (88), շվեդ օպերային երգչուհի (սոպրանո), Շվեդիայի թագավորական օպերայի մենակատար (1958-1986)։
• Սվետլանա Օտչենաշենկո^[uk] (76), ուկրաինացի դերասանուհի, Ուկրաինայի ժողովրդական արտիստ (2001)։
• Յուրգեն Ռենտս^[en] (72), արևմտյագերմանացի քաղաքական գործիչ, Բունդեսթագի պատգամավոր (1983-1985)։
• Ման Սասակի^[en] (95), ճապոնացի քաղաքական գործիչ, Ճապոնիայի խորհրդականների պալատի անդամ (1976-1998)։
• Ռոբերտ Խարշինգ^[en] (63), հնդիկ քաղաքական գործիչ, Ռաջյա սաբհայի պատգամավոր (2002-2008)։
• Դուշան Չկրեբիչ^[en] (94), հարավսլավացի և սերբ պետական և կուսակցական գործիչ։
• Վալտեր Շտալվից^[ru] (92), գերմանացի նկարիչ։
• Միգել Անխել Էստրելլա^[ru] (81), արգենտինացի դաշնակահար։

ապրիլի 6

• Ռեյ Ալեն^[en] (95), ամերիկացի կինոդերասանուհի, Թոնի մրցանակի դափնեկիր։
• Վլադիմիր Բալակիրև^[ru] (88), խորհրդային և ռուս գիտնական-մետալուրգ, ֆիզիկաքիմիկոս, կինետիկայի և թերմոդինամիկայի բնագավառի մասնագետ, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից անդամ (1997)։
• Ալեքսանդր Բախվալով^[ru] (95), խորհրդային և ռուս գրող։
• Վիկտոր Բրիլև^[ru] (81), խորհրդային և ռուս աշխարհագրագետ, աշխարհագրական գիտությունների դոկտոր (1989), Վոլգոգրադի պետական սոցիալ-մանկավարժական համալսարանի պրոֆեսոր (1990)։
• Միխայիլ Վասենկով^[ru] (79), խորհրդային հետախույզ, Խորհրդային Միության հերոս (1990)։
• Ռայնհիլդ Դեկլեյր^[nl] (73), բելգիացի և ֆլամանդացի կինոդերասանուհի։
• Կարոլ Դիվին^[ru] (86), չեխոսլովակ գեղասահորդ, Օլիմպիական խաղերի արծաթե մեդալակիր (1960)։
• Վլադիմիր Ժիրինովսկի (75), խորհրդային և ռուս քաղաքական գործիչ, Լիբերալ-դեմոկրատական կուսակցության նախագահ (1992-ից), Պետդումայի պատգամավոր (1993-ից), «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի լիիրավ կրող։
• Դեյվիդ Մակքի^[ru] (87), անգլիացի գրող և նկարազարդող։
• Ջիլ Նայթ^[en] (98), բրիտանացի քաղաքական գործիչ, Մեծ Բրիտանիայի Համայնքների պալատի անդամ (1966-1977), Լորդերի պալատի անդամ (1997-2016)։
• Վիկտոր Օցերկլևիչ^[uk] (35), ուկրաինացի զինվորական, կապիտան, ռուս-ուկրաինական պատերազմի մասնակից, Ուկրաինայի հերոս (2022, հետմահու)․ մահացել է մարտում։
• Անա Դերշիդան-Էնե-Պասկու^[ru] (77), ռումինացի սուսերամարտիկ, աշխարհի չեմպիոն (1969), օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիր (1968 և 1972)։
• Ալեքսանդր Պրոնին^[ru] (84), խորհրդային և ռուս իրավապահ և պետական գործիչ, Պենզայի շրջանի ներքին գործերի վարչության պետ (1983-1998), ոստիկանության գեներալ-մայոր (1986)։
• Դոմինգո Ռոմերա^[es] (85), իսպանացի քաղաքական գործիչ, սենատոր (1984-1986), Եվրոպական խորհրդարանի պատգամավոր (1986-1994)։
• Կամիլա Սալվագո Ռաջի^[it] (98), իտալացի գրող։
• Վլադիմիր Սեվաստյանով^[ru] (79), խորհրդային և ռուս քիմիկոս, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի թղթակից-անդամ (2011)։
• Տադաո Տակահաշի^[pt] (71), բրազիլացի համակարգչային գիտնական, բրազիլական ինտերնետային առաջամարտիկ։
• Մելվին Հուլս^[en] (74), բելիզցի քաղաքական և պետական գործիչ, Ներկայացուցիչների պալատի անդամ, կոմունալ ծառայությունների, տրանսպորտի և կապի նախարար։
• Գերդ Ցիմմերման^[de] (72), գերմանացի ֆուտբոլիստ։
• Հորսթ Շրյոդեր^[de] (84), արևմտգերմանացի քաղաքական գործիչ, Բունդեսթագի պատգամավոր (1972-1984)։
• Յու Գոցուն^[zh] (99), չինացի քիմիկոս, Չինաստանի գիտությունների ակադեմիայի անդամ (1991)։

ապրիլի 5

• Վլադիմիր Բալյուկ^[uk] (28/29), ուկրաինացի զինծառայող, սերժանտ, ռուս-ուկրաինական պատերազմի մասնակից, Ուկրաինայի հերոս (2022, հետմահու)․ մահացել է մարտում։
• Բորիս Բրոթ^[en] (78), կանադացի դիրիժոր․ ՃՏՊ։
• Ջիմմի Վան Յու^[ru] (79), թայվանցի դերասան, ռեժիսոր, սցենարիստ։
• Էելկո Վիսսեր^[en] (55), հոլանդացի համակարգչային գիտաշխատող, դոկտոր, պրոֆեսոր։
• Գրասիելա Ջաննետտասիո^[es] (71), արգենտինացի քաղաքական և պետական գործիչ, Արգենտինայի Պատգամավորների պալատի անդամ (2007-2015), կրթության նախարար (2002-2003)։
• Խոակիմ Կարվալյո^[en] (84), պորտուգալացի ֆուտբոլիստ։
• Դեյվիդ Կիլգուր^[ru] (81), կանադացի իրավաբան և քաղաքական գործիչ, Համայնքների պալատի անդամ (1979-2006)։
• Ստանիսլավ Կովալսկի^[ru] (111), լեհ երկարակյաց։
• Ալլա Կրասկո^[ru] (73), ռուս պատմաբան, ծագումնաբան։
• Գայդա Լագձին^[ru] (91), խորհրդային և ռուսական լատիշ մանկագիր, արձակագիր։
• Սիդնի Օլթման^[ru] (82), կանադա-ամերիկացի մոլեկուլային կենսաբան, Քիմիայի Նոբելյան մրցանակակիր (1989)։
• Յոզեֆ Պանաչեկ^[ru] (84), չեխոսլովակ ստենդային հրաձիգ, օլիմպիական խաղերի չեմպիոն (1976)։
• Նեհեմիա Պերսոֆֆ^[ru] (102), ամերիկացի դերասան։
• Բոբի Ռայդել^[ru] (79, ամերիացի դերասան և երգիչ։
• Փոլ Սիբել^[en] (84), ամերիկացի երգիչ, երգահան և կիթառահար։
• Բյարնի Տրիգվասոն^[ru] (76), կանադացի ինժեներ և տիեզերագնաց։
• Լեսլի Յանգ^[en] (72), նորզելանդա-չինացի տնտեսագետ, Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան բիզնես ինստիտուտի գործադիր տնօրեն (1993-ից).

ապրիլի 4

• Մարատ Ալիշպաև^[ru] (74), խորհրդային և ղրղզ թատրոնի և կինոյի դերասան, Ղրղզստանի ժողովրդական արտիստ (2006)։
• Սերաֆիմ Անդրեյուկ^[ru] (89), բելոռուս գրականագետ։
• Դոնալդ Բեքլեր^[en] (65), ամերիկացի նկարիչ և քանդակագործ։
• Կարինե Դանիելյան (74), հայ բնապահպան, պետական և հասարակական գործիչ, կենսաբանական գիտությունների թեկնածու (1975), աշխարհագրական գիտությունների դոկտոր (1999), Միջազգային էկոլոգիական ակադեմիայի իսկական անդամ (1998), «Հանուն կայուն մարդկային զարգացման» ասոցիացիայի նախագահ, Բնության և շրջակա միջավայրի պահպանության նախարար (1991-1994), ԵՊՀ պրոֆեսոր։
• Ալեքսանդր Կորչագին^[ru] (76), խորհրդային և ռուս թավջութակահար և երաժշտության մանկավարժ, Մոսկվայի Չայկովսկու անվան պետական կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր (1996), Ռուսաստանի Դաշնության ժողովրդական արտիստ (1994)։
• Եվսեյ Կրակովսկի^[ru] (89), խորհրդային և ռուս մետաղագործության բնագավառի գիտնական։
• Քեթի Լամկին^[en] (74), ամերիկացի դերասանուհի։
• Ջոն Մաքնալի^[ru] (89), իռլանդացի բռնցքամարտիկ, ամառային օլիմպիական խաղերի արծաթե մեդալակիր (1952)։
• Ջո Մեսսինա^[en] (93), ամերիկացի կիթառահար, այլընտրանքային երաժշտական տեխնիկայի ստեղծող։
• Ջանգո Սիսսոկո^[ru] (74), մալիացի քաղաքական գործիչ և պետական ծառայող, Արդարադատության նախարար (1984-1988), Մալիի վարչապետ (2012—2013)։
• Պետար Սկանսի^[ru] (78), հարավսլավացի և խորվաթ բասկետբոլիստ։
• Բրանիսլավ Շոշկիչ^[ru] (99), հարավսլավացի տնտեսագետ, Չեռնոգորիայի Սոցիալիստական Հանրապետության ղեկավար (1985-1986)։
• Ջին Շու^[ru] (90), ամերիկացի պրոֆեսիոնալ բասկետբոլիստ և մարզիչ։

ապրիլի 3

• Ավե Ալավայնու (79), էստոնացի բանաստեղծուհի և գրող։
• Յամինա Բաշիր^[en] (68), ալժիրցի կինոռեժիսոր և կինոսցենարիստ։
• Խրիտինիա Բոկովա^[ru] (93), խորհրդային արտադրության առաջավոր, Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1966)։
• Ջուն Բրաուն^[en] (95), անգլիացի դերասանուհի և գրող։
• Նիկոլայ Բրիզգունով^[ru] (84), խորհրդային և ռուս արդյունաբերական արտադրության առաջավոր, Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1977)։
• Գերդա Վայսման Քլայն^[en] (97), լեհ-ամերիկյան գրող և իրավապաշտպան, Ազատության նախագահական շքանշանի ասպետ (2011)։
• Դերրիկ Գուդվին^[en] (86), բրիտանացի թատրոնի և հեռուստատեսության ռեժիսոր, սցենարիստ և պրոդյուսեր (մահվան մասին հայտարարվել է այս օրը)։
• Ալեքսանդր Ինշակով^[ru] (74), խորհրդային և ռուս նկարիչ։
• Անդրեյ Լուկյանչենկո^[ru] (98), խորհրդային արտադրության առաջավոր, Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1971) (մահվան մասին հայտարարվել է այս օրը)։
• Պամելա Ռուկ^[ru] (66), բրիտանացի մոդել և դերասանուհի։
• Օմոր Սուլթանով^[ru] (86), խորհրդային և ղրղզ բանաստեղծ, Ղրղզստանի Հանրապետության ժողովրդական գրող (1992)։
• Դեսմոնդ Սյուարդ^[en] (86), բրիտանացի պատմաբան, գիտահանրամատչելի գրքերի հեղինակ։
• Լիժիա Ֆագունդես Թելլես (98), բրազիլացի գրող, Բրազիլական գրականության ակադեմիայի անդամ (1985)։
• Հեյկկի Հեդման^[fi] (81), ֆինն թենիսիստ։
• Էյնար Էստբյու^[ru] (86), նորվեգացի դահուկորդ, Օլիմպիական խաղերի արծաթե մեդալակիր (1960)։
• Եֆրեմ Սոկոլով^[ru] (95), խորհրդային կուսակցության գործիչ, Բելառուսի Կոմկուսի Կենտկոմի առաջին քարտուղար (1987-1990), ԽՄԿԿ Կենտկոմի քաղբյուրոյի անդամ (1990), Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1986) (մահվան մասին հաղորդվել է ապրիլի 5-ին)։

ապրիլի 2

• Եվգենի Բալ^[ru] (78), խորհրդային և ուկրաինացի լրագրող։
• Գրիգորե Բրինկուշ^[ro] (93), ռումինացի լեզվաբան, Ռումինական ակադեմիայի իսկական անդամ (2011)։
• Ռոբին Գրեյ^[en] (90), նորզելանդացի քաղաքական գործիչ, Նոր Զելանդիայի Ներկայացուցիչների պալատի նախագահ (1990-1993)։
• Վինցետաս Դենիս^[ru] (85), լիտվացի ֆիզիկոս, Լիտվայի գիտությունների ակադեմիայի պատվավոր անդամ (2011)։
• Նիկոլայ Իվանով^[ru] (95), խորհրդային և ռուս բանաստեղծ։
• Սպարտակ Իլյասով^[ru] (80), խորհրդային և ռուսական բաշկիր գրող։
• Մանտաս Կվեդարավիչյուս^[lt] (45), լիտվացի վավերագրող, օպերատոր և պրոդյուսեր․ սպանվել է։
• Սիլվիո Լոնգոբուկկո^[it] (70), իտալացի ֆուտբոլիստ («Յուվենտուս»)։
• Իգոր Մագուրա^[ru] (93), խորհրդային և ուկրաինացի նեյրոֆիզիոլոգ, Ուկրաինայի գիտությունների ազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս (1995)։
• Մկրտիչ Մարկոսյան (83), հայ գրող, պատմաբան։
• Լեոնել Սանչես^[ru] (85), չիլիացի ֆուտբոլիստ, աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր (1962)։
• Ալեքսանդր Ուգրյումով^[ru] (77), խորհրդային և ռուս օդերևութաբան, աշխարհագրական գիտությունների դոկտոր (1987), Ռուսաստանի պետական հիդրոօդերևութաբանական համալսարանի պրոֆեսոր, Ռուսաստանի Դաշնության վաստակավոր օդերևութաբան (2004)։
• Էստել Հարրիս^[ru] (93), ամերիկացի դերասանուհի։
• Սերխիո Չեյֆեց^[ru] (65), արգենտինացի գրող։
• Ջերալդ Շրեկ^[en] (83), Ամերիկացի առագաստանավորդ, ամառային օլիմպիական խաղերի չեմպիոն՝ Dragon դասում (1968)։
• Վենս Էմորի^[en] (72), Սենթ Քիթսի և Նևիսցի պետական գործիչ, Նևիսի վարչապետ (1992-2006, 2013-2017)։
• Սնեժանա Նիկշիչ^[sr] (78), հարավսլավացի և սերբ դերասանուհի։

ապրիլի 1

• Զուլֆիգար Աբբասով^[ru] (81), խորհրդային և ադրբեջանցի թատերական ռեժիսոր, դրամատուրգ, Ադրբեջանի ժողովրդական արտիստ (2000)։
• Իննայյա Չիննա Ադդագատլա^[de] (84), Հնդիկ կաթոլիկ պրելատ, Նալգոնդայի եպիսկոպոս (1989-1993), Սրիքուլամի եպիսկոպոս (1993-2018)։
• Անդրեյ Բաբիցկի^[ru] (57), խորհրդային և ռուս լրագրող։
• Գերհարդ Վոյգինգեր^[en] (57), ավստրիացի մաթեմատիկոս, պրոֆեսոր, Եվրոպական ակադեմիայի անդամ (2014), Հումբոլդտի մրցանակի դափնեկիր (2011)։
• Լյուբով Դենիսովա^[ru] (81), խորհրդային և ռուս թատրոնի դերասանուհի, Ռուսաստանի Դաշնության վաստակավոր արտիստ (1994)։
• Պետրե Իվենեսկու^[de] (85), ռումինացի հանդբոլիստ, աշխարհի չեմպիոն (1961, 1964)։
• Գեորգի Լապետո^[ru] (81), խորհրդային և ռուս թատրոնի և կինոյի դերասան։
• Իոլանտա Լոթե (79), լեհ դերասանուհի։
• Հենրիխ Մայորով^[ru] (85), խորհրդային և ռուս պարուսույց, ԽՍՀՄ Պետական մրցանակի դափնեկիր։
• C. W. McCall^[en] (93), ամերիկացի երգիչ։
• Նինա Պերևերզևա^[ru] (93), խորհրդային գյուղատնտեսության ղեկավար, Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1973), ԽՍՀՄ Պետական մրցանակի դափնեկիր (1977)։
• Յուրի Ռուֆ^[uk] (41), ուկրաինացի բանաստեղծ և հասարակական գործիչ, «Ազգի ոգին» գրական նախագծի հիմնադիր, ռուս-ուկրաինական պատերազմի մասնակից․ զոհվել է մարտում։
• Ջերոլդ Թուննել^[en] (71), ամերիկացի մաթեմատիկոս, Թուննելի թեորեմի հեղինակ, Լանգլենդս-Թուննել թեորեմի համահեղինակ․ ավտովթար։
• Ռիշարդ Ֆրացկևիչ^[pl] (90), լեհ դիվանագետ, դեսպան Ավստրալիայում (1978-1983) և Ճապոնիայում (1986-1991)։
• Ձիրո Ցուձի^[de], ճապոնացի քիմիկոս, գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր։
• Պոլինա Շկուրատովա (74), խորհրդային և ուկրաինացի թատրոնի դերասանուհի, Ուկրաինայի վաստակավոր արտիստ (1993)։
• Ալբերտո Էստելլա Գոյտրե (81), իսպանացի քաղաքական գործիչ, Պատգամավորների կոնգրեսի անդամ (1977-1982)։
• Ալեքսանդրա Յակովլևա (64), խորհրդային և ռուս թատրոնի և կինոյի դերասանուհի, կինոռեժիսոր, հասարակական և քաղաքական գործիչ, երկաթուղագործ, «Ռուսական երկաթուղիներ» ԲԲԸ-ի Արագընթաց հաղորդակցության տնօրինության փոխտնօրեն։

Ծանոթագրություններ