Aribert Heim alias Dr. Tod en Tarek Hussein Farid (Bad Radkersburg, 28 juni 1914 – Caïro, 10 augustus 1992) was een Oostenrijks nazi-arts en oorlogsmisdadiger.

Rol in de Tweede Wereldoorlog

In het voorjaar van 1940 werd hij lid van de Waffen-SS. Hij werkte in april 1941 in KZ Sachsenhausen, in juni 1941 in KZ Buchenwald en hij vertrok juli 1941 naar concentratiekamp Mauthausen. Daar voerde hij gruwelijke medische experimenten uit op gevangenen. Later ging hij werken in een veldhospitaal in Wenen, en ook was hij arts bij de 6. SS-Gebirgs-Division Nord in Finland. Hij kreeg voor zijn rol in de Tweede Wereldoorlog de bijnaam Doktor Tod (Dr. Death) en Mini Mengele.

Onder Heim groeide het Mauthausen-kamp uit tot een centrum voor medische experimenten. Omdat hij en zijn collega-wetenschappers aan een programma werkten om een verdovende pijnstiller te fabriceren, wilde hij de diepere dynamiek van het pijngevoel en het uithoudingsvermogen van het organisme doorgronden. Mensen waren voor hem hierbij slechts proefkonijnen. Heim liet zijn slachtoffers op een operatietafel vastbinden, stelde hen met perverse zin voor wellevendheid op hun gemak, en begon met zijn 'wetenschappelijke experimenten', een Zeiss-chronometer in de hand om vast te stellen hoelang het proefobject erover deed om te sterven, en hoe spastisch en luidkeels diens doodsstrijd verliep.
Drie Spanjaarden kregen bijvoorbeeld benzeen in het hart of de longen geïnjecteerd. Bij anderen werden zonder narcose de appendix of ledematen geamputeerd.

Het gruwelijkste verhaal is dat van twee Joodse mannen, 18 en 20 jaar oud. Heim beloofde hun dat ze zouden worden vrijgelaten in ruil voor een kleine, onschuldige ingreep. Ze werden echter door Heim verdoofd en vervolgens met een operatiemes opengesneden en ontleed. Nadat beide slachtoffers ontleed waren, werd hun hoofd afgesneden waarna de overige delen van de lichamen werden verbrand. Een van deze Joodse hoofden kwam als presse-papier op Heims bureau te staan. Het andere schonk hij als trofee aan een bevriende nazi. Ook liet hij lampenkappen vervaardigen van de geprepareerde huid van zijn slachtoffers.

Na de Tweede Wereldoorlog

Op 15 maart 1945 werd hij gevangengenomen door Amerikaanse soldaten. Hij werd om vreemde redenen (die mogelijk verband houden met de intussen bekende pogingen van Amerikanen en Sovjets om naziwetenschappers in dienst te nemen) vrijgelaten en werkte na de oorlog als gynaecoloog in het chique kuuroord Baden-Baden, totdat hij in 1962 verdween. Dat was de tijd van Eichmann in Jeruzalem, van Hannah Arendts' verslagen in The New York Times, en van het ontwakende besef dat veel nazi's zich ongestoord onder het volk bevonden.

Zijn familie had iedereen voorgelogen dat Heim in Zuid-Amerika was overleden aan kanker; er werd echter nog steeds geld overgemaakt onder zijn naam. In 2000 ontdekte het Simon Wiesenthal Center een geheime bankrekening van Heim in Berlijn. Er werd een internationaal opsporingsbevel uitgevaardigd en Heim werd op de lijst gezet van het project Operation Last Chance, een campagne van het Simon Wiesenthal Center. In november 2005 werd verklaard dat Heim was gezien in Palafrugell in Spanje, maar later weer zou zijn verdwenen. Op 13 juli 2007 werd bekend dat Oostenrijk hem nog steeds hoopte op te sporen als voortvluchtige oorlogsmisdadiger, tegen een beloning van 50.000 euro. Dit gold ook voor Alois Brunner.

Lange tijd werd gedacht dat Heim zich in Spanje ophield. Verwanten zouden tot 2003 nog geld aan hem hebben kunnen overmaken. Tevens doken regelmatig getuigenissen op van mensen die hem daar meenden te hebben gezien, herkenbaar aan het V-achtige litteken aan de rechterkant van zijn mond. Heim was ruim 1.89 meter lang.

Op 30 juni 2008 uitte het hoofd van het Simon Wiesenthal Center de beschuldiging dat een rechter in het Duitse Baden-Baden de zoektocht naar Aribert Heim blokkeerde. In juli 2008 maakte het Simon Wiesenthal Center bekend dat Aribert Heim mogelijk in Chili zou verblijven. Heims 62-jarige dochter Waltraud Boser woont inderdaad in het Chileense Puerto Montt.

Overlijden

Op 4 februari 2009 publiceerden The New York Times en de Duitse publieke televisieomroep ZDF de conclusies van een gezamenlijk onderzoek door de journalisten Souad Mekhennet en Nicholas Kulish. Heim zou reeds in 1992 te Caïro aan darmkanker zijn overleden. Hij zou aldaar op een armenbegraafplaats zijn bijgezet, nadat de Egyptische autoriteiten erachter waren gekomen dat Heims zoon het lichaam van zijn vader aan de wetenschap ter beschikking wilde stellen. Daar Heim zich reeds in de jaren tachtig tot de islam zou hebben bekeerd (onder de schuilnaam Tarek Hussein Farid), zou dit echter verboden zijn; vermoedelijk is zijn lichaam in een massagraf begraven. Voordat Heim zich bekeerde, gebruikte hij in het dagelijks leven zijn tweede voornaam Ferdinand. Het Simon Wiesenthal Center wenste een nader onderzoek met bij voorkeur DNA-bewijs; het zou niet de eerste keer zijn dat een oorlogsmisdadiger zijn eigen dood zou veinzen.

Op 21 september 2012 werd Heim door een Duitse rechtbank officieel dood verklaard.

Trivia

In het in oktober 2007 verschenen boek "Ni oubli, Ni pardon" (Niet Vergeten, Niet Vergeven), van de hand van de Israëlische ex-commando Danny Baz, zou Aribert Heim door de groep nazi-jagers La Chouette (De uil), waarvan hij deel uitmaakt, om het leven zijn gebracht in 1982 op het eiland Santa Catalina dat voor de Californische kust ligt. Dit na hem te hebben opgespoord in Canada en vervolgens te hebben ontvoerd.

De groep werd door een slachtoffer van Heim gefinancierd. Deze had zijn na de oorlog opgebouwde vermogen ingezet om zich te wreken. Verder heeft de groep La Chouette ook leden van een Duits executiepeloton (dat op de Balkan Joodse Europeanen hadden vermoord), alsook enkele Hongaarse nazicollaborateurs vermoord.

Echter de moord op Heim, hield de groep geheim. Ook de familie van Heim zweeg in alle talen, des te meer om zijn pensioen en andere inkomsten verder te kunnen opstrijken, aldus Danny Baz in zijn autobiografie.

Nazi-jager Efraim Zuroff, één van de boegbeelden van de Wiesenthalstichting, verklaarde echter dat dit boek uit leugens bestond en dat Heim nog steeds in leven zou zijn. Zo zou Heim in 1986 nog een brief, gericht aan zijn familie, hebben geschreven.

Lidmaatschapsnummers

• NSDAP-nr.: 6 116 098
• SS-nr.: 367 744 (1 oktober 1938)

Externe links

• Aribert Heim, beul van Mauthausen - historiek.net
• Literatuur over Aribert Heim bij DNB

Alois Brunner (Nádkút, 8 april 1912 - waarschijnlijk Damascus, december 2001) was een Oostenrijks oorlogsmisdadiger.

Op negentienjarige leeftijd werd hij lid van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij en de SA. Omdat de NSDAP verboden was, verloor hij zijn baan bij een warenhuis. Later werd hij ook lid van de SS.

In 1938 leerde hij Adolf Eichmann kennen en werd zijn assistent. Hij was van 1943 tot 1944 commandant van Kamp Drancy bij Parijs. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij verantwoordelijk voor de dood van minstens 130.000 Joden.

Na de oorlog vluchtte hij via de rattenlijn naar Syrië, en ging daar wonen onder de schuilnaam dr. Georg Fischer. Hij werkte daar voor de geheime dienst. In 1954 en 1956 werd hij door een Franse rechtbank bij verstek ter dood veroordeeld. Bij aanslagen met bombrieven op zijn leven in 1961 en 1980 verloor hij één oog en een aantal vingers. Deze aanslagen waren gepleegd door de Israëlische geheime dienst Mossad. Hij werd tevergeefs gezocht door het echtpaar Serge en Beate Klarsfeld.

In 1987 vertelde Brunner in een telefonisch interview met de Amerikaanse krant Chicago Sun-Times vanuit Syrië dat hij geen spijt van zijn misdaden had en ze opnieuw zou begaan als hij de kans kreeg.

In 1989 stond Syrië op het punt om Brunner uit te leveren, maar door de val van de Muur ging dat niet door.

Sinds 1999 wordt beweerd dat Brunner in 1996 overleden is, maar deze geruchten zijn nooit bevestigd. Syrië heeft altijd geweigerd om hem uit te leveren. Er zijn ook nog andere geruchten dat hij onder strenge politiebewaking in het luxe "Meridien Hotel" in de Syrische hoofdstad Damascus zou leven.

Op 2 maart 2001 werd hij bij verstek door een Franse rechtbank veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.

Op 9 december 2005 werd bekend dat de politie van Brazilië hem in Salvador da Bahia, in het noordoosten van dat land, op het spoor was: hij zou in 1999 vanuit Syrië daarheen geëmigreerd zijn, en op het moment van die bekendmaking (december 2005) op vakantie zijn in Luzern, Zwitserland. Zelf ontkende de gevonden persoon dat hij Alois Brunner was en beweerde veel jonger te zijn dan de gezochte nazi: hij zou in 1939 geboren zijn in Zwitserland. Op 13 juli 2007 werd bekend dat Oostenrijk hem nog steeds zoekt als voortvluchtige oorlogsmisdadiger, en dat tegen een beloning van vijftigduizend euro. Hetzelfde gold daarvoor voor Aribert Heim.

Op 30 november 2014 maakte het Simon Wiesenthal Center bekend Brunner van de lijst met meest gezochte nazi's afgehaald te hebben. Volgens het instituut is er voldoende bewijs dat Brunner in 2010 is overleden.

Op 11 januari 2017 melden drie Syrische oud-medewerkers van de Syrische geheime dienst aan het Franse tijdschrift XXI dat Brunner al in 2001 is gestorven. Een van de mannen, Omar, was naar eigen zeggen de bewaker van Brunner. Brunner werd vastgehouden door de dienst in een kelder in Damascus. Brunner zou daar al, in slechte omstandigheden, onder huisarrest hebben gestaan sinds het eind van de jaren negentig om veiligheidsredenen. In 2001, op 89-jarige leeftijd, zou hij zijn gestorven.

De exacte locatie van zijn graf zou niet te achterhalen zijn.

Militaire loopbaan

• SS-Mann: 10 augustus 1939
• SS-Untersturmführer: 20 april 1940
• SS-Obersturmführer: 9 november 1940
• SS-Hauptsturmführer: 30 januari 1942

Registratienummer

• NSDAP-nr.: 510 064

Externe link

• Geschiedenis.nl - Alois Brunner

Het Simon Wiesenthal Center is een internationale Joodse mensenrechtenorganisatie met meer dan 400.000 leden die zich toelegt op het levend houden van de herinnering aan de Holocaust en de strijd tegen antisemitisme .

Het centrum is een niet-gouvernementele organisatie erkend door de Verenigde Naties en de Raad van Europa. Het centrum heeft zijn hoofdkantoor in Los Angeles en heeft daarnaast kantoren in New York, Toronto, Miami, Jeruzalem, Parijs en Buenos Aires.

Activiteiten

• Onderwijs over Holocaust en tolerantie
• De juridische vervolging van nazioorlogsmidadigers
• bijhouden van een jaarlijkse Top-Tien van volgens het SWC antisemitische organisaties (2021: bv Iran, de BBC, Unilever (vanwege Ben & Jerry's ), University of Southern California, Twitter, Jewish Voice for Peace).
• Tegengaan van de aanzet tot haat op het internet
• Tegengaan van neonazi's en andere extremistische organisaties.

Het Simon Wiesenthal Center beheert ook een museum, het Museum of Tolerance in Los Angeles.

Geschiedenis

Simon Wiesenthal, een Jood die de Holocaust overleefde, voelde zich geroepen om alle nazi's die zich schuldig gemaakt hadden aan genocide voor een rechtbank te krijgen. Door de activiteiten van Simon Wiesenthal verslapte de aandacht voor de Holocaust en de daders hiervan niet. In 1977 werd het Simon Wiesenthal Center opgericht. Wiesenthal zelf fungeerde daarbij weliswaar als naamgever, maar was verder niet betrokken bij de oprichting of de leiding van het Center.

In juli 2002 begon Operation Last Chance in Vilnius onder leiding van Efraïm Zuroff, de directeur van het Wiesenthalcentrum in Jeruzalem, om de laatste nog voortvluchtige oorlogsmisdadigers op te sporen en te berechten. Deze operatie verspreidde zich over de landen Estland, Letland en Litouwen en leverde 36 verdachten op die nog vrij rondliepen. In december 2003 kreeg deze operatie een vervolg in Oostenrijk en ten slotte in januari 2005 in Berlijn. Een van de namen die eruit sprong, was Aribert Heim, een Oostenrijkse voortvluchtige nazi.

Externe link

• Homepage van het Simon Wiesenthal Center

Sachsenhausen was tijdens de Tweede Wereldoorlog een concentratiekamp in nazi-Duitsland. Het kamp lag 35 kilometer van Berlijn en werd in 1936 vooraf aan de Olympische Spelen in Berlijn gebouwd door gevangenen. Het kamp lag in de wijk Sandhausen (tegenwoordig Sachsenhausen, net als het kamp zelf) in de stad Oranienburg. Het was bedoeld als 'voorbeeldkamp' en werd later ook als opleidingskamp voor SS'ers en kampbewakers ingezet.

In Sachsenhausen zaten van 1939 tot 1945 ongeveer 200.000 mensen gevangen. Voor de periode van 1936 tot 1939 zijn er geen betrouwbare getallen. Volgens de officiële getallen kwamen er ca. 30.000 tot 50.000 mensen om. Onder de gevangenen waren politieke tegenstanders van Adolf Hitler, krijgsgevangenen, zogenaamde asocialen, Roma, Sinti, Joden, homoseksuelen en Jehova's getuigen. De doodsoorzaak varieerde: ziekte, uithongering, uitputting, marteling en executie.

Voor de oorlog

Nadat de machtsovername van de SS op de SA sloot kamp Oranienburg en werd in Sachsenhausen een nieuw modelkamp voor alle andere concentratiekampen gebouwd. Het diende als opleidingsinstituut voor de SS én voor kampartsen, o.a. Aribert Heim. Terwijl Hitler goede sier maakte tijdens de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn, werd 35 kilometer verderop kamp Sachsenhausen gebouwd door gevangenen uit Esterwegen. Als gevolg van de wreedheden van de SS-bewakers en ondervoeding overleefden de meesten dit niet. Eind september van dat jaar was het Konzentrationslager Sachsenhausen klaar. De eerste gevangenen waren politieke gevangenen zoals communisten. Na de politieke gevangenen volgden mensen die door het naziregime als 'minderwaardig’ beschouwd werden: geestelijk gehandicapten, Roma, Joden en homoseksuelen. Na de Kristallnacht in 1938 werden 1.800 Joden naar Sachsenhausen getransporteerd.

Het kamp is delta-vormig, qua architectuur een "Idealplan". Alle zichtlijnen lopen naar de centrale toegangspoort, met de kenmerkende spreuk 'Arbeit macht frei'. Dit concept was bedoeld voor absolute terreur van de SS. Vanuit alle hoeken was het machinegeweer op de poort zichtbaar. Bij de groei van het kamp bleek dit concept niet houdbaar. Op diverse locaties rondom de bestaande barakken werden barakken en andere gebouwen zoals het crematorium bijgebouwd.

Sachsenhausen bekleedde een bijzondere positie in het systeem van nazi-concentratiekampen. Dit kwam door de nabijheid van de Reichshoofdstad en zijn functie als trainingskamp. Dit werd versterkt door de verplaatsing van de "Inspectie van Concentratiekampen", het administratieve centrum voor alle concentratiekampen in de Duitse invloedssfeer, van Berlijn naar Oranienburg in april 1938.

Eind september 1939 waren er 8.384 gevangenen in het kamp. In november van dat jaar nam het aantal gevangenen toe tot 11.311. Als gevolg van een tyfusepidemie en hongersnood stierven honderden gevangenen binnen enkele weken. Tot april 1940 werden overledenen gecremeerd in Berlijn. Vanaf april 1940 beschikte Sachsenhausen over een eigen crematorium; daartoe werd besloten nadat een vrachtwagen op weg naar Berlijn bij een ongeluk lijken had verloren.

De gevangenen werden ingezet voor dwangarbeid en net als in veel andere concentratiekampen vonden in Sachsenhausen medische experimenten plaats. Gevangenen werden opzettelijk grote wonden toegebracht om de genezing te bestuderen en kinderen werden besmet met hepatitis B teneinde de veranderingen in de lever te volgen.

De 'Inspectie der Concentratiekampen' regelde de organisatie en planning voor alle concentratiekampen in Duitsland. De eerste inspecteur was Theodor Eicke, die eerder in Dachau werkzaam was. Sachsenhausen was tevens opleidingscentrum voor SS-bewakers. Onder anderen de bewakers van Kamp Vught werden er opgeleid. Om het kamp aan het zicht van de buitenwereld te onttrekken en om het ontsnappen zo moeilijk mogelijk te maken, woonde het kamppersoneel rondom het kamp in het tegenwoordige Oranienburg. Tegelijk was het kamp voor de lokale bevolking een belangrijke economische factor, ook omdat bijvoorbeeld lokale ambachtslieden er werkzaamheden uitvoerden en handel mee dreven.

Bekende gevangenen

• Jan Bender, componist
• Martinus Konijn, de eerste Nederlander in het kamp

Tijdens de oorlog

De omstandigheden in Sachsenhausen waren barbaars. Zo werden dagelijks gevangenen doodgeschoten of opgehangen: 33 Polen en 88 Nederlanders in mei 1942, onder wie Johannes Antonius Alphonsus Mekel, Richard Leonard Arnold Schoemaker, Pierre Marie Robert Versteegh en Johan Hendrik Westerveld.

Na de nazi-invasie in de Sovjet-Unie werden duizenden Sovjetsoldaten als krijgsgevangene naar Sachsenhausen gebracht, van wie de meesten omkwamen. Vanaf augustus 1941 werden circa 18.000 Russische krijgsgevangenen doodgeschoten. Op hen werd de in Sachsenhausen ontwikkelde nekschotmachine uitgeprobeerd, die later in Station Z kwam te staan.

In 1942 werd Station Z aangelegd, een installatie voor vernietiging van gevangenen. Op 29 mei van dat jaar werden nazikopstukken uitgenodigd voor de opening van Station Z. Als demonstratie van de efficiëntie van de installatie werden 96 Joden doodgeschoten. In maart 1943 werd Station Z uitgebreid met een gaskamer, die tot het einde van de oorlog dienst zou doen. Het aantal doden door vergassing is niet bekend, omdat de transporten voor de gaskamer niet werden geadministreerd. Bij later onderzoek werden grote as-akkers ontdekt. Op basis van ooggetuigenverklaringen zijn in de omgeving wegen gevonden die grotendeels waren aangelegd met een grote hoeveelheid menselijke as; dit duidt op grote aantallen slachtoffers.

Vanaf 1942 kwam er steeds meer vraag naar goedkope arbeidskrachten, hierdoor nam het aantal gevangenen dat werd ingezet als dwangarbeider toe. Op het hoogtepunt van de dwangarbeid waren er zo'n honderd 'buitenkampen' en 'buitencommando's'. In buitenkampen verbleven de gevangenen ook 's nachts, in buitencommando's alleen overdag. Bedrijven die gebruikmaakten van dwangarbeiders waren onder meer Siemens, Henschel-Werke Berlin, Daimler-Benz, IG Farben en AEG. Wie niet kon werken - bijvoorbeeld door ziekte - tekende daarmee zijn doodvonnis, aangezien arbeidsongeschiktheid veelal betekende dat men op de trein naar een vernietigingskamp gezet werd.

Berucht was het werk in de steenfabriek in Oranienburg, waar de gevangenen zelf de haven aanlegden en de fabriek bouwden. In deze steenfabriek werden de enorme stenen gefabriceerd, bedoeld voor de bouwwerken van Albert Speer, onder andere voor de nieuwe - nooit gerealiseerde - hoofdstad van het Derde Rijk, Germania.

Bekende gevangenen en slachtoffers

Commandanten

• Michael Lippert, juli 1936 – oktober 1936
• Karl-Otto Koch, oktober 1936 – juli 1937
• Hans Helwig, juli 1937 – januari 1938
• Hermann Baranowski, februari 1938 – september 1939
• Walter Eisfeld, 1939–1940
• Hans Loritz, 1940–1942
• Albert Sauer, 1942–1943
• Anton Kaindl, 1943–1945

Bewaker

• Hermann Hackmann

Bevrijding

Begin 1945 besloten de nazi's het kamp te ontruimen met het oog op het oprukken van de geallieerden. Veewagons vol gevangenen vertrokken naar vernietigingskampen als Auschwitz en Majdanek. De gevangenen die levend aankwamen, werden in deze kampen alsnog om het leven gebracht. Eind april waren er nog 36.000 gevangenen in Sachsenhausen. Op 20 april 1945 startte wat later bekend is geworden als 'de dodenmars': 33.000 gevangenen vertrokken te voet uit het kamp, verdeeld in groepen van vijfhonderd, richting het noordwesten. Het SS-plan was de groepen in te schepen naar Denemarken en deze schepen vervolgens te laten zinken. Tijdens de dodenmars kwamen minstens zesduizend gevangenen om het leven door uitputting of executie. Op hun weg naar het noorden stuitte een deel van de gevangenen op het Zweedse Rode Kruis dat hen voedsel verstrekte. Op 3 mei 1945 naderde de colonne het Rode Leger waarop de SS-bewakers vluchtten. De overlevenden stuitten tussen de plaatsen Parchim en Schwerin op de geallieerden.

Het kamp Sachsenhausen werd door het Rode Leger bevrijd op 22 april 1945. Er waren drieduizend gevangenen achtergebleven, hoofdzakelijk zieken en verplegers. Onder hen waren ongeveer tachtig Nederlanders, onder wie Hans Hers en drie andere Nederlandse artsen. Er waren nog 1.400 vrouwen. De meesten waren te zwak om hun bevrijders te verwelkomen. Ondanks de medische zorg die de geallieerden hen gaven, kwamen na de bevrijding ten minste driehonderd gevangenen om het leven door ziekte en uitputting.

Na de oorlog

Na de bevrijding werd bekend dat Sachsenhausen het hoofdkwartier was geweest van Operatie Bernhard, waar op grote schaal vals geld werd gedrukt (voor ongeveer 132 miljoen aan Engelse ponden).

Speziallager

Nadat de gevangenen van de nazi's in de zomer van 1945 het kamp verlaten hadden, werd het vanaf augustus 1945 door de Sovjet-bezetters als Speziallager in gebruik genomen. Het crematorium en de vernietigingsinstallaties werden niet gebruikt, de barakken, de gevangenis en de andere ruimtes wel. Tegen het eind van 1945 zat Sachsenhausen weer vol met 12.000 gevangenen. Naast nationaalsocialisten werden sociaaldemocraten en burgerlijke tegenstanders van het Sovjetregime opgesloten. Ook waren er jongeren opgesloten onder de verdenking bij Werwolf-activiteiten betrokken te zijn. In de periode tot 1950 hebben in totaal ongeveer 60.000 mensen gevangengezeten van wie er ongeveer 12.000 zijn overleden door ziekte en honger.

Gevangenen

• Karl-Heinz Kurras 1946-1949

Kamp opgeheven

Na de oprichting van de Duitse Democratische Republiek (DDR) in 1949 werd het kamp opgeheven. Ongeveer achtduizend gevangenen kwamen vrij, een klein aantal werd naar de Sovjet-Unie gedeporteerd en 5.500 gevangenen werden aan de autoriteiten van de DDR overgedragen. Onder hen waren 1.119 vrouwen en dertig kinderen, die naar de gevangenis Hoheneck werden overgebracht. Na de sluiting van het Speziallager werd het kamp grotendeels gesloopt.

In 1961 werd het kamp ingericht als museum en monument. Na 1961 is het heringericht met specifieke elementen zoals de obelisk als gedenkteken. Na veel protest, onder andere bij de Sovjet-autoriteiten in de DDR, is besloten de Jodenvervolging en -vernietiging een prominente plek te geven. Dit was in de eerste plannen niet opgenomen, wat leidde tot woedende reacties die de Sovjet-bezetter beschuldigden van het verzwijgen van deze gruweldaden.

Het gebruik als Speziallager bleef het DDR-regime verzwijgen. Na de Duitse hereniging in 1990 is onderzoek gepleegd op het kampterrein en zijn tientallen massagraven gevonden. Tegenwoordig is aan de rand van het terrein ook een museum gewijd aan de tijd dat het kamp als Speziallager in gebruik was.

In 1992 werd een deel van de Joodse barakken verwoest door een antisemitische aanslag met een brandbom.

Monument

In Nederland staat in het Reeburgpark in Vught sinds 1994 het Sachsenhausen-monument ter nagedachtenis aan de meer dan 1.400 Nederlanders die in de periode van mei 1940 tot 22 april 1945 zijn omgekomen in Sachsenhausen.

Literatuur

• Sachsenhausers, sterker dan de dood, Diete Oudesluijs, 2021, uitgeverij Aspekt
• Lemaire, Jan (2020). Mannen in zebra. Uitgeverij Lemaire. ISBN 789090335445.

Film

• Die Fälscher A/D 2007, Regie: Stefan Ruzowitzky, 95 minuten. Met Karl Markovics. De film is gebaseerd op de waargebeurde geschiedenis van 'operatie Bernhard' (zie hierboven). Op 24 februari 2008 kreeg de film een Oscar in de categorie beste buitenlandse film.

Externe links

• (de) Gedenkstätte und Museum Sachsenhausen, Stiftung Brandenburgische Gedenkstätten
• Boek: 40 Maanden Oraniënburg
• Onderzoek naar dodental - codoh.com

Bad Radkersburg (Sloveens: Radgona, Hongaars: Regede, Prekmurees: Radgonja) is een gemeente met 3235 inwoners in de Oostenrijkse deelstaat Stiermarken en maakt deel uit van het district Südoststeiermark. Tot 2013 was het de hoofdplaats van het district Radkersburg.

Bad Radkersburg is een gedeelde stad. Het gedeelte van de stad ten zuiden van de rivier de Mur ligt in Slovenië en heet Gornja Radgona (vroeger Oberradkersburg). In 1919 werd Stiermarken gedeeld tussen Oostenrijk en Slovenië. Hierbij werd de grens over de rivier de Mur getrokken en de stad gesplitst.

Geboren in Bad Radkersburg

• Aribert Heim, oorlogsmisdadiger
• Peter Luttenberger, wielrenner
• Leopold Vietoris, wiskundige

Dr. Death kan verwijzen naar:

• Harold Shipman
• Aribert Heim
• Jack Kevorkian

• Dr. Death (televisieserie), Amerikaanse televisieserie uit 2021

Soaud Mekhennet (Frankfurt am Main, 1978) is een Duits journaliste en schrijfster. Zij houdt zich met name bezig met jihadisme en conflicten in Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Zij werd internationaal bekend door journalistiek onderzoek naar de illegale uitlevering van Khalid El-Masri en de identiteit van Jihadi John. Zij werkte voor onder andere de New York Times, de Washington Post, het ZDF en The Daily Beast. Mekhennet is als onderzoeker verbonden aan Harvard-universiteit, de Johns Hopkins Universiteit en het Geneva Centre for Security Policy. In 2014 werd zij door het World Economic Forum geselecteerd als Young Global Leader.

Biografie

Mekhennet is de dochter van een Turkse moeder en een Marokkaanse vader. Zij is geboren en opgegroeid in Duitsland maar woonde als jong kind enkele jaren bij haar grootmoeder in Marokko. Zij bezocht de Henri-Nannen school voor journalistiek in Hamburg en studeerde internationale betrekkingen en politieke wetenschappen aan de Universiteit van Frankfurt.

Sinds de terroristische aanslagen op 11 september 2001 houdt zij zich als journalist bezig met jihadisme, radicalisering van moslims en conflicten in Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Zij werkte om te beginnen voor media in Duitsland. Van 2002 tot 2004 schreef ze voor The Washington Post en van 2004 tot 2012 voor The New York Times. Momenteel werkt ze voor de Duitse zender ZDF en is daarnaast als onderzoeker verbonden aan de Harvard-universiteit, de School for Advanced and International Studies van de Johns Hopkins-universiteit en het Geneva Centre for Security Policy.

Mekhennet was een van de twee journalisten die de illegale gevangenneming en uitlevering van de Duitser Khalid El-Masri voor het eerst onder de aandacht brachten. Samen met Michael Moss interviewde ze een aantal jihadistische leiders, onder wie het hoofd van Al Qaida in de Islamitische Maghreb. Met Nicholas Kulisch deed ze onderzoek naar de nazioorlogsmisdadiger Aribert Heim, die zich jarenlang in Egypte had schuilgehouden. In 2015 wist zij de ware identiteit te ontdekken van de Britse jihadist die internationaal bekend was onder de naam Jihadi John, de gemaskerde beul uit onthoofdingsvideo's van Islamitische Staat.

In 2014 werd Mekhennet door het World Economic Forum geselecteerd als Young Global Leader. Zij heeft een aantal boeken gepubliceerd, waaronder memoires over haar werk als journalist.

Publicaties

• Mekhennet, Souad en Michael Hanfeld. 2006. Islam. ISBN 978-3401062204
• Mekhennet, Souad, Michael Hanfeld en Claudia Satter. 2008. Die Kinder des Dschihad: Die neue Generation des islamistischen Terrors. ISBN 3-4920-4933-8
• Mekhennet, Souad en Nicholas Kulish. 2014. The Eternal Nazi: From Mauthausen to Cairo, the Relentless Pursuit of SS Doctor Aribert Heim. ISBN 0-3855-3243-1
• Mekhennet, Souad. 2017. I Was Told to Come Alone: My Journey Behind the Lines of Jihad. ISBN 9781622798976 (Ik moest alleen komen. Reizen naar het front van de jihad)

Externe bronnen

• Interview met Souad Mekhennet (You Tube)

Sándor Képíró (Sarkad, 18 februari 1914 - Boedapest, 3 september 2011) was kapitein in het Hongaarse leger tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Al tijdens de Tweede Wereldoorlog (januari 1944) werd hij door een Hongaarse militaire rechtbank samen met 13 anderen schuldig bevonden als aanstichter van het Bloedbad van Novi Sad dat plaatsvond tussen 21 en 23 januari 1942. De veroordeelden kregen 10 tot 15 jaar gevangenisstraf. Maar later dat jaar vielen Duitse troepen Hongarije binnen en zij lieten Képíró weer vrij. Na de oorlog vestigde hij zich in Oostenrijk waar hij bij afwezigheid opnieuw veroordeeld zou zijn. De papieren hiervan zijn echter verloren gegaan. In 1948 vertrok hij, samen met andere Nazi's naar Argentinië waar hij trouwde en een andere identiteit aannam. Na 50 jaar werd hem strafvrijheid verzekerd en zo kon hij in 1998 ongehinderd naar Hongarije terugkeren.

Képíró stond in 2008 nog op de derde plaats op de lijst van meestgezochte Nazi-oorlogsmisdadigers van het Simon Wiesenthalcentrum, achter John Demjanjuk en Aribert Heim. Hongaarse militaire aanklagers verklaarden in 2009 dat de voorgaande vonnissen niet meer rechtsgeldig waren en dat het onderzoek heropend kon worden. Op 14 september 2009 werd Képíró weer voorgeleid, hij moest echter wegens gebrek aan bewijs weer worden vrijgelaten.

In juli 2011 werd hij vrijgesproken van oorlogsmisdaden. Hij was aangeklaagd wegens de moord op Servische burgers in Novi Sad op 23 januari 1942. Daarnaast zou hij medeplichtig zijn geweest aan de moord op dertig personen aan de oever van de Donau. Képíró zei inderdaad deel te hebben genomen aan de oorlogshandelingen in Servië, maar gaf aan niet op de hoogte te zijn geweest van de moorden.

Hij overleed, 97 jaar oud, in september 2011.

1914 is een jaartal volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

januari

• 1 - De eerste regelmatige luchtlijn ter wereld wordt in Florida tussen Saint Petersburg en Tampa in bedrijf genomen en uitgevoerd met een vliegboot. Op de eerste vlucht zit naast de piloot de eerste betalende passagier in de luchtvaart: Abram Pheil, oud-burgemeester van St. Petersburg (Florida).
• 1 - Invoering van een standaard profiel van vrije ruimte voor Europa dat tijdens de Bernse conventie is vastgesteld met een maximale hoogte van 4280 mm.
• 1 - Zaandam wordt de eerste Nederlandse gemeente met een socialistische burgemeester. De regering benoemt het Kamerlid Kornelis ter Laan in het rode bolwerk.
• 1 - Rotterdam koopt het dorp Hoek van Holland van de gemeente 's-Gravenzande. Het zal er riolering en straatverlichting aanleggen.
• 8 - (Verenigd Koninkrijk) - In een Londens ziekenhuis wordt voor het eerst radium gebruikt bij de behandeling van kanker.
• 16 - (Rusland) - Na een verbanning van acht jaar wegens revolutionaire activiteiten krijgt Maksim Gorki gratie.
• 21 - De Britse, uit Fleetwood afkomstige, trawler FD 141 Doris, op weg van Fleetwood naar de visgronden ten westen van Schotland raakt voor de kust van Skye in een zware storm en vergaat. Alle tien opvarenden komen om het leven.

februari

• 8 - De Duitser Karl Ingold vestigt met zijn dubbeldekker een wereldrecord vliegduur: 16 uur en 20 minuten.
• 9 - Charlie Chaplin introduceert zijn typetje The Tramp in de stomme film Mabel's Strange Predicament.
• 14 - Southampton - De RMS Britannic wordt te water gelaten met 48.158 brt, nog iets groter dan de Titanic (46 328 brt), in de vaart genomen.

maart

• 10 - (Italië) - Met het aftreden van de liberale minister-president Giovanni Giolitti eindigt de hervormingsperiode die begon in 1903. Deze leidde onder meer tot grote economische en industriële vooruitgang.
• 10 - Een dag nadat in Londen Emeline Pankhurst weer eens is gearresteerd, vernielt de Canadese suffragette Mary Richardson in de National Gallery het schilderij Venus voor de spiegel van Velázquez.
• 16 - De Oostenrijkse minister-president Karl von Stürgkh ontbindt het parlement, de Rijksraad, en regeert verder per decreet.
• 25 - De sociaaldemocraat Floor Wibaut wordt gekozen tot wethouder volkshuisvesting van Amsterdam.
• 28 - Eerste Belgische radio-uitzending.
• 31 - Ferdinand von Zeppelin bewijst met een nieuw wereld-hoogterecord van 3065 meter het prestatievermogen van zijn luchtschepen.

april

• 14 - De jeugdige Mexicaanse piloot Gustavo Salinas stijgt met een vliegtuig op om enige zelfgemaakte bommen te laten vallen op het oorlogsschip Cañonero Guerrero in de Golf van Californië. Daar dit schip uiteraard geen luchtafweer heeft, wordt het gedwongen zich terug te trekken. Het is de eerste luchtaanval in de geschiedenis.
• 15 - De grootste drijvende kraan ter wereld, met een hefvermogen van 250 ton, komt in Wilhelmshaven in bedrijf.
• 15 - (Duitsland) - Hermann Hesse publiceert zijn roman Rosshalde.
• 16 - Charlie Chaplin maakt zijn eerste avondvullende film (Tillies mislukte romance) bij Mack Sennett.
• 20 - De staking van mijnwerkers in Colorado leidt tot het Bloedbad van Ludlow waar in totaal 25 mensen bij omkomen.
• 21 - (Mexico) - Eenheden van de Amerikaanse marine bezetten de havenstad Veracruz. Op de achtergrond speelt de Amerikaanse interesse in de exploitatie van de Mexicaanse olievelden een rol.
• april - De vredespartijen, radicalen en socialisten winnen de verkiezingen in Frankrijk.

mei

• 2 - (VS) - De Amerikaan Edward Beeson verbetert in Berkeley het wereldrecord hoogspringen met een sprong over 2,02 meter.
• 19 - De wet Poullet introduceert de leerplicht voor alle kinderen tussen 6 en 12 jaar in België en stipuleert dat de leeftijdsgrens zal verhoogd worden tot 13 en vervolgens 14 jaar. Tevens wordt het Medisch Schooltoezicht opgericht, om de kritiek tegen te gaan dat een (verplichte) concentratie van kinderen tot ongezonde situaties zal leiden.
• 29 - Het Canadese passagiersschip s.s. Empress of Ireland zinkt na aanvaring in de Saint Laurens Seaway. 1024 opvarenden komen om het leven.
• Henk Sneevliet richt de Indische Sociaal-Democratische Vereeniging op.

juni

• 2 - In Londen presenteert de natuurkundige Archibald Low zijn eerste televisietoestel. Het brengt 1500 beelden per minuut over.
• 3 - In België fuseert de vakbondskrant Volkstribuun met De Werker tot de Volksgazet.
• 11 - 23 Inname van Zacatecas in Mexico: De troepen van Pancho Villa weten de stad Zacatecas in te nemen op het federale leger van de dictator generaal Victoriano Huerta, wat het begin van het einde betekent voor diens régime.
• 15 - In Durrës (Albanië) sneuvelt de Nederlandse majoor Lodewijk Thomson, de leider van een Nederlandse vredesmissie in het jonge koninkrijk Albanië.
• 18 - (Frankrijk) - In Parijs verbetert de Zwitser Oscar Egg het werelduurrecord wielrennen. In een uur legt hij een afstand van 44,247 km af.
• 23 - (Frankrijk) - Op de zestiende zitting van het IOC in Parijs wordt de Olympische vlag met de vijf ringen voor het eerst officieel gehesen.
• 25 - De grens over Timor tussen het Nederlandse en het Portugese deel wordt bij arbitrage vastgesteld door de Zwitserse ambassadeur in Parijs.
• 28 - (Sarajevo) - Moordaanslag op aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este, de troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije en aartshertogin Sophie door de Servische nationalist Gavrilo Princip. Beiden komen om het leven. Dit vormde de directe aanleiding tot het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.
• 29 - (Oostenrijk-Hongarije) - De Oostenrijkse stafchef Conrad von Hötzendorf bepleit oorlog tegen Servië.

juli

• 4 - Het herenenkelspel op Wimbledon wordt gewonnen door de Australiër Norman Brooks, het damesenkelspel wordt gewonnen door Dorothea Lambert-Chambers.
• 5 - Kroonraad in Berlijn; verlening van de zogenaamde "Blanco cheque": Duitsland zal Oostenrijk-Hongarije steunen in elke actie die het tegen Servië neemt.
• 15 - In de Berner Alpen wordt de 14,6 km lange Lötschbergspoortunnel geopend.
• 16 - De Franse bokser Georges Carpentier verslaat in Londen de wereldkampioen zwaargewicht 'Gunboat' Smith in de zesde ronde.
• 23 - Oostenrijk-Hongarije overhandigt een ultimatum aan Servië. Het land krijgt 48 uur om te voldoen aan een aantal onmogelijke Oostenrijkse eisen. Een oorlog lijkt onvermijdelijk. (Juli-ultimatum)
• 24 - Rusland besluit tot premobilisatie in de vier militaire districten grenzend aan Oostenrijk-Hongarije.
• 25 - Servië accepteert het grootste deel van het ultimatum, maar wijst enkele essentiële punten af. Oostenrijk-Hongarije antwoordt met gedeeltelijke mobilisatie.
• 26 - De Noorse Zeemanskerk in Rotterdam wordt ingewijd door bisschop Erichsen uit Bergen.
• 28 - Oostenrijk-Hongarije verklaart de oorlog aan Servië. Hiermee begint de Eerste Wereldoorlog.
• 28 - De eerste steenkool komt naar boven uit de Steenkoolmijn van Winterslag.
• 29 - Troepen van Oostenrijk-Hongarije bombarderen Belgrado.
• 30 - Rusland mobiliseert ter bescherming van hun bondgenoot Servië.
• 31 - Koningin Wilhelmina der Nederlanden tekent het besluit tot mobilisatie: "Alle miliciens en landweermannen met spoed opkomen". Generaal Snijders wordt benoemd tot opperbevelhebber.
• 31 - Duitsland eist van Frankrijk een neutraliteitsverklaring.
• 31 - Oostenrijk-Hongarije mobiliseert geheel.
• 31 - (België) - Om 19.00 uur besluit de Belgische regering tot algemene mobilisatie.
• 31 - (Frankrijk) - De socialistische leider Jean Jaurès, een van de populairste pacifisten van Europa, wordt in Parijs vermoord door een nationalist.
• 31 - Het Verenigd Koninkrijk vraagt Frankrijk en Duitsland of zij beloven de Belgische neutraliteit niet te schenden. Frankrijk reageert positief, Duitsland reageert niet.

augustus

• 1 - Per ultimatum eist Duitsland dat Rusland zijn mobilisatie ongedaan maakt.
• 1 - 12.00 uur; Rusland geeft geen gehoor aan het Duitse ultimatum. Frankrijk verwerpt noch aanvaardt de Duitse eis tot neutraliteit.
• 1 - 16.00 uur; Frankrijk mobiliseert.
• 1 - 17.00 uur; Duitse oorlogsverklaring aan Rusland.
• 1 - 19.00 uur; Duitsland kondigt algemene mobilisatie af.
• 1 - Duitsland valt Luxemburg binnen.
• 2 - Koning Albert neemt het opperbevel over het Belgische leger op zich.
• 2 - Duitsland eist van België vrije doorgang om, zoals werd gesteld, een Franse inval te verhinderen.
• 3 - Om 18.30 verklaart Duitsland Frankrijk de oorlog.
• 3 - België verwerpt het Duits ultimatum.
• 3 - Het Verenigd Koninkrijk mobiliseert en verklaart het schenden van de Belgische neutraliteit als een casus belli te beschouwen.
• 3 - (Italië) - De regering in Rome verklaart zich neutraal en weigert aan de oorlog te gaan deelnemen aan de zijde van de andere partners in het Drievoudig Verbond, Duitsland en Oostenrijk-Hongarije.
• 3 - Het Ottomaanse Rijk legt mijnen in de Dardanellen, hoewel het (nog) niet aan de oorlog deelneemt.
• 4 - De Duitse opmars door België tijdens de Eerste Wereldoorlog begint met een slingerbeweging via het noorden, het Schlieffenplan.
• 4 - Het Verenigd Koninkrijk verklaart de oorlog aan Duitsland.
• 4 - Zweden verklaart zich neutraal in de uitbrekende Europese oorlog.
• 5 - Het Duitse Rijk begint zijn aanval op Luik en de omliggende forten.
• 6 - Oostenrijk-Hongarije verklaart de oorlog aan Rusland.
• 6 - Servië verklaart Duitsland de oorlog.
• 6 - Franse koloniale troepen vallen Duits Togoland binnen, een week later gevolgd door de Britten.
• 7 - Russische troepen vallen Oost-Pruisen binnen.
• 7 - De Duitsers trekken Luik binnen.
• 7 - Britse en Franse troepen trekken Togoland binnen en bezetten het.
• 8 - De Fransen vallen Duitsland aan en bezetten Mulhouse.
• 8 - Zweden en Noorwegen garanderen elkaars neutraliteit.
• 9 - De Duitsers gaan in de tegenaanval en veroveren Cernay.
• 10 - De Duitsers heroveren Mulhouse.
• 12 - In de Slag der Zilveren Helmen behaalt het Belgische leger een overwinning op de Duitsers.
• 12 - Het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk verklaren de oorlog aan Oostenrijk-Hongarije.
• 12 - Aan de Coolsingel wordt de eerste paal geslagen voor het nieuwe Stadhuis van Rotterdam.
• 12 - Het leger van Oostenrijk-Hongarije valt Servië binnen.
• 12 - De eerste Britse troepen landen in Frankrijk.
• 12 - De Britten en Franse richten zeeblokkades op langs de Duitse en Oostenrijkse kust.
• 14 - In Mexico wordt in de Verdragen van Teoloyucan de overdracht van de macht geregeld door interim-president Carvajal aan de opstandelingenleider Carranza. Het Federaal Leger, een van de strijdende partijen in de Mexicaanse burgeroorlog, wordt ontbonden.
• 15 - (Panama) - Na een bouwtijd van 30 jaar kan de scheepvaart het 81,6 km lange Panamakanaal in gebruik nemen. Het Amerikaanse stoomschip Ancona vaart als eerste door het kanaal.
• 16 - (Begin van de) Slag bij Cer, waarbij de Serviërs de Oostenrijkers vernietigend verslaan.
• 17 - De Duitsers onder generaal Hermann von François gaan in de aanval tegen Rusland.
• 18 - Begin Russische aanval op Galicië.
• 20 - Duitse troepen bezetten Brussel.
• 20 - Slag bij Gumbinnen: De Russen verslaan de Duitsers, die zich met zware verliezen moeten terugtrekken. De Duitsers trekken zich ver terug, en ontruimen Oost-Pruisen.
• 22 - Op één dag sneuvelen 27.000 Franse soldaten in diverse mislukte offensieven.
• 23 - Na het uitschakelen van de Franse weerstand executeren de Duitsers in totaal 674 inwoners van Dinant. onder wie 26 mannen tussen 65 en 75 jaar, 76 vrouwen, en 37 kinderen.
• 23 - Slag bij Bergen: Voor het eerst in de oorlog staan Duitse en Britse troepen tegenover elkaar. Aanvankelijk weten de Britten een numerieke Duitse overmacht tegen te houden, maar de komst van Duitse artillerie doet de slag in hun voordeel omslaan en de Britten moeten zich terugtrekken.
• 23 - Japan verklaart Duitsland de oorlog.
• 24 - Alle Oostenrijkse troepen hebben zich uit Servië teruggetrokken.
• 24 - Vliegende maandag: duizenden Vlamingen slaan op de vlucht op het gerucht, dat Belgische mannen door de oprukkende Duitsers als schild worden gebruikt.
• 25 - Duitse Uhlanen richten bloedbad aan onder burgerbevolking te Zemst.
• 25-29 - Duitse troepen richten een bloedbad aan onder de bevolking van Leuven en verwoesten de stad.
• 26 - Instelling van het Keizerlijk Duits Algemeen Gouvernement België voor België, gevestigd in het Koninklijk Paleis van Brussel.
• 26 - De Britten en Fransen veroveren de Duitse kolonie Togoland.
• 28 - De Slag bij Helgoland is de eerste zeeslag van de Eerste Wereldoorlog. De Britten verslaan de Duitsers, en drie Duitse kruisers worden gezonken.
• 29 - Nieuw-Zeeland bezet Duits Samoa en het radiostation aldaar.
• 30 - Duitsland verslaat Rusland in de slag bij Tannenberg.

september

• 2 - Japan begint een beleg van Tsingtao, de Duitse kolonie in China.
• 3 - Als opvolger voor de overleden paus Pius X wordt markies Giacomo della Chiesa benoemd als paus Benedictus XV.
• 3 - De Russen veroveren Lemberg.
• 5 - Begin van de Eerste Slag bij de Marne waarin de Britten en Fransen proberen de Duitse opmars tot staan te brengen.
• 7-14: Eerste Slag bij de Mazurische Meren: De Duitsers verslaan de Russen, die teruggedreven worden naar hun eigen grondgebied.
• 9 - Het wonder van de Marne: De Britten en Fransen winnen de Slag bij de Marne, en de Duitsers beginnen met een terugtrekking.
• 11 - Na ruim twee weken van gevechten, bekend als de Slag bij Lemberg, valt Lemberg in Russische handen.
• 12-15 - Eerste Slag bij de Aisne - De Duitsers beëindigen hun terugtrekking bij de Aisne en graven zich in. De Fransen en Britten vallen aan, maar geen van beide partijen boekt een overwinning. Ook de geallieerden graven zich in, en de loopgravenoorlog en de Race naar de Zee beginnen.
• 14 - Helmuth von Moltke neemt ontslag als stafchef van het Duitse leger. Hij wordt opgevolgd door Erich von Falkenhayn.
• 18 - De Government of Ireland Act stelt een eigen parlement in voor Ierland met verregaande bevoegdheden. Tegelijk wordt echter ook de Suspensory Act van kracht, die de daadwerkelijke implementatie van de wet uitstelt tot na het einde van de oorlog.
• 22 - Drie Britse pantserkruisers (Aboukir, Hogue en Cressy) worden binnen anderhalf uur getorpedeerd door een Duitse onderzeeër. Hierbij komen 1459 mensen om het leven.
• 26 - De Russen beginnen het beleg van het stadsfort Przemysl.
• 26 - Troepen van Duits Zuidwest-Afrika verslaan een numeriek veel sterker Zuid-Afrikaans leger in de Slag bij Sandfontein.
• 28 - Begin van het Beleg van Antwerpen (1914), dat eindigde op 9 oktober.

oktober

• 1 - De filmpionier Oskar Messter vertoont in Berlijn het eerste weekjournaal.
• 1 tot 6 - Het offensief van het Duitse Zesde Leger wordt ten noorden van de Somme tegengehouden door de Fransen onder leiding van generaal Ferdinand Foch.
• 4 - Het centrum van Lanaken wordt door de Duitsers in brand gestoken, deels als vergelding voor het verzet van een Belgische vrijwilligersgroep onder leiding van burgemeester Edgard de Caritat de Peruzzis.
• 4 - Een groep van 93 vooraanstaande Duitse intellectuelen publiceert de Aufruf an die Kulturwelt, waarin Duitse schuld aan het uitbreken van de oorlog en Duitse oorlogsmisdaden worden ontkend.
• 9 - Antwerpen valt in handen van de Duitsers.
• 10 - De Nederlandse minister van Oorlog besluit tot het inrichten van interneringskampen, om gevluchte militairen uit de oorlogvoerende landen te kunnen opvangen volgens de richtlijnen voor neutrale staten van de Haagse Conventie.
• 12 - Gent valt in Duitse handen.
• 12 - De Duitsers bereiken Warschau, op dit moment hun belangrijkste doel in het oosten, maar kunnen de stad niet innemen.
• 13 - Rijsel valt in Duitse handen.
• 14 - Brugge valt in Duitse handen.
• 18 - Met de Slag om de IJzer en om Ieper komt er eind aan de Race naar de Zee en begint de loopgravenoorlog.
• 20 - Begin van de Eerste Slag om Ieper die zal eindigen op 22 november
• 20 tot 22 - Lombardsijde is het toneel van zware gevechten. Het dorp wordt vernield en door de Duitsers ingenomen, maar ondanks de numerieke meerderheid van de Duitsers, slaagt het 9de-Linieregiment er in om Lombardsijde te heroveren.
• 25 - Koning Albert I besluit tot inundatie van de IJzervlakte, waardoor een Duitse doorbraak in de Slag om de IJzer wordt voorkomen.
• 27 - Brits-Indische troepen voorkomen een Duitse doorbraak bij Neuve-Chapelle.
• 29 - De Turkse vloot, die nu onder leiding staat van de Duitse vice-admiraal Wilhelm Souchon, beschiet de Russische havens van Odessa, Sebastopol en Theodosia. Daarmee doet het Ottomaanse rijk zijn intrede in de oorlog.
• 29 - Na enkele vergeefse pogingen om het gebied tussen Nieuwpoort - Diksmuide en de IJzer onder water te zetten, zetten de schipper Hendrik Geeraert en de kapitein van het Belgische opperbevel Fernand Umé de grote overlaat van de Noordvaart in de Ganzepoot open.
• 31 - De Duitsers veroveren Geluveld, maar het dorp wordt later op dezelfde dag door de Britten heroverd.

november

• 1 - Rusland verklaart het Ottomaanse Rijk de oorlog.
• 1 - Slag bij Coronel: De Duitse vloot verslaat de Britse bij de kust van Chili.
• 2 - Russische troepen vallen het Ottomaanse Rijk binnen, het Bergmannoffensief.
• 3 - Een groot interneringskamp wordt bij Zeist uit de grond gestampt, op grondgebied van de gemeente Soest, voor Belgische militaire oorlogsvluchtelingen.
• 3 - De Britten en Fransen bombarderen de Dardanellen, hoewel ze nog niet officieel de oorlog hebben verklaard aan het Ottomaanse Rijk.
• 3-5 - Slag bij Tanga: De Duitsers in Duits Oost-Afrika verslaan een grote Britse overmacht.
• 5 - Met de Oorlog in de Zwarte Zee verklaart het Ottomaanse Rijk de oorlog aan de Triple Entente. Als represaille annexeert het Verenigd Koninkrijk, Cyprus, dat het al decennia in bezit heeft, maar dat formeel nog Ottomaans gebied is.
• 6 - De Oostenrijkers vallen opnieuw Servië binnen.
• 8 - De Britten veroveren Fao, het belangrijkste Ottomaanse fort aan de Perzische Golf.
• 11 - Sultan Mehmet V roept op tot een jihad tegen de Geallieerden.
• 11 - Duitse legers slaan een bres in de Russische legers langs de Wisła. De Russen trekken zich terug naar Łódź. Begin van de Slag bij Łódź.
• 16 - De Oostenrijkers vallen Servische verdedigende posities langs de Kolubara aan. Begin van de Slag aan de Kolubara.
• 16 - De Russen vallen Krakau aan.
• 18 - Slag bij Łódź: De Duitsers bereiken Łódź, en gaan ook daar in de aanval.
• 21 - Einde van de Slag om Basra. De Britten bezetten Basra.
• 22 - Bij het Duitse eindoffensief bij de Eerste Slag om Ieper, schieten ze de stad aan flarden. De Lakenhalle van Ieper staat in brand.
• 24 - Oprichting in Nederland van de Nederlandsche Overzee Trust Maatschappij. Het is een naamloze vennootschap, opgezet door Nederlandse kooplieden, reders en bankiers onder leiding van C.J.K. van Aalst en heeft als taak om tegenover de oorlogvoerende mogendheden te garanderen, dat de aan haar geadresseerde goederen uitsluitend voor binnenlands gebruik zijn bestemd.
• 26 - Een Oostenrijkse poging de Kolubara en Saava over te steken, wordt door de Serviërs teruggeslagen. Het Oostenrijkse offensief in Servië komt tot stilstand.
• 29 - In een poging hun front te verkorten, verlaten de Servische troepen hun hoofdstad Belgrado.
• november - De uitgever van de zangbundel Kun je nog zingen, zing dan mee laat vijfduizend exemplaren verspreiden op de Nederlandse kazernes voor de gemobiliseerde soldaten.

december

• 1 - Slag bij Limanova: De Oostenrijkers onder Conrad von Hötzendorf gaan in de tegenaanval tegen de Russen en drijven ze terug, daarmee de Russische dreiging tegen Krakau opheffend.
• 1 - De Oostenrijkers bezetten Belgrado.
• 3 - De Serviërs verslaan de Oostenrijkers bij Aranđelovac, en de Oostenrijkers worden tot terugtocht gedwongen.
• 6 - Slag bij Łódź: De Duitsers veroveren Łódź. Het front komt tot de volgende zomer ten oosten van de stad tot stilstand.
• 8 - Slag bij de Falklands: De Britse vloot vernietigt de Duitse vloot van Maximilan von Spee bij Port Stanley op de Falklands. Von Spee sneuvelt met veel van zijn manschappen.
• 9 - De Britten verslaan de Ottomanen in de Slag bij Qurna.
• 10 - (Zweden) - De Oostenrijker Robert Bárány krijgt de Nobelprijs voor geneeskunde voor zijn werk betreffende het halfcirkelvormige kanaal in het oor. De prijs voor natuurkunde gaat naar de Duitser Max von Laue voor de ontdekking van interferenties bij röntgenstraling.
• 15 - Ergens in de Lüneburger Heide richten de Duitser het Krijgsgevangenenkamp Soltau in, voor meer dan tienduizend Belgische soldaten.
• 15 - Alle Oostenrijkse troepen zijn uit Servië verdreven - slechts 2 weken na de bezetting van Belgrado.
• 16 - het Ottomaanse Rijk zegt alle verdragen op die het na de Tweede Balkanoorlog is aangegaan.
• 16 - De Duitse marine bombardeert Scarborough, Whitley en Hartlepool.
• 17 - Begin van de Eerste Slag bij Artois, een Franse aanval tegen de Duitsers.
• 17 - In de Verenigde Staten wordt de eerste federale Narcoticawet aangenomen.
• 18 - Onder auspiciën van Koningin Elisabeth en dokter Antoine Depage wordt het militair hospitaal L'Océan in de De Panne geopend
• 18 - Egypte wordt tot protectoraat van het Verenigd Koninkrijk verklaard. Daarmee reageren de Britten op de oproep van de laatste kedive Abbas Hilmi aan de Egyptenaren om de Duits-Turkse kant te kiezen. Abbas Hilmi wordt afgezet en vervangen door zijn oom, Husain Kamil.
• 18 - Het leger van Duits Zuidwest-Afrika valt Laulila in Portugees West-Afrika aan en drijft de verdedigers op de vlucht.
• 20 - Begin van de Eerste Slag in de Champagne, een geallieerde aanval aan het westfront.
• 22 - Slag bij Sarikamish: De Turken starten een tegenaanval in de Kaukasus. De barre omstandigheden van de opmars veroorzaken grote verliezen nog voor het tot een veldslag komt.
• 25 - Volgens sommige bronnen zou er voetbal worden gespeeld, aan het front, tijdens het kerstbestand.
• 29 - Slag bij Sarikamish: De Turken bereiken de Russische troepen in Sarıkamış en vallen de stad aan.

zonder datum

• Het Brits Imperium is het grootste ter wereld.
• (Nederland) - De schilder Leo Gestel levert met zijn serie landschappen en havengezichten van Majorca de meest gave en authentieke Nederlandse bijdrage aan het internationale kubisme.
• Mechels voetbalderby wordt voor de eerste maal in de geschiedenis gefilmd.

Film

Muziek

• september - W.C. Handy publiceert de bladmuziek van de St. Louis Blues.
• De Finse componist Jean Sibelius componeert Aallottaret, opus 73

Premières

• 9 januari: Symfonie nr. 1 van Natanael Berg
• 29 januari: Zes liederen opus 8 van Arnold Schönberg
• 7 februari: het Pianoconcert van Eyvind Alnæs
• 11 februari: het Vioolconcert van Kurt Atterberg
• 16 maart: Dance poem van Frank Bridge
• 27 maart: Slumber song van Arnold Bax en A London Symphony van Ralph Vaughan Williams tijdens hetzelfde concert
• 19 april: Der heilige Berg van Christian Sinding
• 1 juni: Vioolconcert van Hjalmar Borgstrøm
• 14 juni: Jubilæumskantate van Christian Sinding
• 27 juni: enige uitvoering van Østerdalssangen van Johan Halvorsen op tekst van Jacob Breda Bull
• 9 oktober: Drie stukken voor orgel, boek 2 van Frank Bridge
• 5 november: Pianoconcert nr. 1 en een vroege versie van Symfonie nr. 1 van Aarre Merikanto

Literatuur

• André Gide schrijft Souvenirs de la Cour d'Assises en Les caves du Vatican

Beeldende kunst

Bouwkunst

Geboren

januari

• 1 - Noor Inayat Khan, Indiaas verzetsstrijdster (overleden 1944)
• 1 - Ben Kahmann, Nederlands musicus en redemptorist (overleden 2002)
• 1 - Ali Tanrıyar, Turks politicus en voetbalbestuurder (overleden 2017)
• 2 - Pirkle Jones, Amerikaans fotograaf (overleden 2009)
• 3 - Martin Friedrich Jehle, Duits pianobouwer (overleden 1982)
• 3 - Jean Louël, Belgisch componist (overleden 2005)
• 8 - Max De Vries, Belgisch communist en verzetsman (overleden 2014)
• 9 - Adolf Urban, Duits voetballer (overleden 1943)
• 10 - Pierre Cogan, Frans wielrenner (overleden 2013)
• 12 - Cornelis Dubbink, Nederlands jurist, president van de Hoge Raad der Nederlanden (overleden 2014)
• 13 - Jijé (= Joseph Gillain), Belgisch striptekenaar (overleden 1980)
• 14 - Emmy Andriesse, Nederlands fotografe (overleden 1953)
• 14 - Dick van Rijn, Nederlands sportverslaggever (overleden 1996)
• 14 - Lucien Van Nuffel, Belgisch atleet, voetballer en voetbalscheidsrechter (overleden 1980)
• 16 - Piet Reimer, Nederlands classicus (overleden 2003)
• 24 - Georges Cravenne, Frans filmproducent (overleden 2009)
• 28 - Arthur Blavier, Belgisch voetbalscheidsrechter (overleden 1991)
• 29 - Francisco Rodrigo, Filipijns politicus en schrijver (overleden 1998)
• 31 - André Ramseyer, Zwitsers beeldhouwer (overleden 2007)

februari

• 3 - Kees Andrea, Nederlands graficus, kunstenaar, kunstschilder en tekenaar (overleden 2006)
• 3 - Mary Carlisle, Amerikaans actrice en zangeres (overleden 2018)
• 5 - Alan Lloyd Hodgkin, Brits fysioloog en biofysicus (overleden 1998)
• 6 - Bernd Freytag von Loringhoven, Duitse generaal (overleden 2007)
• 6 - Forrest Towns, Amerikaans atleet (overleden 1991)
• 9 - Bruce Metzger, Amerikaans Bijbelwetenschapper (overleden 2007)
• 15 - Toon Effern, Nederlands voetballer (overleden 2005)
• 15 - Aatos Lehtonen, Fins voetballer en voetbalcoach (overleden 2005)
• 17 - Arthur Kennedy, Amerikaans acteur (overleden 1990)
• 17 - René Vietto, Frans wielrenner (overleden 1988)
• 18 - Alphons Gaalman, Nederlands organist, pianist, componist en dirigent (overleden 1986)
• 18 - Sándor Képíró, Hongaars oorlogsmisdaadverdachte (overleden 2011)
• 19 - Perry Grimm, Amerikaans autocoureur (overleden 1971)
• 20 - Angel Nakpil, Filipijns architect (overleden 1980)
• 20 - Hans Pischner, Duits klavecimbelspeler en muziekwetenschapper (overleden 2016)
• 21 - Arnold Denker, Amerikaans schaker (overleden 2005)
• 21 - Louis Roppe, Belgisch jurist, volksvertegenwoordiger en gouverneur (overleden 1982)
• 22 - Renato Dulbecco, Italiaans viroloog (overleden 2012)
• 22 - Karl Otto Götz, Duits kunstschilder (overleden 2017)
• 23 - Theo Middelkamp, Nederlands wielrenner (overleden 2005)

maart

• 1 - Viljo Heino, Fins atleet (overleden 1998)
• 3 - Jan Bronkhorst, Nederlands voetbalscheidsrechter (overleden 1986)
• 3 - Agaath Doorgeest, Nederlands atlete (overleden 1991)
• 3 - Asger Jorn, Deens kunstschilder (overleden 1973)
• 3 - Klaas Koelstra, Nederlands verzetsstrijder (overleden 1944)
• 6 - Theo van Scheltinga, Nederlands schaker en timmerman (overleden 1994)
• 8 - Jaap Bakema, Nederlands architect (overleden 1981)
• 9 - Pierre Bajart, Belgisch atleet (overleden ?)
• 9 - Claude Carron de la Carrière, Belgisch burgemeester (overleden 1975)
• 10 - Maurits Troostwijk, Nederlands jurist en politicus (overleden 1991)
• 14 - Abdias do Nascimento, Braziliaans politicus (overleden 2011)
• 17 - Juan Carlos Onganía, Argentijns president (overleden 1995)
• 18 - Rik Van den Abbeele, Belgisch televisiepionier en -producer (overleden 2009)
• 20 - Leo van de Putte, Nederlands hoogleraar (overleden 2012)
• 25 - Daan Kagchelland, Nederlands zeilkampioen (overleden 1998)
• 30 - Richard Kubus, Duits voetballer (overleden 1987)

april

• 2 - Alec Guinness, Brits acteur (overleden 2000)
• 4 - Nel Roos-Lodder, Nederlands atlete (overleden 1996)
• 7 - Harry van Lent, Nederlands voetbalbestuurder (overleden 1954)
• 7 - Leopold Vermeiren, Vlaams jeugdboekenschrijver (overleden 2005)
• 8 - Hebe Charlotte Kohlbrugge, Nederlands verzetsstrijdster en leek-theologe (overleden 2016)
• 10 - Wim ter Burg, Nederlands componist, kerkmusicus, koordirigent en muziekpedagoog (overleden 1995)
• 10 - Paul Russo, Amerikaans autocoureur (overleden 1976)
• 12 - Gretel Bergmann, Duits-Amerikaans atlete (overleden 2017)
• 12 - Adriaan Blaauw, Nederlands astronoom (overleden 2010)
• 12 - Jan Van Cauwelaert, Belgisch bisschop (overleden 2016)
• 13 - Børge Mogensen, Deens meubelontwerper (overleden 1972)
• 14 - Mia Smelt, Nederlands radiopresentatrice (overleden 2008)
• 17 - Evelyn Furtsch, Amerikaans atlete (overleden 2015)
• 19 - Ugo Poletti, Italiaans kardinaal (overleden 1997)
• 21 - Manfred Lachs, Pools jurist en rechter van het Internationaal Strafhof (overleden 1993)
• 21 - Willem Pluygers, Nederlands krantenuitgever (overleden 2017)
• 22 - Jan de Hartog, Nederlands schrijver (overleden 2002)
• 23 - Jules Bosmans, Belgisch atleet (overleden 2000)
• 24 - Loe de Jong, Nederlands historicus (overleden 2005)
• 24 - Li Zuopeng, Chinees politicus (overleden 2009)
• 26 - Bernard Malamud, Amerikaans schrijver (overleden 1986)
• 27 - Russ Klar, Amerikaans autocoureur (overleden 2005)
• 28 - Michel Mohrt, Frans schrijver en historicus (overleden 2011)
• 29 - Reinhard Kolldehoff, Duits acteur (overleden 1995)
• 29 - Cal Niday, Amerikaans autocoureur (overleden 1988)

mei

• 1 - Pierino Favalli, Italiaans wielrenner (overleden 1986)
• 1 - G.B.J. Hiltermann, Nederlands journalist en politiek commentator (overleden 2000)
• 1 - Jaap van der Poll, Nederlands atleet (overleden 2010)
• 2 - Frans Hoebens, Nederlands burgemeester (overleden 1977)
• 2 - Robert Nevens, Belgisch atleet (overleden 1988)
• 3 - Martí de Riquer i Morera, Catalaans schrijver en filoloog (overleden 2013)
• 4 - Gerard Coad Smith, Amerikaans diplomaat en onderhandelaar (overleden 1994)
• 7 - Andreas Kupfer, Duits voetballer (overleden 2001)
• 7 - Bud Rose, Amerikaans autocoureur (overleden 1991)
• 10 - Emil Hadač, Tsjechisch botanicus, landschapsecoloog, hoogleraar en auteur (overleden 2003)
• 12 - Bertus Aafjes, Nederlands schrijver en dichter (overleden 1993)
• 13 - Joe Louis, Amerikaans bokser (overleden 1981)
• 13 - Johnnie Wright, Amerikaans country-zanger (overleden 2011)
• 15 - Tenzing Norgay, Nepalees sherpa (overleden 1986)
• 18 - Toulo de Graffenried, Zwitsers autocoureur (overleden 2007)
• 19 - Max Perutz, Oostenrijk-Brits bioloog en Nobelprijswinnaar (overleden 2002)
• 22 - Gunnar Bengtsson, Zweeds auto- en rallycoureur (overleden 1996)
• 22 - Max Kohnstamm, Nederlands historicus en diplomaat (overleden 2010)
• 22 - Puck Oversloot, Nederlands zwemster (overleden 2009)
• 24 - John Braspennincx, Nederlands wielrenner (overleden 2008)
• 24 - Lilli Palmer, Duits actrice (overleden 1986)
• 25 - Yasuo Ikenaka, Japans atleet (overleden 1992)
• 25 - Anita Magsaysay-Ho, Filipijns kunstschilderes (overleden 2012)
• 25 - Wang Shixiang, Chinees kunst- en cultuurwetenschapper en dichter (overleden 2009)
• 26 - Erhard Weiß, Duits schoonspringer (overleden 1957)
• 28 - Sjoerd Leiker, Nederlands journalist, schrijver en dichter (overleden 1988)
• 30 - Bep du Mée, Nederlands atlete (overleden 2002)
• 31 - Akira Ifukube, Japans componist en violist (overleden 2006)

juni

• 1 - Frits Terwindt, Nederlands politicus (overleden 2008)
• 4 - Shep Houghton, Amerikaans acteur (overleden 2016)
• 11 - Jan Hendrik van den Berg, Nederlands arts-psychiater, hoogleraar en cultuurcriticus (overleden 2012)
• 11 - Hendrikus Berkhof, Nederlands predikant en theoloog (overleden 1995)
• 11 - Wim Poncia, Nederlands acteur (overleden 2000)
• 12 - Go Seigen, Chinees-Japans go-speler (overleden 2014)
• 13 - Jan Roëde, Nederlands kunstenaar, dichter en schrijver (overleden 2007)
• 14 - Gisèle Casadesus, Frans actrice (overleden 2017)
• 15 - Bibeb, Nederlands journaliste (overleden 2010)
• 16 - Judson Linsley Gressitt, Amerikaans entomoloog (overleden 1982)
• 19 - Victor Max de Miranda, Surinaams politicus en bankpresident (overleden 2003)
• 20 - Muazzez İlmiye Çığ, Turks historica
• 25 - Paul Delouvrier, Frans bestuurder en stadsontwikkelaar (overleden 1995)
• 26 - Alexander Pola, Nederlands acteur, tekstschrijver en komiek (overleden 1992)
• 26 - Wolfgang Windgassen, Duits operazanger (overleden 1974)
• 27 - Robert Aickman, Engels schrijver (overleden 1981)
• 27 - Helena Benitez, Filipijns senator en universiteitsbestuurder (overleden 2016)
• 27 - Charles Urbanus sr., Nederlands honkballer (overleden 1980)
• 28 - Aribert Heim, Oostenrijks nazi-arts (overleden 1992)

juli

• 3 - Charles de Bock, Nederlands voetballer en hockeytrainer (overleden 1975)
• 3 - Johan Bodegraven, Nederlands radiopresentator (NCRV) (overleden 1993)
• 3 - Carl Scarborough, Amerikaans autocoureur (overleden 1953)
• 5 - Werner Buchwalder, Zwitsers wielrenner (overleden 1987)
• 7 - Cor de Groot, Nederlands componist, dirigent en pianist (overleden in 1993)
• 7 - Jan Wit, dichter en theoloog, (overleden 1980)
• 13 - Ron Dellow, Brits voetballer en voetbaltrainer in Nederland (overleden 2013)
• 13 - Theo Gijsen, Nederlands burgemeester (overleden 1997)
• 14 - Béatrix Beck, Belgisch-Frans schrijfster (overleden 2008)
• 14 - Kenneth Bancroft Clark, Amerikaans psycholoog en activist voor rassenintegratie (overleden 2005)
• 14 - Wim Hora Adema, Nederlands journaliste en feministe (overleden 1998)
• 17 - James Purdy, Amerikaans schrijver (overleden 2009)
• 18 - Gino Bartali, Italiaans wielrenner (overleden 2000)
• 18 - Jo Cals, Nederlands minister-president (overleden 1971)
• 19 - Greta Brouwers, Nederlands zwemster (overleden 2001)
• 22 - Hortensia Bussi, Chileens presidentsvrouw, echtgenote van Salvador Allende (overleden 2009)
• 22 - Peter Kellenbach, Nederlands pianist en componist (overleden 2007)
• 23 - Alice Arden, Amerikaans atlete (overleden 2012)
• 23 - Reidar Kvammen, Noors voetballer en voetbaltrainer (overleden 1998)
• 23 - Atie Ridder-Visser, Nederlands verzetsstrijdster (overleden 2014)
• 24 - Wim Bijmoer, Nederlands illustrator (overleden 2000)
• 24 - Frances Oldham Kelsey, Amerikaans farmacoloog (overleden 2015)
• 25 - Woody Strode, Amerikaans filmacteur (overleden 1994)
• 29 - Marcel Bich, Itaiaans-Frans ondernemer, medeoprichter van BIC (overleden 1994)
• 29 - Irwin Corey, Amerikaans komiek en acteur (overleden 2017)
• 31 - Isolde Ahlgrimm, Oostenrijks klaveciniste (overleden 1995)
• 31 - Louis de Funès, Frans acteur en komiek (overleden 1983)

augustus

• 1 - Ru Clevering, Nederlands bestuurder (overleden 2013)
• 1 - J. Lee Thompson, Brits filmregisseur (overleden 2002)
• 3 - Ke Riema, Belgisch tekstschrijfster (overleden 2013)
• 6 - Jaak Broekx, Belgisch eeuweling en oudste levende man van België (overleden 2023)
• 9 - Tove Jansson, Fins auteur (overleden 2001)
• 9 - Joe Mercer, Engels voetballer en voetbalcoach (overleden 1990)
• 9 - Ali de Vries, Nederlands atlete (overleden 2007)
• 13 - Gudrun Genest, Duits actrice (overleden 2013)
• 13 - Luis Mariano, Spaans (Baskisch) zanger (overleden 1970)
• 14 - Dieter Arend, Duits roeier (overlijdensdatum onbekend)
• 14 - Poul Hartling, Deens politicus en diplomaat; premier 1973-1975 (overleden 2000)
• 17 - Franklin Delano Roosevelt jr., Amerikaans politicus (overleden 1988)
• 22 - Hans van Swol, Nederlands tennisser en arts (overleden 2010)
• 24 - Rolf Holmberg, Noors voetballer (overleden 1979)
• 24 - Rudie van Lier, Surinaams wetenschapper en schrijver (overleden 1987)
• 26 - Julio Cortázar, Argentijns schrijver (overleden 1984)
• 26 - Reinold Kuipers, Nederlands dichter en uitgever (overleden 2005)
• 27 - Josep Escolà, Spaans voetballer (overleden 1998)
• 27 - Heidi Kabel, Duits actrice en volkszangeres (overleden 2010)
• 30 - Sydney Wooderson, Brits atleet (overleden 2006)
• 31 - Herman Lodewijk Breen, Nederlands burgemeester (overleden 1994)

september

• 4 - Johannes Petrus Lijding, Nederlands verzetsstrijder (overleden 1945)
• 5 - Nicanor Parra, Chileens wiskundige en dichter (overleden 2018)
• 7 - James Van Allen, Amerikaans natuurkundige (overleden 2006)
• 8 - Demetrius I, patriarch van Constantinopel (overleden 1991)
• 10 - Terence O'Neill, Noord-Iers politicus (overleden 1990)
• 10 - Robert Wise, Amerikaans regisseur en producent (overleden 2005)
• 11 - Henryk Tomaszewski, Pools affiche- en posterkunstenaar (overleden 2005)
• 11 - Pavle van Belgrado, Servisch geestelijke, primaat van de Servisch-orthodoxe kerk (overleden 2009)
• 13 - Hendrik Leendert Starre, Nederlands kunstschilder (overleden 2016)
• 14 - Gopaldas Premchand Sippy, Indiaas filmproducent en regisseur (overleden 2007)
• 15 - Leo Leroy Beranek, Amerikaans ingenieur, expert in de akoestiek (overleden 2016)
• 15 - Jens Otto Krag, Deens politicus (overleden 1978)
• 16 - Josef Peters, Duits autocoureur (overleden 2001)
• 17 - Jack Wilson, Brits roeier (overleden 1997)
• 20 - Francis Steinmetz, Nederlands militair (overleden 2006)

oktober

• 6 - Lina Flor, Filipijns schrijfster (overleden 1976)
• 8 - Jan Wilmans, Nederlands politicus (overleden 2005)
• 10 - Ivory Joe Hunter, Amerikaans singer-songwriter en pianist (overleden 1974)
• 10 - Wils Huisman, Nederlands vertaalster van Russische literatuur (overleden 1979)
• 11 - Reuben Fine, Amerikaans schaker (overleden 1993)
• 14 - Raymond Davis jr., Amerikaans natuur- en scheikundige (overleden 2006)
• 14 - Jacob Tol, Nederlands priester (overleden 2006)
• 16 - Hans Bourquin, Zwitsers stuurman bij het roeien (overleden 1998)
• 16 - Herman Teunissen, Nederlands arts en entomoloog (overleden 1992)
• 16 - Joel Thorne, Amerikaans autocoureur (overleden 1955)
• 19 - Juanita Moore, Amerikaans actrice (overleden 2014)
• 20 - R.H. Bing, Amerikaans wiskundige (overleden 1986)
• 21 - Hein Sinken, Duits beeldhouwer (overleden 1987)
• 24 - Charles Anderson, Amerikaans ruiter (overleden 1993)
• 25 - Piet Jong, hoofdcommissaris van Amsterdam (overleden 2010)
• 26 - Adriaan de Groot, Nederlands psycholoog (overleden 2006)
• 27 - Dylan Thomas, Brits dichter (overleden 1953)
• 28 - Bertus Brandsen, Nederlands politicus en vakbondsbestuurder (overleden 2001)
• 28 - Jonas Salk, Amerikaans arts en vervaardiger van het eerste vaccin tegen polio (overleden 1995)
• 28 - Richard L.M. Synge, Brits biochemicus en Nobelprijswinnaar (overleden 1994)
• 31 - Cyrille De Vuyst, Belgisch atleet (overleden 2000)

november

• 5 - Arno Nicolaï, Nederlands architect en stedenbouwkundige (overleden 2001)
• 5 - Jan van der Waart, Nederlands componist, dirigent en muziektherapeut (overleden 1992)
• 7 - Jesus Villamor, Filipijns gevechtspiloot en oorlogsheld (overleden 1971)
• 8 - Norman Lloyd, Amerikaans acteur (overleden 2021)
• 9 - Thomas Berry, Amerikaans theoloog en cultuurhistoricus (overleden 2009)
• 9 - Hedy Lamarr, Oostenrijks-Amerikaans actrice en uitvindster (overleden 2000)
• 10 - Edmund Conen, Duits voetballer en trainer (overleden 1990)
• 12 - Josef Ferdinand Arens, Nederlands scheikundige (overleden 2001)
• 12 - Edward Schillebeeckx, Belgisch theoloog (overleden 2009)
• 12 - Peter Whitehead, Brits autocoureur (overleden 1958)
• 13 - Amelia Bence, Argentijns actrice (overleden 2016)
• 13 - Jan Hundling, Nederlands acteur (overleden 2003)
• 14 - Florrie Rost van Tonningen-Heubel, Nederlands nationaalsocialiste (overleden 2007)
• 15 - Philemon De Meersman, Belgisch wielrenner (overleden 2005)
• 24 - Hilde Bussmann, Duits tafeltennisster (overleden 1988)
• 24 - Elise Hoomans, Nederlands actrice (overleden 1991)
• 25 - Jose Ramos, Filipijns generaal (overleden ?)
• 25 - Riek Wesseling, Nederlands tekenares (overleden 1995)
• 26 - Charles Breijer, Nederlands cineast, fotograaf en verzetsstrijder (overleden 2011)
• 29 - Coleridge Goode, Jamaicaans-Brits jazzcontrabassist (overleden 2015)
• 30 - Albert Embrechts, Belgisch kunstschilder (overleden 1997)

december

• 2 - Ray Walston, Amerikaans acteur (overleden 2001)
• 3 - Kaisa Parviainen, Fins atlete (overleden 2002)
• 6 - Willard Cantrell, Amerikaans autocoureur (overleden 1986)
• 8 - Ernst Hermanns, Duits beeldhouwer (overleden 2000)
• 9 - Fred Bachrach, Nederlands literatuur- en kunsthistoricus (overleden 2009)
• 10 - Dorothy Lamour, Amerikaans actrice en zangeres (overleden 1996)
• 13 - Isaac Julius Tamaëla, Zuid-Moluks leider (overleden 1978)
• 16 - Stans Scheffer, Nederlands zwemmer (overleden 1982)
• 18 - František Fadrhonc, Tsjecho-Slowaaks voetbaltrainer (overleden 1981)
• 20 - Richard Menapace, Oostenrijks wielrenner (overleden 2000)
• 24 - Herbert Reinecker, Duits journalist en (scenario)schrijver (o.a. Derrick) (overleden 2007)
• 24 - Guus Verstraete, Nederlands acteur en regisseur (overleden 1994)
• 26 - C.C.S. Crone, Nederlands schrijver (overleden 1951)
• 26 - Richard Widmark, Amerikaans acteur (overleden 2008)
• 27 - Henricus Joannes Witkam, Nederlands repetitor (overleden 1982)

datum onbekend

• Antun Maqdisi (1914 of 1915), Syrisch politiek filosoof (overleden 2005)

Overleden

januari

• 11 - Pieter Willem Steenkamp (73), Nederlands militair, brandweercommandant en politiefunctionaris
• 15 - Waling Dykstra (92), Fries schrijver
• 18 - Georges Picquart (59), Frans legerofficier en oorlogsminister
• 22 - Mariano Trias (45), Filipijns revolutionair generaal
• 28 - Mogens Ballin (42), Deens kunstschilder

februari

• 4 - Fred Lorz (29), Amerikaans atleet
• 6 - Albert Neuhuys (69), Nederlands kunstschilder
• 10 - Bart van Hove (63), Nederlands beeldhouwer en hoogleraar
• 25 - John Tenniel (93), Engels illustrator en politiek tekenaar

maart

• 1 - Tor Aulin (45), Zweeds componist, dirigent, violist
• 1 - Edwin Houston (66), Amerikaans elektrotechnicus en uitvinder
• 12 - George Westinghouse (67), Amerikaans ondernemer en ingenieur
• 16 - Edward Singleton Holden (67), Amerikaans astronoom
• 23 - Rafqa (ook: Boutrossieh Ar-Rayes) (82), Libanees maronitische heilige
• 25 - Frédéric Mistral (83), Frans dichter
• 27 - Johann Wilhelm Hittorf (90), Duits natuurkundige
• 30 - Enrique Mendiola (54), Filipijns pedagoog

april

• 14 - Piet van Nek sr. (28), Nederlands wielrenner
• 19 - Morton Betts (66), Engels voetballer en cricketspeler
• 23 - Edward Robert Hughes (64), Engels kunstschilder

mei

• 9 - Paul Héroult (51), Frans wetenschapper en uitvinder
• 27 - Joseph Swan (85), Engels schei-, natuurkundige en uitvinder

juni

• 10 - Ödön Lechner (69), Hongaars architect
• 15 - Lodewijk Thomson (45), Nederlands militair en politicus
• 28 - Frans Ferdinand van Oostenrijk-Este (50), troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije en zijn vrouw Sophie Chotek (46), na moordaanslag door Servisch nationalist Gavrilo Princip

juli

• 22 - Eli Heimans (53), Nederlands natuurbeschermer en onderwijzer
• 23 - Charlotte Forten Grimké (76), Amerikaanse abolitionist, onderwijzeres en dichteres
• 31 - Jean Jaurès (54), Frans politicus

augustus

• 19 - Alphonse Six (24), Belgisch voetballer
• 20 - Paus Pius X (79), paus van 1903 tot 1914
• 28 - Anatoli Ljadov (59), Russisch componist
• 29 - Rudolf Ahorn (24), Duits voetballer

september

• 4 - Karl Franz (22), Duits voetballer
• 10 - Johannes Isaak de Rochemont (80), militair in het KNIL en adjudant van gouverneur-generaal Loudon
• 15 - Koos de la Rey (66), Zuid-Afrikaans generaal
• 25 - Theodore Nicholas Gill (77), Amerikaans ichtylogist, mammalogist, malacologist en bibliothecaris
• 26 - August Macke (27), Duits schilder
• 29 - Jean Bouin (25), Frans atleet

oktober

• 10 - Carol I van Roemenië (75), koning van Roemenië

november

• 1 - Christopher Cradock (52), Brits admiraal
• 14 - André Devaere (24), Belgisch pianist en componist
• 24 - Lodewijk De Raet (44), Belgisch econoom en politicus

december

• 6 - Eduard Jacobs (46), Nederlands cabaretier
• 12 - Bernard Blommers (69), Nederlands schilder en etser
• 16 - Ivan Zajc (82), Kroatisch componist, muziekpedagoog en dirigent

Weerextremen in België

• maart: Maart met hoogste gemiddelde windsnelheid: 5,1 m/s (normaal 4 m/s).
• 14 juni: 106 mm neerslag in 3 uur in Langemark, nabij Ieper.
• 23 juni: Om 18 h 45 trekt tornado over Huy zonder schade.
• 8 september: Tussen 10 augustus en 8 september valt slechts 7,0 mm regen in Ukkel.

Bron: KMI Gegevens Ukkel 1901-2003 met aanvullingen

Uitgestorven

• De trekduif Ectopistes migratorius in Cincinnati Zoo and Botanical Garden.