Mauritius (Fransızca: Maurice, Mauritius Kreolü: Moris), Morityus, resmî adıyla Mauritius Cumhuriyeti, Hint Okyanusu'nda Afrika anakarasının yaklaşık 2000 km açığında bir ada ülkesidir. Afrika'nın güneydoğusunda, Madagaskar'ın doğusunda yer almaktadır. Ülke ana ada olan Mauritius ile Rodrigues, Agaléga ve Cargados Carajos adalarından oluşur. Mauritius ve Rodrigues adaları, Fransa'nın bir denizaşırı ili olan Réunion ile Mascarene Adaları'nı oluşturur. Birçok endemik türe ev sahipliği yapan Mauritius, insanlarca nesli tüketilmeden önce dodo kuşlarının bilinen tek yaşam alanıydı. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Mauritius adası üzerindeki Port Louis'dir. Mauritius yalnızca 2040 km² yüz ölçümüne karşın 2,3 milyon km² büyüklüğünde bir münhasır ekonomik bölgeye sahiptir.

Bazı kaynaklara göre o zamanlar ıssız olan Mauritius'u 975 yılında keşfeden Arap denizciler adaya Dina Arobi ismini verdiler, ancak bu iddia doğrulanmış değildir. Kesin olan ilk keşif 1507'de Portekizli denizcilerce yapıldı, ancak Portekizliler adaya ilgi göstermediler. Hollandalılar 1598'de adayı sahiplendiler ve 1710'a dek kısa ömürlü birçok yerleşim kurdular. 1715'te Mauritius'u kontrolüne alan Fransızlar adaya Isle de France ismini verdiler. 1810'da ada Büyük Britanya tarafından ele geçirildi ve dört yılın ardından Fransa Mauritius ve bağlı diğer adaları Britanya'ya devretti. Bir Britanya sömürgesi haline gelen Mauritius; Rodrigues, Agaléga, St. Brandon, Tromelin, Chagos Takımadaları ve 1906'ya dek Seyşeller'i içeriyordu. Tromelin Adası üzerindeki egemenlik Paris Antlaşması'nda açıkça belirtilmediğinden hâlen Fransa ve Mauritius arasında tartışma konusudur. Mauritius 1968'deki bağımsızlığına dek plantasyonlara dayalı bir sömürge olarak kalmıştır.

Mauritius'un bağımsızlığından üç yıl önce, 1965 yılında, Birleşik Krallık Chagos Takımadaları'nı Mauritius'tan; Aldabra, Farquhar ve Desroches adalarını da Seyşeller'den ayırarak Britanya Hint Okyanusu Toprakları'nı oluşturdu. Bu adalardaki yerel nüfus güç kullanarak sürüldü ve en büyük ada olan Diego Garcia Birleşik Devletler'e kiralandı. Birleşik Krallık Chagos Takımadaları'na turist, medya ve yerel halkın ulaşımını yasakladı. Mauritius Chagos üzerindeki hak iddialarını sürdürmektedir. 2019'da Uluslararası Adalet Divanı Mauritius'un dekolonizasyonunun tamamlanması için Birleşik Krallık'ın Chagos Adaları'nı Mauritius'a geri vermesi kararını içeren bir istişarî görüş yayımladı.

Coğrafi konumu ve yüzyıllar süren sömürge yönetimi nedeniyle Mauritius halkı etnik gruplar, kültür, dil ve din bakımından son derece çeşitlidir. Mauritius Hinduizmin en yaygın din olduğu tek Afrika ülkesidir. Ada yönetimi Westminster modelinde tasarlanmıştır. Ülkede demokrasi ile ekonomik ve siyasi özgürlükler üst seviyededir. Mauritius İnsani Gelişme Endeksi'nde "çok yüksek" kategorisinde tek Afrika ülkesidir. Dünya Bankası ülkeyi yüksek gelirli ekonomi olarak sınıflandırmaktadır. Mauritius ayrıca Afrika'daki en rekabetçi ve en gelişmiş ekonomiler arasında gösterilmektedir. 2019'da ülke Küresel Barış Endeksi'nde en barışçıl Afrika ülkesi olmuştur.

Ülke ismi

Adanın varlığı Orta Çağ döneminde Araplar tarafından bilindiği tahmin ediliyor olsa da, adaya 16.yy başlarında ilk gelen Avrupalılar olan Portekizli denizciler üzerinde yaşam olmayan adaya ayak basmış, adaya isim olarak adaya geldikleri geminin adı olan Cerne adını vermişlerdir. Bu olaydan daha sonra adaya gelen başka bir Portekizli denizci adayı gördüğü diğer adalar (Réunion ve Rodrigues) ile birlikte Mascarenes olarak adlandırmıştır. 1598 yılında Wybrand van Warwyck önderliğinde Grand Port'ta adaya çıkan Hollandalı denizciler adaya Felemenk Cumhuriyeti adına el koyarak adanın adını Oranj Beyliği prensi Maurice van Oranje şerefine Mauritius olarak isimlendirmişlerdir. 1715 yılında Fransa'nın eline geçen adanın adı Isle de France olarak değiştirilmiş, Napolyon Savaşları neticesinde ada üzerindeki hakimiyetini kaybeden Fransa adanın yönetimini Birleşik Krallık'a devretmek durumunda kalmış, bu devir sonrasında da adanın adı tekrar Mauritius olarak değiştirilmiştir.

Coğrafya

Ada olması nedeniyle kara komşusu bulunmayan ülkeye deniz sınırı bulunan Madagaskar takribi 870 km kadar batısında, Fransa'ya bağlı bulunan Réunion adası 200 km güneybatısında, Seyşeller adası 1.750 km kuzeyde yer alırken, Asya kıtasında bulunan Hindistan ise adanın 4.000 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Mauritius coğrafî olarak Réunion ve Rodrigues ile birlikte Mascarene Adaları'nın bir parçasını oluşturmaktadır. Mauritius adası ülkenin en büyük adası konumunda olup, ülkenin başkenti de bu ada üzerindedir. Rodrigues adası ülkenin ikinci büyük adası olup, Mauritius adasının 600 km doğusunda yer almaktadır. Rodrigues adası ile birlikte yakınında bulunan adacıklar toplamda 109 km² bir alan kaplamaktadır. Bu iki adanın haricinde 3,2 km² alan kaplayan Cardagos-Carajos adaları ile 24 km² bir alana sahip olan Agalega adaları bu ülkeye bağlı diğer adalar konumundadır. Cardagos-Carajos adaları Mauritius adasının 500 km kuzeydoğusunda yer almakta olup, Agalega adaları merkez adanın 1.100 km kuzeyinde yer almaktadır.

Oval şekilde bir görünüşe sahip olan merkez ada, volkanik bir yapıya sahiptir. Güney kıyıları hariç bütün kıyıları sığ kayalıklar ve mercanlarla çevrilidir. Adanın kuzey bölgelerinde ovalar, orta kesimlerde ise yüksekliği 670 m'yi bulan yaylalar gözlemlenebilmektedir. Merkez adanın en yüksek noktasını 828 m ile adanın güneybatısında bulunan ve Black River Sıradağları'nın parçası olan Piton de la Petite Rivière Noire dağı oluşturmaktadır. Ülkenin ikinci büyük adası konumunda olan Rodrigues adası da volkanik bir yapıya sahip olup, ada etrafı neredeyse tamamen lagün ile çevrilidir. Bu adanın en yüksek noktasını ise 398 m ile Limon Dağı oluşturmaktadır.

Rodrigues adasına bağlı adalar olan Île aux Cocos adası ile Île aux Sables adası doğal koruma alanları olarak koruma altındadır.

İklim

Adada yarı tropikal bir iklim görülmektedir. Ada genelinde yıllık sıcaklık ortalamaları kıyı kesimlerinde 23,3 °C, yaylalar da ise 19,4 °C düzeyindedir. Ada güney yarımkürede yer alması nedeniyle kuzey yarımküre ülkelerine göre mevsimleri tam tersi yaşamaktadır. Kış aylarının yaşandığı Haziran-Kasım döneminde kurak bir süreç geçiren ada, yaz aylarının yaşandığı Aralık-Nisan döneminde ise en yağışlı dönem yaşanmaktadır. Rodrigues adasında iklim merkez adaya göre daha keskin yaşanabilmekte olup, yıllık sıcaklık ortalamaları yazın 29 °C-33 °C arasında, kışın ise 14 °C-18 °C arasında gözlemlenmektedir. Adalar genelinde güneydoğu alizleri özellikle doğu kesimde yer alan kesimlere bol yağış bırakabilmektedir. Merkez ada genelinde yıllık yağış ortalaması doğu kıyılarında 1.962 mm düzeyindeyken, batı kıyılarında kıyıya paralel dağların bulunması nedeniyle 782 mm düzeyindedir. Rodrigues adası merkez adaya göre daha kurak dönemler yaşamakta olup, yağışların uzun süre yağmadığı dönemleri daha sık geçirebilmektedir.

Adalar topluluğu genelinde siklon adı verilen sert kasırgalar yaşanmaktadır. Mauritius'un da yer aldığı Hint Okyanusu'nun güneybatı bölümünde yıllık 15 tropikal kasırga gözlemlenebilmektedir. Rodrigues adasında daha da sık yaşanan siklon sezonu ada genelinde 15 Kasım ile 15 Mayıs tarihleri arasında yaşanmaktadır.

Bitki örtüsü ve yaban hayat

Mauritius genelinde zamanında sık görülen yağmur ormanları neredeyse tamamen yok olma noktasına gelmiştir. Adanın %40'ı çorak arazilerden, fundalıklardan, çam ağaçlarından, akasyalı çayırlardan oluşmaktadır. Agalega adaları hindistancevizi ağaçları ile kaplıdır. Ülke genelinde sık bulunan ve yerel bir çiçek olan Ebegümecigiller ailesinden olan Trochetia boutoniana ulusal çiçek olarak kabul edilmektedir.

Ada olması nedeniyle yaban hayatı da fazla çeşitlilik arz etmeyen adada, birçok yerel ve o ülkeye özgü türler bulunmaktadır. İnsanların adaya gelmesinden önce adaya özgü yarasalar hariç adada memeli hayvan bulunmamaktaydı. İnsan yaşamının başlaması ile birlikte adaya getirilen başta fare, sıçan, kuyruksürengiller ailesi mensupları, rusa geyiği ve köpeksi maymunlar ailesine mensup maymun türleri adanın yeni yaban hayatını oluşturmuşlardır. Bunların dışında yüzün üzerinde kuş türü ile birlikte gekogiller ile parlak kertenkelegiller ailesine mensup sürüngenler adada gözlemlenebilmektedir.

Nüfus

Mauritius genelinde son olarak 2011 yılında gerçekleştirilen resmi sayım sonuçlarına göre 1,237,091 nüfus tespit edilmiştir. Bu güncel olarak son resmi sayım konumunda olup, 2022 tahmini sayım sonuçlarına göre adada 1,308,222 kişi yaşamaktadır. Ülke nüfusunun büyük çoğunluğu merkez ada olan ve ülkeye de ismini veren Mauritius adasında yaşamaktadır.

Mauritius genel olarak orta yaş bir nüfusa sahip olup, 2020 tahmini verilerine göre nüfusun sadece %33,50'si 0-24 yaş aralığındadır. Ülkenin %11,08'i 65 yaş ve üzerindedir.

0-14 yaş: %19.44 (erkek 137,010/kadın 131,113)
15-24 yaş: %14.06 (erkek 98,480/kadın 95,472)
25-54 yaş: %43.11 (erkek 297,527/kadın 297,158)
55-64 yaş: %12.31 (erkek 80,952/kadın 88,785)
65 yaş ve üzeri: %11.08 (erkek 63,230/kadın 89,638)

Şehirde yaşayanların oranı 2022 verilerine göre %40,8 olan ülkede nüfusun yıllık artış oranı 2022 tahmini verilerine göre %0,10 düzeyindedir.

Etnik gruplar

Ülke nüfusunun üçte ikisi hint altkıtasından gelmektedir. Nüfusun geri kalan kısmı ise kreol olarak adlandırılan ve Afrika ile Madagaskar köleleri ile Avrupalıların karışımı ile ortaya çıkan gruplar oluşturmaktadır. Ülke genelinde %2 düzeyinde Çin kökenli toplum yaşamakta olup, beyaz Avrupalılar daha da az bir topluluk konumundadır. Ada üzerinde Avrupalılar gelmeden önce yaşam olmadığı ve sadece Arap denizciler tarafında geçerken ziyaret edilen bir yer olduğu için adanın yerel halkı bulunmamaktadır.

Dil

Ülkede kesin olarak resmi dil belirlenmemiştir. Mauritius anayasısında her ne kadar İngilizce kullanımını meclis konuşmalarında belirtse de, meclis üyelerinin konuşmalarında Fransızca kullanımını da kabul etmektedir. Bu iki anadilin dışında Fransızcayı baz alan bir kreol dil türü olan Morisyen dili halkın %80'i tarafından günlük hayatta konuşulmakta ve bu kişiler tarafından anadili olarak kabul edilmektedir. Bu dilin yanı sıra İngilizce toplum arasında kullanılmakta olup, Fransızca genelini üst tabakanın oluşturduğu toplumun %4'lük bölümü tarafında kullanılmaktadır.

Rodrigues adasında yine Fransızcayı baz alan ve Rodriguais olarak adlandırılan kreol dili konuşulurken, Agalega adasında Agalega kreolcesi konuşulmaktadır.

Ada ülkesi Mauritius 2006 yılından bu yana Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu'nda gözlemci statüsü ile yer almaktadır.

Din

Ülkede hakim olan din hinduizm dinidir. Buna göre nüfusun %48,5 ile nüfusun neredeyse yarısı hinduizm inancına göre yaşamını sürdürmektedir. Hristiyan inancına göre yaşayanların oranı % 32,7 düzeyinde olup, bu oran içerisinde katolik mezhebine mensup Hristiyanların oranı %26,3, diğer Hristiyan mezheplerine mensupların ise %6,4 seviyesindedir. İslamiyet ülke içerisinde en yaygın üçüncü din konumunda olup, islami inancına göre yaşamlarını sürdürenlerin oranı %17,3 düzeyindedir.

Sosyal durum

Sağlık

Ada ülkesi genelinde temiz su ve tıbbi malzemeye ulaşım oranları yüksek düzeydedir. Ülkede nüfusun %99,8 gibi yüksek bir oranı temiz su kaynaklarından faydalanabilmektedir. Nüfusun %90,8'i Afrika ortalamasına göre yüksek sayılabilecek bir oranda tam teçhizatlı sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir. AIDS, Afrika kıtasının genelinin aksine düşük oranda görülmekte olup, bu oran 2012 verilerine göre %1,2 düzeyindedir. Mauritiuslular hükûmete bağlı devlet hastanelerinde herhangi bir ücret ödemeden sağlık kontrollerini gerçekleştirebilmektedir.

Eğitim

Ülke genelinde devlete bağlı ilk ve orta öğretim okullarının yanı sıra üniversitelerde ücretsiz eğitim görülmektedir. Mauritius'ta 15 yaş ve üzerinde olan nüfusta okuma yazma bilenlerin oranı 2011 verilerine göre %88,8 düzeyindedir. Bu oran erkeklerde %91,1 iken, kadınlarda %86,7 seviyesindedir.

Tarih

Mauritius yazılı tarihi adanın Araplara ait eski dönem haritalarında gösterilmesi ile başlamakta ve günümüze kadar uzanmaktadır. Ada her ne kadar ilk olarak Arap tüccarların uğrama ve dinlenme adası olarak kullanılmaya başlanmışsa da, yerleşik bir düzen ada üzerinde Araplar tarafından kurulmamıştır. Adayı sömürge bölgesinden ziyade üs olarak kullanan Portekizlilerin adayı keşfetmesi ile yerleşik düzene geçilen adada, 1598 yılında hakimiyet önce Hollandalılara, 1710 yılından itibaren Fransızlara son olarak da 1810 yılında Britanyalılara geçmiş, ada 12 Mart 1968 yılında da bağımsızlığına kavuşmuştur.

Koloni öncesi dönem

Adanın her ne kadar ilk keşfinin 1. yüzyılda Fenikeliler ve Malayalar tarafından yapıldığı düşünülse de, bu döneme ait bir kanıt bulunmamaktadır. Koloni öncesinde adaya dair en belirgin kanıtlar Arap haritalarda gözlemlenmektedir. 10. yüzyılda güzergâhı kullanan Arap tüccarlar ada üzerinde durarak dinlenip yollarına devam ettikleri düşünülmektedir.

Portekiz hakimiyeti (1507-1598)

Portekizlilerin güzergâh konusunda bilgi aldıkları Araplar bu yönde bilgilendirmelerde bulunmuş, Portekiz haritalarında da adanın ismi o dönem Araplar tarafından verilen Dino Harobi (Türkçe: Terk edilen ada) Arapça ismi ile kaydedilmiştir. Araplar tüccar olarak adayı sadece dinlenme, yemek ve temiz su ihtiyaçlarını gidermek için kullanırken, resmî olarak adaya ilk gelen Avrupalılar olan Portekizliler Diego Fernandez Pereira önderliğinde 1507 yılında adayı keşfederek üs olarak kullanmışlardır. Adaya geldikleri geminin adını vererek Ilha do Cerne olarak adlandırmışlar, bu olaydan on yıl sonra da Pedro Mascarenhas bölgede yer alan diğer ada topluluklarını gözlemlemiştir. Bu keşif neticesinde de 1620 yılında itibaren Mauritius adası, Réunion ve Rodrigues adaları Mascarene Adaları olarak adlandırılmıştır. Ancak Portekizliler adanın o günkü konumu gereği herhangi bir maden ya da ürün sunmadığı ve coğrafi konumu olarak da izole bir şekilde bulunması nedeniyle yararlı bir toprak parçası olacağını düşünmemiş, Afrika'da ticari üs bölgesi olarak Mozambik'e daha fazla önem vermişler ve bu yüzden de Hindistan yolculuklarında Mozambik Kanalı'nı kullanmaya özen göstermişler. Aynı şekilde Komorlar'ın güney ve doğu Asya yolculuklarında daha iyi bir konumda bulunması nedeniyle Mascarene adaları Portekizliler tarafından koloni bölgesi olarak düşünülmedi.

Hollanda hakimiyeti (1598-1710)

Portekiz'in önem vermemesi neticesinde boş kalan ada, 1598 yılında Wybrand van Warwyck önderliğinde Grand Porta'da daya çıkan Hollandalı denizciler tarafından çıkılarak adaya Birleşik Hollanda Cumhuriyeti adına el koyarak adanın adını Oranj Beyliği prensi Maurice van Oranje şerefine Mauritius olarak belirlemişlerdir. Adaya her ne kadar 1598 yılında el konulsa da bu tarihe kadar sadece gemilerin uğrak noktası konumunda kalmış, ada üzerinde yerleşim ve adanın koloni olarak kullanılması 1638 yılında itibaren başlamıştır. Aynı yıl içerisinde Fransa'da komşu adalar Réunion ve Rodrigues'e el koyarak topraklarına katmıştır. Ancak ilerleyen yıllarda yaşanan birçok kıtlık, kasırga, haşere gibi nedenlerin yanı sıra gıda azlığı ve hastalıklar nedeniyle 1710 yılında Hollandalılar adayı terk etmek durumunda kalmışlardır.

Korsanların hakimiyeti (1710-1715)

Hollandalıların adayı terk etmesi sonucunda oluşan boşluğu korsanlar doldurmuştur. Burada hakimiyet kurdukları süreç içerisinde Hint Okyanusu'ndan ve ada civarından geçen gemilere saldırmışlar ve ganimet elde etmişlerdir. Bu süreçte adanın neredeyse tüm ağaçları kesilmiş ve Dodo gibi yerel hayvanlar da tümden öldürülmüş ya da ciddi oranda azaltılmıştır. Yaşanan tüm olumsuzluklar neticesinde Fransa, korsanlara karşı saldırıya geçmiştir.

Fransa hakimiyeti (1715-1810)

Korsanların bölgeden uzaklaştırılması ile boşta kalan ada Guillaume Dufresne D’Arsel önderliğinde Hindistan'a giden gemiciler tarafından durak olarak kullanılmış, neticesinde de ada Fransa toprağı ilan edilerek hakimiyet Fransa adına ele alınmıştır. Adanın ismi değiştirilerek Île de France (Türkçe: Fransa'nın adası) olarak adlandırılmıştır. Adayı 1715 yılında ele geçiren Fransa 1721 tarihinden itibaren de yerleşime başlamış, o dönem adada yaşayan 15 kişi ile birlikte birçok kölenin yanı sıra Fransızlar da adada yaşama başlamışlardır. Fransa hakimiyeti süresince ulaşım ağında ve yapılanmada önemli adımlar atılan adada, başta şeker kamışı olmak üzere tarımsal faaliyetlerde de üretimin arttırılması yönünde çalışmalar gerçekleştirmiştir.

Yedi Yıl Savaşı döneminde adanın işletmeciliğini elinde bulunduran Fransa Doğu Hindistan Şirketi'nin iflas etmesi sonucunda adanın yönetimi 1767 ile 1810 yılları arasında Fransız Devrimi sırasındaki kısa bir dönem hariç direkt Fransa kraliyetine bağlı olarak gerçekleştirilmiştir. Kraliyet yönetiminde de yapılanmaya önem veren Fransa, bu süreçte güney yarımkürenin en eski botanik bahçesi konumunda olan Sir Seewoosagur Ramgoolam Botanik Bahçesi genişletilerek dünyanın en güzel botanik bahçelerinden biri haline getirilmiştir. 1776 yılında Fransa tarafından yaptırılan resmi nüfus sayımlarında ada nüfusu 33.536 olarak belirlenmiştir. Bu nüfusun %85'ini köleler oluştururken, sadece 6.000 kişinin kökeni Avrupa'ya dayanmaktaydı.

Fransız devrimi neticesinde köleliğin yasaklanması ile adada yaşayanlar Mauritiuslular Fransa'nın bu kararından ticari olarak etkilenmemek adına, bu ülke ile olan iş birliklerini azaltarak farklı ülkelere yönelmişler, bu doğrultuda Amerika Birleşik Devletleri ve Danimarka gibi ülkelerle ticari faaliyetlerde bulunmuşlardır. Île de France'ın ticari başarıları nedeniyle Birleşik Krallık'ın dikkatlerini üzerine çekmiş, Napolyon Savaşları neticesinde ada üzerindeki hakimiyetini elde ederek adanın adını tekrar Mauritius olarak değiştirmiştir.

Birleşik Krallık hakimiyeti (1810-1868)

1810 yılında Mauritius Seferi olarak adlandırılan sefer ile adayı ele geçiren Britanyalılar, Rodrigues'in yönetimini de elde etmişlerdir. Bu sefer neticesinde her ne kadar Réunion'da elde edilmiş olsa da, bu ada savaş sonrasında Fransa'ya geri verilmiştir. 1814 yılından itibaren ada Britanya kraliyetin bağlı bir bölge haline getirilerek Britanya İmparatorluğu'nun bir parçası olmuştur.

19. yüzyılda Britanya koloni yönetiminin köleliği yasaklaması neticesinde mevcut kölelerin serbest bırakılması ve yeni düzende çalışmak istememeleri üzerine adaya Hindistan'dan büyük bir göç yaşanmıştır. Bu göç neticesinde Hintlerin toplumun %60'ını oluşturması neticesinde Britanya koloni yönetimi 1871 yılından itibaren şeker kamışı tarlalarında sözleşmeli çalışmaya gelenlerin girişini durdurmuştur.

19. yüzyıl sonlarında şeker kamışı endüstrisinin yaşadığı kriz neticesinde bu işe bağlı olan ada nüfusunun büyük bir bölümü adayı terk etmiştir.

Bağımsızlık

1968-1992

1947 yılından yürürlüğe giren yeni seçim yasası neticesinde okuma yazma bilen ve 21 yaşını geçmiş her bir ada sakinine seçme hakkı verilmişti. Bu gelişme adadaki güç dengelerini değiştirerek çoğunluğu oluşturan Hintlerin seçimlerde çoğunluğu ele almasına neden olmuş, söz konusu yılda gerçekleştirilen seçimlerde de yeni kurulan parlamentoya çok sayıda Hindistan kökenli Mauritiuslu seçilmiştir. Bu seçimler ile Avrupa kökenli Mauritiuslular ilk defa iktidardan uzaklaştırılmış ve çoğunluğu kaybetmişlerdir. 1959 seçimlerinden itibaren bağımsızlık yüksek sesle ifade edilmeye başlanmış, 1961 yılında koloni sahibi Britanya'nın özerklik hatta bölgenin bağımsızlığını dile getirmesi ile daha da fazla kişi bu yönde taleplerde bulunmuştur. 1967 yılında yapılan seçimleri Avrupa kökenlilere karşı kazanan Hint kökenli Mauritiuslar 150 yıllık Britanya hakimiyetine son vererek 12 Mart 1968 tarihinde bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Bu bağımsızlık neticesinde Britanya İmparatorluğu'ndan ayrılan Mauritius İngiliz Milletler Topluluğu'na dahil olmuş, ülkenin ilk başbaşkanı olarak da Sir Seewoosagur Ramgoolam seçilmiştir. Britanya'nın ülkenin bağımsızlığa bırakılması konusunda tek şart olan ve o ana kadar Mauritius'un bir parçası olan Chagos adalarının hakimiyetinin kendilerine bırakılması isteği kabul edilmiş, bu adada daha sonra Britanya tarafından ABD'ye kiralanmıştır. Bu adada yaşayanlarda yıllar içerisinde Mauritius ve Seyşeller'e göç etmeleri konusunda zorlanmış ve ada üzerinde askeri ve gizli deneyler gerçekleştirilmiştir. Günümüzde konu ile ilgili olarak Mauritius ve ABD arasında hala anlaşmazlıklar yaşanabilmektedir.

Ülkenin bağımsızlığına kavuşması ile ülkenin yönetimi İngiliz Milletler Topluluğu'na bağlı olarak Birleşik Krallık kraliçesi II. Elizabeth tarafından gerçekleştirilmiş, 1990 yılında ülkede cumhuriyet ilan edilmesi ile ilgili çalışmalar gerçekleştirilmiş, bu çalışmalar muhalefet partilerinin kabul etmemesi neticesinde sonuçlandırılamamıştır.

Mauritius Cumhuriyeti

12 Mart 1992 yılında yeni anayasanın kabul edilmesi ile birlikte bağımsız parlamenter sistem ile yönetilen bir cumhuriyet olarak İngiliz Milletler Topluluğu'nda yerini almış ve ülkenin resmi ismi de Mauritius Cumhuriyeti olarak onaylanmıştır. Bu onay neticesinde resmi olarak ülkenin en tepesindeki isim olan II. Elizabeth'te bulunan yetkiler önce genel vali Veerasamy Ringadoo geçmiş, bu görev geçişi ile Ringadoo ülkenin ilk cumhurbaşkanı olmuş, bu görevi de daha sonra da yapılan ilk seçimlerde yeni seçilen cumhurbaşkanı Cassam Uteem'e devretmiştir.

Siyaset

Ülke bağımsızlığını kazandığı günden bu yana Afrika kıtasının en sağlam temsilî demokrasilerinden birini oluşturmaktadır. Bağımsız seçimlerin gerçekleştirildiği ve insan haklarına önem verilen Mauritius'ta ulusal meclis en az 62 kişi olmak üzere 70 sandalyeden oluşmaktadır. Milletvekili seçimleri her beş yılda bir gerçekleştirilmekte olup, 21 seçim bölgesinden üçer milletvekili (Rodrigues adası sadece iki milletvekili) meclise gönderilmektedir. Boşta kalan sekiz sandalye için de her bölgeden birer olmak üzere en iyi kaybedenler olarak adlandırılan ve yeni seçimlerle birlikte az temsil edilen ve belli bir etnik gruba üye olan kişiler tarafından seçilerek sekiz milletvekili daha belirlenmektedir. Bu tür bir seçim 1970 yılından bu yana yapılmakta olup ülke içerisinde tartışmalara konu olmaktadır.

Ülkenin en tepesinde cumhurbaşkanı bulunmaktadır. Mauritius cumhurbaşkanı, gerçekleştirilen meclis seçimleri sonrasında meclis tarafından belirlenerek seçilmektedir. Bu göreve gelen kişi daha sonra meclis sıralarından başbakanı seçmekte, başbakan olarak göreve getirilen kişi de kendi kabinesinde görev almasını istediği kişileri seçerek cumhurbaşkanının onayına sunmaktadır.

Ordu

Mauritius dünya genelinde daimi ordusu bulunmayan 25 ülkeden biri konumundadır. Bağımsızlığını kazandığı 1968 yılında günümüze olağanüstü durumlar için oluşturulan küçük bir özel birlik haricinde bir de kıyı emniyetini sağlayan birlik mevcuttur. Ülkenin bu birlikler haricinde ayrıca başka bir ülke ile de koruma ya da himaye antlaşması bulunmamaktadır.

İdari yapılanma

Mauritius toplamda dört ada bölgesinden oluşmaktadır. Adalar ülkesinin en büyük ve önemli adası, ülkeye de ismini veren Mauritius adasıdır. Mauritius adası toplamda dokuz bölgeye ayrılmış konumdadır. Ülkeyi oluşturan diğer üç ada ise Rodrigues, Agaléga Adaları, Cargados-Carajos Adaları'dır.

Merkez ada konumundaki Mauritius adasının bölgeleri şu şekildedir:

Ülkeyi oluşturan diğer adalar da şu şekildedir:

Şehir

Ülkenin en büyük şehri aynı zamanda başkent olan Port Louis'dir. Mauritius nüfusunun büyük çoğunluğunun da yaşadığı Mauritius adasında bulunan başkent 2011 resmi sayım sonuçlarına göre 149.226 nüfusa sahiptir. Ülkenin yüz bin sınırını aşan diğer büyük şehirleri Vacoas-Phoenix ve Beau Bassin-Rose Hill'dir.

Ekonomi

Ülkenin stabil siyasi yapısı nedeniyle bağımsızlık sonrası birçok yatırımcıyı adaya çeken Mauritius, bu sayede Afrika kıtasının en yüksek kişi başına düşen gelir verilerine sahip bir konumdadır. Ancak son yıllarda yaşanan doğal afetler ile birlikte şeker fiyatlarının düşmesi Mauritius ekonomisinin büyümesini yavaşlatmış ve olumsuz etkiler yaratmıştır.

Ülkenin en önemli ihracat ürünlerini tekstil ürünleri, şeker, kesilmiş çiçekler, pekmez, balık ve primatlar (araştırmalar için) oluşturmakta olup, 2012 verilerine göre ihracatın sık yapıldığı ülkeler şu şekildedir:

Birleşik Krallık %19.3
Fransa %16.4
ABD %9.9
Güney Afrika %9.8
İspanya %7.5

Ülkenin en önemli ithalat ürünlerini üretim malları, sermaye ekipmanları, gıda maddeleri, petrol ürünleri ve kimyasal ürünler oluşturmakta olup, 2012 verilerine göre ithalatın sık yapıldığı ülkeler şu şekildedir:

Hindistan %23.1
Çin %16
Fransa %8.5
Güney Afrika %6.5

Ülkede değerlendirilebilir madenler yoktur ve işlenebilecek toprak çok az sayıdadır. Ülkede işlenebilir konumda olan toprakların %90'ında ise şeker kamışı yetiştirilmektedir. Ülke kararlı ve sabit fiyatlarla Avrupa Ekonomik Topluluğu'nda (AET) mukaveleyle garantili pazara sahip konumdadır. Bu bitkinin yetişmesine elverişli olmayan topraklarda çay ve tütün yetiştirilmektedir.

Turizm

Ada ülkesinin bir diğer önemli gelir kaynağını turizm oluşturmaktadır. Turizm ülke ekonomisinin önemli bir bileşeninin olmasının yanı sıra önemli bir döviz gelir kaynağı konumundadır. Mauritius adasının yanı sıra Rodrigues adasında da turistik tesisler bulunmakta olup, Agalega adasında turizm alanında bir geliştirme gerçekleştirilmemiştir. Ülkenin doğal güzellikleri, tropikal iklim, plajları ve yapılabilecek birçok aktivitenin yanı sıra etnik ve kültürel çeşitlilikleri de turistik hedef olarak belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Ülkeye 2008 verilerine göre 930.000 turist ziyaretçi olarak gelmiştir. Geçmiş yıllarda şeker ve tekstile bağlı bir ekonomiye sahip olan ülke, bu iki temele bağlı ekonomiden kurtulmak adına turizm sektörünü genişletmek adına adımlar atmıştır.

Mauritius dünyanın en lüks turizm hedeflerinden biri konumundadır. Mauritius'ta bulunan ve dünyanın en önde gelen otelleri arasında bulunan oteller turizm alanında birçok ödül kazanmışlardır. Mauritius turizm alanında üç kez World Leading island Destination ödülüne layık görülürken, Ocak 2012'de de World Travel Awards ödülünü elde etmiştir.

Ülke içerisinde en önemli turistik ziyaret noktalarını Yedi Renkli Toprak ve Chamarel Şelalesi oluşturmaktadır.

Ulaşım

Demir yolu

Mauritius'ta güncel olarak herhangi bir demir yolu ulaşımı mevcut değildir. Geçmişte sanayide kullanılmak üzere kullanılan demir yolu hattı da günümüzde aktif değildir. 1860 yılından 1960 yılına kadar aktif olan demir yolu hattı, 1948 ile 1953 yılları arasında maddi zarar etmesi nedeniyle 1964 yılında tamamen kapatılmıştır. Ada genelinde artan trafik sorunu nedeniyle 2011 yılı itibarıyla Port Louis ile Curepipe arasında hafif raylı sistem yapımı planlanmıştır.

Hava yolu

Ülke genelinde var olan 5 havaalanından sadece 2 tanesinin pisti asfaltlanmış konumdadır. Mauritius adasında bulunan Sir Seewoosagur Ramgoolam Uluslararası Havalimanı ile Rodrigues adasında bulunan Sir Gaëtan Duval Havalimanı bu iki havaalanını oluşturmaktadır.

Ülkenin ulusal hava yolu Haziran 1967'de kurulan Air Mauritius'tur. Merkezi başkent Port Louis'te bulunan hava yolu şirketi ilk uçuşunu Rodrigues adasına gerçekleştirmiştir. İlerleyen yıllarda uçuş noktalarını genişleten hava yolu şirketi 1972 yılında Hindistan'ın şehri Mumbai'e uçarak ilk yurt dışı uçuşunu gerçekleştirmiştir.

Günümüzde Madagaskar, Réunion, Kenya, Singapur, Fransa ve Avustralya'da uçuş noktaları bulunan havayolu şirketi, güncel olarak 12 adetlik bir uçak filosuna sahiptir.

Güncel olarak Rodrigues adasına günlük uçak seferleri düzenlenmektedir.

British Airways, Lufthansa, Emirates, Air France, South African Airways'in yanı sıra Türk Hava Yolları'da ülkeye direkt uçuşlar gerçekleştirmektedir.

Kara yolu

Ülkede mevcut olan 1.600 km kara yolunun çoğu asfaltlanmış konumdadır. Mevcut yolların belli bir kısmı çok dar ve bakım gerektirdiği için zaman zaman kullanıma uygunluk göstermemektedir. Kara yolu güzergâhı güney-kuzey yönde ilerlemektedir. Trafik Britanya koloni döneminin bir hatırası olarak sol şeritten akmaktadır.

Deniz yolu

1922 yılında ilk uçağın iniş yaptığı tarihe kadar sadece deniz yolu üzerinden ulaşımın sağlanabildiği Mauritius'ta, başkentte bulunan liman ülkenin en önemli limanını oluşturmaktadır. Bunun haricinde Port Mathurin'de bulunan liman da Rodrigues adasının en önemli limanı konumundadır.

Spor

Ülkenin en sevilen spor dalı futboldur. Ülkenin futbol yönetimi 1952 yılında kurulan Mauritius Futbol Federasyonu tarafından gerçekleştirilmektedir. Ülke federasyonu 1963 yılında Afrika Futbol Konfederasyonu'na, 1964 yılında da FIFA'ya üye olmuştur. Ülkenin on takımın katıldığı futbol ligi mevcuttur.

Ülkede bulunan Champ de Mars hipodromu güney yarımküre üzerinde bulunan en eski hipodrom olma özelliğine sahiptir. Burası aynı zamanda İngiliz Jokey Kulübü 'nden sonra en eski ikinci jokey kulübü olan Mauritius Jokey Kulübü 'nün merkezi konumundadır.

Mauritius dünya genelinde golf sporunu uygulayan üçüncü ülke olmuştur. Britanyalılar'ın 1844 yılında Mauritius'a golf sporunu getirmesi ile bu spor ile tanışan ülkede bu 19.yy'de oluşturulan golf alanları ile bu spor geliştirilmektedir.

Kültür

Ülkenin koloni geçmişi olması kültürel yapısında da kendisini göstermektedir. Kültürün her bir alanında adaya hakim olan iki büyük sömürge ülkesi ile Afrika ve Asya etkileri karışık bir şekilde bulunabilmektedir.

Mauritius dünya genelinde posta pulları ile ünlenmiş konumdadır. Kırmızı Mauritius ve Mavi Mauritius(İngilizce: Red Penny, Blue Penny) olarak adlandırılan iki adet pul çeşidi, 1847 yılında basılmaya başlanmış, bu başlangıç ile Mauritius posta pulu basımını gerçekleştiren ve kullanan beşinci ülke olmuştur. Günümüzde bu posta pulları az sayıda mevcut olduğundan koleksiyoncular için kıymetli eserlerden birini oluşturmaktadır.

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Harry Brind: Lying Abroad. Diplomatic Memoirs. Radcliffe Press Yayınevi, 1999
• DuMont Reise-Handbuch Reiseführer Mauritius3 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• 2007'nin En Trendy 30 Destinasyonu, Travel + Leisure, Mart 2007, İstanbul 2007, s. 46-48.

Wikimedia Atlas'da Mauritius

Bu liste Afrika ülkesi Mauritius 'ta bulunan şehirler listelenmiştir. Mauritius'un en yüksek kentsel yığışımına sahip şehri başkent Port Louis olup, 2011 resmî sayım sonuçlarına göre 149.226 kişi yaşamaktadır. Aşağıda belirtilen listeye 1983, 2000 ve 2011 resmî nüfus sayım sonuçları eklenmiş olup, son sayımda nüfusu 15.000 ve üzeri olarak açıklanan şehirler dahil edilmiştir.

Kaynakça

Ayrıca bakınız

• Mauritius

Air Botswana Corporation, merkezi Gaborone'de bulunan Botswana'nın devlete ait ulusal bayrak taşıyıcı havayoludur. Sir Seretse Khama Uluslararası Havalimanı'ndaki ana üssünden tarifeli yurt içi ve bölgesel uçuşlar gerçekleştirmektedir. Air Botswana birkaç yıldır zarar etmektedir.

Tarih

Kuruluş yılları (1972–1986)

Air Botswana (Pty.) Limited, daha önceki başarısız eski ulusal havayolu olan Botswana Ulusal Havayolları (1966–1969) ve Botswana Airways Corporation (1970–1971) şirketlerinin halefi olarak 2 Temmuz 1972'de kuruldu. Air Botswana Holdings, uçakların sahipliğinden ve kiralamasından sorumluydu, Air Botswana'nın holding şirketi olarak görev yapmaktaydı. İlk yıllarında Air Botswana (Pty.) Limited, yerel bir yan kuruluş olan Air Services Botswana aracılığıyla Güney Afrika Protea Havayolları ile çok sayıda sözleşmeli uçuş hizmeti için yüklenici olarak görev yapmıştır.

Uçuş operasyonları 1 Ağustos 1972'de şirketin tek uçağı Fokker F-27 kullanılarak başladı. 1970'lerde Air Botswana Francistown, Maun ve Selebi-Phikwe'ye yurtiçi hizmetlere ek olarak Gaborone - Manzini - Johannesburg - Harare - Gaborone gidiş-dönüş rotasını işletti. 1970'lerin sonlarında, Air Botswana bir HS 748, bir Douglas DC-3 ve Protea Airways'ten kiralanan bir Vickers Viscount 754 işletti.

Havayolunun operasyonları için Air Services Botswana ile yapılan sözleşme yenilenmedi ve 1981'de British Airways ile altı yıllık bir süre için havayolu işletmesi için yeni bir sözleşme imzalandı. Ayrıca 1981 yılında Air Botswana Holdings'in bir parçası olarak Botswana Development Corporation kuruldu ve şirketin havayolu şirketine kiralamak üzere bir uçak edinme görevi verildi. Bu noktada yeniden Fokker F27 seçildi; eğitilmiş mürettebat eksikliğinden ötürü Comair'den mürettebatlar görevlendirildi ve bakım sözleşmeleri Safair Freighters'a verildi. 1983'te bir Lockheed L-100-30 Hercules kiralandı, kargo kiralama sözleşmeleri için Air Botswana Cargo kuruldu ve South African Airways Lesotho ve Svaziland'a uçuşlarını sonlandırdığında ikinci bir F27 satın alınarak Maseru ve Manzini'ye uçuş güzergahları açıldı. Aralık 1984'te Kalahari Air Service'den 16 koltuklu bir Dornier Do 228-200 kiralandı. 57 milyon pulaya malolan Sir Seretse Khama Uluslararası Havaalanı, 10 Aralık 1984'te açıldı; Air Botswana bu havalimanından uçuşlara başladı. 1986 sonunda uçuş ağı Gaborone, Francistown, Johannesburg, Harare, Lusaka, Manzini, Maseru, Maun, Selebi-Phikwe ve Victoria Falls havaalanlarını kapsıyordu.

Devlet kurumu

1 Nisan 1988'de Air Botswana, Botsvana hükûmeti tarafından Air Botswana Yasası (1988) ile Çalışma, Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı altında bir kamu iktisadi teşebbüsü olarak yeniden yapılandırıldı ve ülkenin bayrak taşıyıcı havayolu oldu. Yine Nisan 1988'de Air Botswana, Güney Afrika Kalkınma Koordinasyon Konferansı'ndan (SADCC) Namibya ile hava bağlantısı kuran ilk havayolu oldu. Air Botswana operasyonları Botsvana Sivil Havacılık Kanunu (1977) uyarınca Botsvana Sivil Havacılık Dairesi tarafından düzenlenmektedir.

İki ATR 42-230 1988'de tesklim alındı ve Fokker'ların satışına yol açtı. İlk BAe 146 Kasım 1989'da teslim alındı. BAe 146, 12 Kasım'da Güney Afrika'daki havayolu ağının diğer varış noktalarının yanı sıra Air Zimbabwe ile birlikte haftada beş kez uçulan Gaborone - Harare rotasında hizmete girdi. Havayolu şirketi, Londra-Lusaka-Gaborone güzergahının Lusaka-Gaborone bacağında yer alan British Caledonian havayolu ile yapılan bir anlaşma da dahil olmak üzere, uluslararası havayolları ile blok koltuk anlaşmalarına de girdi.

Aralık 1992'de hükûmet, Sigarayı Kontrol Yasası'nı (1992) yürürlüğe aldı ve Air Botswana, Botswana'da 1993'te tüm iç hat uçuşlarında sigara içilmesini yasaklayarak bu harekete yanıt veren ilk şirket oldu. Sigara yasağı daha sonra 1995 yılından itibaren Güney Afrika Kalkınma Topluluğu bölgesindeki tüm uçuşlarda uygulandı. 1988-1993 yılları arasında Air Botswana'nın finansal kayıplara uğradığı görülürken, 1994 yılında hükûmet havayolu şirketinin kayıplarının 74 milyon pulasını üstlendi ve bu miktarı özkaynağa dönüştürdü.

Filonun imha olması (1999)

11 Ekim 1999'da havayolu, pilotlarından biri olan Chris Phatswe, boş bir ATR 42 uçağını Sir Seretse Khama Uluslararası Havalimanı'na düşürerel uçağı ve iki tane daha Botsvana ATR 42'sini imha ettiğinde önemli kayba uğradı. Phatswe uçağı sabahın erken saatlerinde çalmış ve havadayken hava trafik kontrol kulesine kendini öldürmeyi planladığını bildirmişti; pilot telsizden Başkan Festus Mogae ve havayolunun genel müdürü de dahil olmak üzere birçok kişiyle konuşmak istedi. Mogae ülke dışına olduğu için, Phatswe ile konuşmaya istekli olduğunu ifade eden başkan yardımcısı Seretse Ian Khama ile konuşması için ayarlamalar yapıldı.

Uçak Gaborone'u iki saat boyunca dolaştıktan sonra, pilot Phatswe uçağı 200 knot (370 km/sa) hızla havayolunun apronun üzerine park edilmiş diğer iki ATR 42'sinin üzerine düşürerek üç uçağı da imha etti. Olay sebebiyle şirketin filosu teknik sorunlar nedeniyle bir yıl boyunca faaliyet dışı kalan tek bir BAe 146'den ibaret kaldı; havayolu tarifeli uçuşlarını yapmak için bir uçak kiralamak zorunda kaldı. Phatswe'nin tıbbi nedenlerle uçuştan men edildiği, yeniden değerlendirmede uçuş izninin reddedildiği ve Şubat 2000'e kadar uçmasına izin verilmediği ortaya çıktı.

Özelleştirme girişimleri

Havayolu düzenli olarak fazla çalışan, uçak yaşı, yakıt verimliliği düşük bir filo operasyonu, artan operasyonel maliyetler, yetersiz yönetim ve nitelikli pilotları elinde tutamama gibi sebeplerle sürekli mali kayıplar yayınladığından, Botsvana'nın özelleştirilecek ilk kamu iktisadi teşebbüsü oldu. Havayolunun düşük hizmet kalitesi, zayıf pazarlama, yüksek sigorta primleri ve yeni teknoloji kullanımının yavaşlığı ile birlikte ortaya çıkardığı maliyetler, havayolu için büyüme potansiyelini kısıtlamıştır. 2003'ten önceki beş yılda hükûmet Air Botswana'ya sübvanse etmek zorunda kalmamıştı; bundan önceki altı yılda ise havayolu kâr etmişti.

Özelleştirme süreci, hükûmetin Dünya Bankası'na bağlı Uluslararası Finans Kurumu ile bir danışmanlık anlaşması imzaladığı 19 Nisan 2000'de başladı ve IFC, özelleştirme sürecinde hükûmetin ana danışmanı olarak atandı.

2003 yılında hükûmet, Air Mauritius ve Comair'in stratejik ortaklar olarak öne çıktığı bir süreçle havayolunu özelleştirmeye çalıştı. Süreç sonucunda kazanan teklif sahibini Air Botswana'da %45'lik bir hisse alacak, hükûmet %45 hisseyi elinde tutacak, çalışanlar ise kalan %10'un sahibi olacaktı. Havayolunun şirketi yeni hissedarlar altına girdikten sonra Botsvana Borsası'nda işlem görmesi planlandı. Air Mauritius, Eylül 2003'te New York'taki 11 Eylül 2001 terörist saldırılarından bu yana küresel hava seyahat pazarlarındaki gerileme nedeniyle bu süreçten çekildi. Comair, kısmen Güney Afrika pazarındaki düşük maliyetli havayollarının artan rekabetinden dolayı Aralık 2003'te geri çekildi. Hükûmet, stratejik ortak arayışını Şubat 2004'te askıya aldı.

Yakın tarih

Aralık 2008'de Air Botswana, 37 koltuklu iki 68 kişilik ATR 72-500 bölgesel uçak için ATR ile bir anlaşma imzaladı. Uçaklar Mart 2009'da teslim edildi ve Kasane ve Francistown'u Johannesburg ile bağlayan güzergâhların yeniden başlatılacağı açıklandı. Uçaklar, Air Botswana'nın Johannesburg-Gaborone pazarına tekrar girmiş olan Güney Afrika Havayolları'ndan artan rekabete maruz kaldığı sırada teslim edildi. Temmuz 2009'da Air Botswana, Kenya Airways ile 6 Eylül'de haftada üç kez Gaborone uçuşlarına başladığı bir kod paylaşımı anlaşması imzaladı.

Havayolu şirketi, IATA Operasyonel Güvenlik Denetimi'ni Aralık 2008'deki son tarihine dek tamamlayamadığı için Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği'nden ayrıldı, ancak Genel Müdür Sakhile Nyoni-Reiling önderliğinde 2012'de tam üye olarak yeniden kabul edildi.

Aralık 2012'de, Nyoni-Reiling istifa etti. Mayıs 2013'teki basın raporları şirket içi çatışmalara işaret etti ve iki yöneticinin kötü yönetim nedeniyle askıya alındığını belirtti.

2015'in sonlarında Ulaştırma Bakanı Tshenolo Mabeo, yolsuzluk iddialarını takiben o zamanki Genel Müdür Ben Dahwa'yı tüm yönetim kurulu ile birlikte görevden aldı. Şubat 2016'da Nigel Dixon-Warren'ın yerine Air Botswana'nın yönetim kurulu başkanı olarak eski Botsvana Savunma Gücü (BDF) Komutanı Tebogo Carter Masire atandı.

Kasım 2019'da EastAfrican gazetesi, Air Botswana'nın personel sayısını 450'den 210 kişiye düşürme sürecinde olduğunu bildirdi. Havayolunun, uçakları için yüksek bakım maliyetleri nedeniyle on yıldan uzun bir süredir zararda olduğu bildirildi. Planlar, oluşturulacak yeni bir şirket için yer hizmetleri dış kaynak kullanımını da içermektedir. İşten çıkarılan işçilerin çoğunun yer hizmetleri için yeniden işe alınması bekleniyor.

Kurumsal ilişkiler

Hissedarlar

Havayolu şirketini kısmen veya tamamen özelleştirme girişimlerine rağmen, Air Botswana %100 Botsvana Hükûmeti'ne aittir.

Ticari durum

Air Botswana uzun yıllardır sürekli zarar etmektedir. Havayolu devlete ait olmasına rağmen, yıllık faaliyet raporlarının tamamı yayınlanmamış gibi görünmektedir. Mali sonuçlar (31 Mart tarihinde sona eren yıllar için) Genel Denetçi ve diğer veriler AFRAA raporlarında aşağıdaki gibidir:

Güzergahlar

Haziran 2019 itibarıyla Air Botswana aşağıdaki noktalara tarifeli yolcu uçuşları düzenlemektedir:

Codeshare sözleşmesi

Air Botswana aşağıdaki havayollarıyla kod paylaşımlarına sahiptir:

• Air Seychelles
• Qatar Airways

Filo

Mevcut filo

(Ağustos 2019 (2019-08) itibarıyla) Air Botswana filosu aşağıdaki uçaklardan oluşmaktadır:

Dış bağlantılar

• https://www.alternativeairlines.com/air-botswana 11 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• https://www.hatab.bw/index.php/members-listings/air-charter-airlines/19-members/air-charter-airline-sector/210-air-botswana.html 12 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Resmi internet sitesi11 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• "Air Botswana Act (1988)" (PDF). 11 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2017. 

Société Air France, S.A. ya da kısaca Air France, Fransa'nın bayrak taşıyıcı havayolu şirketi. Merkezi Paris'in kuzeyinde Tremblay-en-France'da bulunan şirket, Air France-KLM ortaklığı altında ve SkyTeam kurucu üyesi olarak faaliyet göstermektedir.

Mart 2015 itibarıyla Air France, 95 ülkede 191 farklı noktaya uçmaktadır.

Kaynakça

Air India (Hindistan Havayolları), 1932'de Tata Airlines adıyla kurulan ve bugün bir Hint kamu kuruluşu olan uluslararası havayolu şirketi. Merkezi Yeni Delhi'de bulunan şirket, Temmuz 2014'ten bu yana Star Alliance üyesidir.

14 Şubat 2022'de İlker Aycı'nın yeni Air India CEO'su olduğu açıklandı ve 1 Nisan itibarıyla görevine başlayacağı bildirildi.

Kaynakça

Onur Air (Onur Air Taşımacılık A.Ş.), 14 Nisan 1992'de kurulan merkezi İstanbul Atatürk Havalimanı olan ve düşük maliyetli taşımacılık hizmeti veren bir Türk firmasıdır.

Türkiye'de iç hat hava taşımacılığının 2003 yılında özel sektöre de açılmasının ardından iç hatlarda uçuşlara başlayan ilk özel hava yolu olan Onur Air, düşük maliyetli hava taşımacılığına yönelik tüketici talebinin etkisi ve tarifeli/tarifesiz uçuşlar düzenlenen üslerin açılmasıyla gelişimini sürdürmüştür. Günümüzde 1626 personel istihdam eden Onur Air, tamamı Airbus’tan oluşan 29 uçaklık filosuyla faaliyet göstermektedir. Şirket, günümüzde iç hatlarda 14 önemli noktaya, dış hatlarda ise tarifeli ve tarifesiz olarak 25 ülkede 120' yi aşkın noktaya uçuş düzenlemektedir. Onur Air, kuruluş yılı olan 1992’den bu yana 90 milyonun üzerinde yolcunun güvenli bir şekilde seyahat etmesini sağlamıştır. Haziran 2021'de iflas etmiştir. 6 Temmuz 2021'de yeniden uçuşlara başlamıştır.

Tarihçe

Onur Air havayolu şirketi 1992 yılında kurulmuştur. 1992 Mayıs'ından itibaren ilk uçuşlarına başladı. 20 ülkede 80 noktaya, iç hatlarda ise 12 noktaya sefer düzenlemektedir.

İlk seferlerine iki adet Airbus A320 kiralayarak başladı. 2003'te düşük ücretli yerel uçuşlara başladı.

Yıllık 1.4 milyon yolcu taşımaktadır. Tur 2009 özel yarışmasını 436 puanla 1.sırada tamamlamıştır.

Şirket 2013 yılında 250 milyon dolara satılmıştır. Satış sonunda Kudret Tuncel yüzde 51'lik hisseye, Mehdi Shams ise yüzde 49 hisseye sahip olacak.

Türkiye'de EN9110:2005 Kalite ve Standardizasyon Belgesi'ne sahip havayolu kuruluşudur.

Nisan 2022'de şirket iflasını açıklamıştır.

Filo

Onur Air Destinasyonları

Onur Air, aşağıdaki noktalara tarifeli uçuşlar (charter hizmetleri hariç) sunmaktadır.

Onur Air Teknik Bakım Merkezi

Onur Air, Atatürk Havalimanı (IST)'de, bir teknik bakım merkezine sahiptir. Onur Air Bakım Merkezi (Onur Air Teknik), filosunda barındırdığı uçakların, motor ve komponentlerin bakım ve onarım hizmetlerini burada sağlamaktadır. https://web.archive.org/web/20111203210955/http://onurair.com.tr/images/onurteknik.jpg

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Onur Air21 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Air Namibia adıyla ticaret yapan Air Namibia (Pty) Limited, merkezi ülkenin başkenti Windhoek'te bulunan Namibya'nın bayrak taşıyıcısıydı. 11 Şubat 2021 tarihine faaliyetlerini sonlandırmıştır.

Destinasyonlar

Filo

Mevcut filo

Air Namibia filosu aşağıdaki uçaklardan oluşmaktadır (Ağustos 2019 itibarıyla):

Ayrıca bakınız

• Namibya'daki havayolları listesi
• Namibya'da ulaşım

Dış bağlantılar

• Air Namibia Resmi web sitesi 2 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

Arik Air, çoğunlukla Lagos'taki Murtala Muhammed Uluslararası Havalimanı ve Abuja'daki Nnamdi Azikiwe Uluslararası Havaalanı'ndaki iki merkezden faaliyet gösteren bir Nijeryalı havayolu şirketidir. Arik Air'in yönetim merkezi, Ikeja'daki Murtala Muhammed Uluslararası Havalimanı arazisindeki Arik Air Havacılık Merkezidir. Arik Air, Afrika içinde bölgesel ve orta mesafeli destinasyonlar ağına hizmet vermektedir.

Destinasyonlar

Arık Air, esas olarak Nijerya'yı ve diğer birkaç Batı Afrika varış noktasını kapsayan bir iç ağ kurdu. Daha önce, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'nde daha uzak ve kıtalararası destinasyonlara hizmet etti.

Tarihi

İlk yıllar

3 Nisan 2006'da Arik Air, tasfiyesinden yaklaşık üç yıl sonra Lagos'taki eski Nijerya Havayolları tesislerini devraldı ve yeniden inşa çalışmalarına başladı. 14 Haziran 2006'da Arik, Nijerya genelinde iç hatlarda uçmak için 2 Yeni Bombardier CRJ-900 uçağı ve 2006 yazından itibaren Afrika kıtasında 2 tane eski United Airlines Boeing 737-300 ve 3 adet 50 kişilik Bombardier CRJ200 uçağı aldı.

4 Nisan 2008'de, ABD Ulaştırma Bakanlığı tarafından Arik Air'e ABD'ye uçma izni verildi. 1 Haziran 2009'da Johannesburg'u, 30 Kasım 2009'da New York JFK'yi ve 28 Temmuz 2014'te Dubai'yi ekledi.

Arik Air'in yan kuruluşu olan Arik Niger (IATA kodu: Q9) Nisan 2009'da faaliyete geçti, fakat Şubat 2010'da kapatıldı.

Kaynakça

Air Europa Líneas Aéreas, S.A.U. ya da kısaca Air Europa İspanyol havayolu şirketi. 1986'da kurulan şirketin merkezi Mayorka adasının Llucmajor şehrindedir. İspanya'nın yanı sıra Avrupa, Kuzey Afrika ve Latin Amerika kıtalarına da seferler düzenleyen Air Europa, 19 ülkede 42 farklı noktaya uçuş gerçekleştirmektedir.

Kaynakça