Ẹ̀gbà ọrùn bí ìbòju tí Benin jẹ́ ẹ̀gbà ọrùn tí wọ́n gbẹ́ lére tí ó sì jẹ́ àwòrán akọni obìrin tí a mọ̀ si ìyá wa Olorì Idia ti ọ̀rundún mẹ́rìndínlógún ṣẹ́yìn. Ọmọ rẹ̀ Esigie tí ó jẹ́ ọba  ti Benin maa ń wọ́ èyí tí ó jọọ́ fún àwọn ọmọ ogun ẹ̀yìn ìya olorì. Ibojú yìí pé méjì tí ó jọ ara wọn: Ìkan wà ní Ilé ọnà ti a mọ̀ sí British Museum ní ìlú London tí ìkejì sì wà ní ilé ọnà tí a mọ̀ sí Metropolitan Museum of Art ní ìlú New York.

Àwọn àpẹẹrẹ rẹ̀ lórí àkọ́lé kan náà wà ní Seattle Art Museum àti Linden Museum, tí ìkan ná sì wà ní ilé ibi tí wọ́n kò gba òpò eniyan láyè láti wọ̀, gbogbo rẹ̀ ní wọ́n kó nígbà ìwádí lọ sí ìlú Benin ní ọdún 1897.

Ìbojú yìí ti di àmì ìdánimọ̀ lóde òní ní orílẹ̀ èdè Nàìjíríà láti ìgbà ìpéjọ-pọ̀ kan tí a mọ̀ sí FESTAC 77 tí ó wáyé ní ọdún 1977.

Ìrísí àti Ìwúlò rẹ̀

Bí ó tilẹ̀ jẹ́ wípé ó ní ìrísí èyí tí ó jọ Ìbojú Ìbílẹ̀ Aláwọ̀dúdú, ībòjú kékeré òhún tí kò gígùn rẹ̀ kò ju ìwòn 24cm lọ kìí ṣé fún wíwọ̀ sójú, Ọba lè wọ̀ọ́ sọ́rùn (tí ó sì maa bá mu) tàbí bi "ìlẹ̀kẹ̀ ìbàdí" (èyí tí ó sì maa bá ayẹyẹ tí ó fẹ́ sẹe mu). Èyí tí ó wà ní ilé ọnà Met àti èyí tí ó wà ní ilé ọnà British fẹ́ jọ ara wọn, méjèèjì ni ó jẹ́ àwòràn Olorì Idia.

Wọn dárà ìlẹ̀kẹ̀ si lórí,lọ́rùn,ègbẹ́ níwájú orí àti gbígbẹ́  èyí tí ó fàyè ọ̀nà méjì tí wọ́n lè fi ẹ̀gbà kọ́.

Lóde òní àwọn ènìyàn máa ń gbé onírú irú àworan tí ó jọ́ọ níbi ayẹyẹ láti lé ẹbọra búrúkú, ṣùgbọ́n ní bí ọrundún mẹ́rìndínlógún sẹ́yìn, wọ́n lè maa lòó fún ayẹyẹ ìya ọba.

Ó dàbí wípé ní bí ìbẹ̀rẹ̀ ọrúndún mẹ́rìndínlógún sẹ́yìn ni wọ́n gbẹ́ àwọn Ìbòjú méjèèjì, bóya ní ọdún 1520, nígbà tí Olorì Idia, ìyá ọba Oba Esigie, jẹ́ aládájọ́ ní ilé ẹjọ́ ti Benin.

Akọni obìnrin

Irú àwòrán yìí kò wọ́pọ̀ ní iṣẹ́ ọnà ilẹ̀ Benin, àti pé ipò Idia, tí iṣẹ̀ṣe àwọn Edo mọ̀ sí "obìnrin kan ṣoṣo tó lọ sógun", tí ó da yàtọ̀, tí wọ́n sí dá oyèIyoba tàbí Ìyá Olori ̀́n sílẹ̀ fun Ìwérí rẹ̀ jẹ́ ara irú irun tí wọ́n ń pè ní ukpe-okhue ("ẹnu àparò"), tí a lè rí dáadára ní àfihàn orí edẹ Olorì Idia. Ìwérí rẹ̀ tí ó rẹwà àti ìlẹ̀kẹ̀ ọrùn rẹ̀ bí ìlẹ̀kẹ̀ roboto ("ọlà"), tí wọ́n fún ìya wa olorì láàfàní láti máa wọ̀, léyí tí ó jẹ́ pé olóyè ni ówà fúnwhich. Ìlẹ̀kẹ̀ pupa yìí àti aṣọ pupa, ti fìgbàkan wà fún àwọn olókìkí, tí wọ́n sì ti ri lóde òní gẹ́gẹ́ bi ara imùra ìbílẹ̀ ní Edo.

Ní iwájú orí ìbòjú méjì yìí, ìlà mẹ́rin wà níbẹ̀, tí ó sì dúro ṣangílítí sí òkè ojú kànkan, irin méjì sì ṣe àpèjúwe ilà yìí. Irin ni wọ́n fi ṣe ibi ojú rẹ̀.

Àmì fún okùn òwò

Ibi funfun ìwò ẹ̀fọ̀ tí wọ́n fi ṣe ìwòjú yìí jẹ́ àpẹẹrẹ òòṣà Olokun. Bí ó ṣe rí yìí, kò wọ́n nìkan nítórí wọ́n lọ ìwo ẹfọ̀ tí ó wúlò tí ó sì ṣeétà lówó gọbọhi, ṣùgbọ́n àwọ̀ rẹ̀ tún jẹ́ àpẹ́ẹrẹ òòṣà tí ó ní ṣ pẹ̀lú olá Oba Benin.

Ihò tí ó wà ní ibi oun ẹ̀ṣọ́ rẹ̀ àti ibi ọrùn rẹ̀ jẹ́ àpẹẹrẹ ìlẹ̀kẹ̀ ọrùn tí àwọn ọkùnrin Àgùdà maa ń fi ṣẹ̀ṣọ́, tí ó sì jẹ́ wípé àwòrán mọ́kànlá bẹ́ẹ̀ wà ní ilé ọnà ìbòjú tí Bìrìtìkó àti pé mẹ́tàlá wà ní ilé ọnà Met tí ó ṣe àfihàn àwọn ọkùnrin Àgùdá tí wọ́n múra bí àwọn ènìyàn dúdú. Orùn ìwòjú tí ó wà ní ilé ọnà Metropolitant (Met) jọ mọ́ èyí tí wọ́n fi  àwọn ọkùnrin Àgùdà ṣẹ̀ṣọ́ rẹ̀ (ẹ̀gbẹ́ rẹ̀ ti bàjẹ́ díẹ̀), Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé, ọrùn ìwòjú èyí tí ó wà ní ilé ọnà Bìrìtìkó jẹ́ èyí tí wọ́n fi igi tàbí irin gbẹ́.

Àọn Àgùdà jẹ́ oníṣòwò pẹ̀lú àwọn Benin nígbàyẹn gẹ́gẹ́ bí wọ́n ti ṣàpèjúwe rẹ̀, ó jẹ́ àpẹrẹ́ àjọṣepọ̀ láàrin omi àti ilẹ̀.

Àwọn Ìtọ́kasí

John Quincy Adams (July 11, 1767 – February 23, 1848) je oloselu ara Amerika ati Aare ibe tele.

Itokasi

Olowe of Ise (Yoruba: Ọlọ́wẹ̀ ti Ìsẹ̀; c. 1873Àdàkọ:Spndc. 1938) ní èrò àwọn òpìtàn iṣẹ́-ọnà tí wọ́n jẹ́ Òyìnbó àti àwọn olùgbàsílẹ̀ iṣẹ́-ọnà jẹ́ ọ̀kan nínú àwọn tí ó ṣe pàtàkì jù ní sẹ́ntúrì 20 láàárín àwọn oníṣẹ́-ọnà ti àwọn ará Yorùbá tí ó jẹ́ Nàìjíríà òní, Áfíríkà . Ó jẹ́ agbẹ́gilére igi a-gbẹ́-ère àti Ọ̀gá olùdásílẹ̀ nínú àrà ìṣelọ́ṣọ̀ọ́ Áfíríkà tí a mọ̀ sí ojú-ọnà.

Ọlọ̀wẹ̀, tí wọ́n mọ̀ láti ilẹ̀ sí Olowere, ni wón bí ní Efon-Alaiye, ìlú kan tí wọ́n mọ̀ gẹ́gẹ́ bí ọ̀gángán ibi àṣà ní ilẹ̀ Yorùbá, ṣùgbọ́n ó gbé púpọ̀ ayé rẹ̀ ní ìgboro Ise. Wọ́n gbà á láti ìbẹ̀rẹ̀ gẹ́gẹ́ bí ìránṣẹ́ ní ààfin Ọba Arinjale, Oba ti Ise. Ó jẹ́ ọ̀rọ̀ àríyànjiyàn bóyá iṣẹ́ iṣẹ́-ọnà rẹ̀ bẹ̀rẹ̀ gẹ́gẹ́ bí i ọmọ ìkọ́ṣẹ́ tàbí ó dìde tààrà láti ẹ̀bùn rẹ̀ lásán. Òkìkí rẹ̀ gẹ́gẹ́ bí i agbẹ́gilére hàn láti bẹ̀rẹ̀ ní Ise lábẹ́ àtìlẹ́yìn Arinjale ṣáájú kí ó tó tàn ká apá ìlà-oòrùn ilẹ̀ Yorùbá. Wọ́n pé Olowe lọ sí Ilesa, Ikere, Akure, Idanre, Ogbagi àti àwọn ìlú Yorùbá mìíràn tí ó wà ní àárín máìlì ọgọ́ta (96.75 kilometers) láti ṣe àwọn ohun èlò ilé ńlá (gẹ́gẹ́ bí i àsè àti àgáraǹdì ) , ohun èlò ara àti ètùtù fún àwọn ìdílé olówó.

Ipò iyì Olowe gẹ́gẹ́ bí i oníṣẹ́-ọnà jẹ́ gbígbàsílẹ̀ láti ọwọ́ àwọn ẹlẹgbẹ́ rẹ̀ nínú ewì alohùn Yorùbá tí a mọ̀ sí oríkì. Fún àpẹẹrẹ , èyí example tí ọ̀kan lára àwọn ìyàwó rẹ̀ kọ tí wọ́n gbàsílẹ̀ ní 1988.

Òkìkí òke-òkun

Ní 1924, wọ́n ṣe àfihàn iṣẹ́-ọnà Olowe ní òke-òkun fún ìgbà àkọ́kọ́ nígbà tí wọ́n yan àṣè olókè láti ààfin ọba ní Ikere fún pàfílíọ́nù Nàìjíríà ní British Empire Exhibition ní Wembley, London. Àwọn British Museum ra iṣẹ́-ọnà yìí lẹ́yìn náà .

Christopher Uchefuna Okeke (tí wọ́n bí ní ojó ogbòn ni odún 1933 tó sì kú ní ojo karùn, osù Kinni ( Sere) odún 2016), tí ó sì tún ń jẹ́ Uche Okeke), jẹ́ ayàwòrán, agbẹ́gilére àti olùkọ́. Ó jẹ́ olùkọ́ oníṣẹ́-ọnà ní Nàìjíríà.

Ìpìlẹ̀

Wọ́n bí Christopher Uchefuna Okeke ní ojó Ogbòn, osu kerin (igbe) ni odun1933 ní ìlú Nimo, Njikoka Local Government Area ní Ìpínlẹ̀ Anámbra, ní orílè èdè Nàìjíríà. Wọ́n bi sínú ìdílé Isaac Okonkwo Okeke àti Monica Mgboye Okeke (née Okoye). Láàrin ọdún 1940 àti 1953, ó lọ sí ilé- èkó alákọ̀ọ́bẹ̀rẹ̀ St. Peter Claver ní Kafanchan, Metropolitan College, Onitsha, àti ilé- èkó Bishop Shanahan College, ní Orlu. Lásìkò yìí, ó ti bẹ̀rẹ̀ síní fi ìfẹ́ hàn sí yíya àwòrán. Kí wọ́n tó gbà á sí Nigerian College of Arts, Science and Technology (NCAST), tó ti wá di Ahmadu Bello University, Zaria, Okeke ti ṣá̀fihàn iṣẹ́ rẹ̀ ní ìpàdé Field Society ní Jos Museum. Bákan náà ni ó kópa nínú ìṣá̀fihàn iṣẹ́-ọnà ní Nigerian Drawings and Paintings pẹ̀lú Bernard Fagg, àti ní Jos àti Kaduna pẹ̀lú ìdarapọ̀ Sir Ahmadu Bello.

Iṣẹ́ rẹ́

Ní ọdún 1958, ó di olùdásílẹ̀ àti olùṣàkóso Asele Institute and Documentation Center, ní Nimo, Nàìjíríà.

1986–2006 Visiting professor and external examiner, University of Port Harcourt, Rivers State, Ahmadu Bello University, Zaria. Obafemi Awolowo University (formerly University of Ife).

Federal Polytechnic, Oko. Imo State University, Owerri, Nigeria.

1970–85 University of Nigeria, Nsukka, Nigeria. Positions held; Acting Head of Department, Fine and Applied Arts Department Dean Faculty of Arts Director, Institute of African Studies.

1981–82 Honorary Fellow, Department of Textile and Clothing Design, and Art History, University of Minnesota, USA (one-year sabbatical leave).

1968 Refugee Affairs Committee, Aba, Nigeria.

1964–67 Director, Mbari Art Centre, Uwani, Enugu, Nigeria.

1964–66 Artistic Director and Designer, Enugu Musical Society, Enugu, Nigeria.

1961–62 Freelance artist and Director, Cultural Centre, Kafanchan, Nigeria.

1961 Publications Artist, Federal Ministry of Information, Lagos.

1959 Founder/Director, Cultural Centre Kafanchan (now Asele Institute Nimo), Nigeria.

1958-61 Founder/First Secretary/Second President, Art Society, Nigerian College of Arts Science and Technology, Zaria, Nigeria.

1955–57 Clerk, Department of Labour, Jos and Lagos, Nigeria.

1956 Organising Assistant, Exhibition of Nigerian Painting and Drawing, Jos Museum, Jos, Nigeria.

1954–55 Designer, visual aids, St. Peter Claver's Catholic and College of Mary Immaculate Heart Practicing Schools, Kafanchan, Nigeria.

Ìṣàfihàn

Àwọn ìṣàfihàn ti ara rẹ̀ nìkan

• 2006 Another Modernity: Works on Paper by Uche Okeke, Newark Museum, Newark, New Jersey, USA.
• 2003 Retrospective solo exhibition, Pendulum Gallery, Lagos, Nigeria
• 1982 Contemporary Nigerian Prints, Drawings and Paintings: Uche Okeke. Katherine E. Nash Gallery, University of Minneapolis, Twin Cities, Minnesota, USA.
  • Homage to Asele, Exhibition of Prints, Drawings and Paintings: Uche Okeke, African American Cultural Centre, Minneapolis, Minnesota, USA.
• 1979 Retrospective Exhibition of Drawings and Prints, German Cultural Centre, Lagos, Nigeria.
• 1978 Graphik Aus Nigeria, Germany.
• 1963 Exhibition of Mosaics and stained glass window, Franz Mayer and Company, Munich, Germany.
• 1962 Exhibition of drawings, Rott am Inn, Germany.

Àwọn ìṣàfihàn tó ṣe pẹ̀lú àwọn ẹlòmìíràn

• 2010 Nigerian 50th Independence Exhibition, Abuja, Nigeria.
  • Afro Modern: Journeys through the Black Atlantic, Tate Modern, Liverpool.
  • NIVATOUR, Group Exhibition by the National Gallery of Art, Abuja, Alexandria and Cairo, Egypt.
• 2009 Society of Nigerian Artists Anniversary Exhibition, Omenka Gallery, Lagos, Nigeria.
  • Group Exhibition in honour of Chinua Achebe and the 50th anniversary of Things Fall Apart.
• 2008 ARESUVA, National Gallery of Art, Abuja, Nigeria.
• 2006 Another Modernity: Works on paper by Uche Okeke, Newark Museum, Newark, New Jersey, USA.
• 2002 Poetics of Line: Seven Artists of the Nsukka Group, National Museum of African Art, Smithsonian Institution, Washington, DC, USA.
• 1995 Seven Stories about Modern Art in Africa, Whitechapel Art Gallery, London.
• 1977 Exhibition of African Contemporary Art, Howard University, Department of Art, College of Fine Arts, Washington D.C. USA.
  • Exhibition of Nigerian Contemporary Art (FESTAC), National Council for Arts and Culture, Lagos.
• 1976 Joint Exhibition of prints and textiles, Department of Human Environment and Design/African Studies Centre, Kresge Gallery, Michigan State University, East Lansing, Michigan USA.
• 1974 African Prints, an Exhibition of Contemporary African Art, Kresge Art Gallery, Michigan State University, East Lansing, Michigan, USA.
• 1972 Group Exhibition, Nasprstek Museum, Prague, Czechoslovakia.
• 1969 Kunst aus Biafra, Cologne, Düsseldorf, Bonn, Trier, Dortmund, Essen and Munich, Germany.
• 1966 World Festival of Negro Arts Exhibition, Dakar, Senegal
• 1967 Drei Kreuzwege – Drei Kontinente, with Hansen-Bahia (Germany) and Vivial Ellis (USA), Munich, Germany.
• 1964 Group Exhibition, Harmon Foundation Inc., New York, USA.
• 1963/64 Three-man show with Ibrahim el-Salahi (Sudan) and Valente Malagantana (Mozambique), Committee for Cultural Freedom, India and Pakistan.
• 1962 Group Exhibition, Rhodes National Gallery, Salisbury, Rhodesia.
  • Gallery Lambert, Paris, France.
  • Ugandan Independence Art Exhibition, Kampala.

Iṣẹ́ àkànṣe

• 2015 OIS Services passport and Visa Centre, Johannesburg, South Africa.
• 1989 Oko Cross, St. John's Anglican Church, Oko, Anambra State.
  • Portraits of Father Iwene Tansi, commissioned by the Holy Trinity Cathedral, Onitsha, Anambra State
• 1976 Park and fountain designs for the Open Spaces Development Commission, Anambra State.
• 1975 Fourteen Stations of the Cross, St Peter's Catholic Church chapel, University of Nigeria Nsukka.
• 1971–74 Designed Archbishop's Throne and portals, Holy Trinity Cathedral, Onitsha, Anambra State.
• 1971 Designed and produced carved wooden doors for Holy Trinity Cathedral, Onitsha, Anambra State.
• 1967 Stage design for television serial, Heritage, ENTV production.
• 1966 EDI Sculpture, Enugu Campus, University of Nigeria, Nsukka.
  • Film titles design, Eastern Nigeria Information Service's Film Division, Enugu, Nigeria.
  • Sketch designs for the wrought-metal screen wall, Anglican Church chapel, University of Nigeria, Nsukka.
  • Designed robes for the Presbyterian Church Choir, Uwani, Enugu.
• 1965 Illustrated Chinua Achebe's Things Fall Apart
  • Designed book jacket and cover for John Munonye's The Only Son
• 1964 Designed Boys Scouts of Nigeria Badges
  • Designed Oil Murals and Paintings for the Eastern Nigeria Central Library, Children's Section. Theme: Animals in Procession.
• 1962–63 Three murals in mosaic and stained glass for Franz Meyer and Company, Munich, Germany.
• 1961 Mural for the Mbari Artists and Writers Club House and Gallery, Ibadan, Nigeria.
• 1960 Mother Nigeria and Her Children, mural for Independence Exhibition, Victoria Island, Lagos, Nigeria.

Àwọn àmì-ẹ̀yẹ

• 2009 Federal Government Award for distinguished service in the Arts and Culture Sector.
• 2001 Presidential award of MFR by the President of the Federal Republic of Nigeria.
• 1977 Prize for Terra Cotta Sculpture titled Dance of Unity, Murtala Mohammed International Sculpture competition, Lagos.
• 1973 British Council Bursary Award
• 1972 Illustrator of the Year 1972, for Tales of Land of Death, Igbo Folk Tales, published by Doubleday, New York, awarded by National UNESCO Commission's Book of the Year competition.
• 1971 Drama award by the African Studies Centre, University of California, USA.
• 1962–63 Fellowship award to study mosaic and stained-glass window techniques awarded by the West German government.
• 1960 Poetry prize in a national literary competition organized by the National Arts Council.
• 1959 First place Esso Inc., Nigerian Independence calendar design competition, Lagos.
• 1958–61 Nigerian Federal Government Scholarship
• 1957 Out-of-doors painting award by the Head of Department of Fine Art, NCAST, Zaria.

Àwọn ẹgbẹ́ tó darapọ̀ mọ́

• 1987 Member, Adjudication Panel, Biennale of Children's Book Illustration, Bratislava, Czechoslovakia.
• 1985 Member, Nigerian Delegation to UNESCO General Conference, Sophia, Bulgaria
• 1984 Delegate, International Artists’ Congress, Helsinki, Finland.
• 1983 Member, Nigerian Delegation to UNESCO General Conference, Paris, France.
• 1981 UNESCO Delegate to the 24th General Conference, Belgrade, Yugoslavia.
• 1979 Children's Books on Africa and their Authors, an annotated bibliography – Nancy J. Schmidt. New York and London: Africana Publishing Company.
• 1978 Member of Editorial Board, Black Orpheus, University of Lagos.
• 1978 Chairman of the Cultural Sector, UNESCO Commission, Lagos.
• 1977 Africa Yearbook and Who's Who *1977, London, Africa Journal Ltd.
• 1977 International Directory of Scholars and Specialists in African Studies, 1st edition, Waltham, Massachusetts, USA: Brandels University African Studies Association.
• 1976–77 Member, Visual Arts Committee, FESTAC '77, Lagos.
• 1976–77 Member of International Association of Artists (IIA), Paris, France.
• 1976–77 Vice-President Society for Nigerian Artists.
• 1976 Associate member, the Nigerian Art Education Association (NAEA), Reston, Virginia, USA.
• 1976 Member of Nigerian Society for Education Through Art (NSEA) Lagos.
• 1975 Member, International Society of Education Through Art (INSEA), Hereford, England.
• 1974 International Directory of Arts, 12th edition, Verlag Muller GMBH and Company K.G. Frankfurt/Main, Germany.
• 1974 American Council on Education Lecture Tour to 8 American Universities in the USA.
• 1971 Member review panel W.A.E.C. Art Syllabus.
• 1971 Iskusstuo Stran I Narodov Mira Vol.3 Soviet Arts Encyclopedia, Moscow, USSR.
• 1971–78 Member of Advisory Committee, Institute of African Studies, University of Nigeria, Nsukka.
• 1971–76 Member of East Central State Arts Council and Chief Art Organiser for the State Festival of Arts.
• 1970 Member of International Bibliophile Association, Paris, France.

Àwọn ìwé àti àkọsílẹ̀ rè

• 2010 Nigeria @ 50, a publication by the Federal Government of Nigeria in commemoration of the 50th Anniversary of Nigeria's independence.
• 2003 NKU DI NA MBA: Uche Okeke and Modern Nigerian Art, National Gallery of Art, Lagos.
  • The Triumph of a Vision: an Anthology on Uche Okeke and Modern Art in Nigeria, Pendulum Art Gallery.
• 2001 Historical Sketch of the Growth of the Catholic Church in Nimo, publication for 50th Anniversary of Our Lady of Assumption Parish in Nimo, Anambra State.
• 1998 The Zaria Art Society: A New Consciousness, National Gallery of Art, Lagos.
• 1995 Seven Stories about Modern Art in Africa, Whitechapel Art Gallery, London
• 1991 Terms of Art: Contemporary Nigerian Art in the International Context, Ministry of Culture, Nordrhine-Westfalen/Kunstsammilung Nordrhine-Westfalen, Düsseldorf, Germany.
• 1990 Eze Institution in Igboland, by Hanny Hahn-Waanders, Asele Institute Documentation Centre, Nimo, Anambra State.
• 1982 Art in Development: A Nigerian Perspective, Asele Institute Documentation Centre and the African American Cultural Center, Minneapolis, US.
• 1976 "Search for the Theoretical Basis of Contemporary Art", paper presented at the International Symposium on Contemporary Art, University of Nigeria, Nsukka.
  • Modern Nigerian Art, Documentation Centre, Asele Institute, Nimo.
  • Igbo Art, Asele Institute, Nimo.
• 1971 Tales of Land of Death: Igbo folktales by Uche Okeke, Doubleday, Zenith Books.
• 1969 Geschichte der Ibo Kunst, Dortmund Lecture No. 97, Dortmund: Kulturamt der Stadt Dortmund.
• 1961 Drawings by Uche Okeke, intro. Ulli Beier, Ibadan. Mbari Productions.

Àkójọpọ̀ àwọn iṣẹ́ rẹ̀ ní kọ̀kọ́ àti ní gbangba

• National Museum of African Art, Smithsonian Institution.
• National Gallery of Art, Abuja, Nigeria.
• Baltimore Museum of Art, Maryland, USA.
• Museum of Modern Art, New York, USA.
• Newark Museum, Newark, New Jersey, USA.
• Iwalewa Haus, Bayreuth, Germany.
• Staatliche Graphische Sammlung, Munich Germany.
• Franz Mayer Hofkunstanstalt, Munich, Germany.
• Tate Modern Gallery, Liverpool, United Kingdom
• OYASAF Foundation, Lagos, Nigeria.
• Yemisi Shyllon Museum of Art, Lagos, Nigeria
• Broadcast House Radio Nigeria, Kaduna, Nigeria.
• Institute of African Studies, University of Nigeria, Nsukka.
• University of Lagos, Nigeria.
• Holy Trinity Cathedral, Nigeria.
• National Council for Arts and Culture, Lagos, Nigeria.
• Murtala Mohammed international Airport Lagos.
• Akademie der Kunst, Berlin, Germany.
• State House, Enugu, Nigeria.
• Department of Fine and Applied Arts, University of Nigeria, Nsukka.
• Dolly Fitterman Art Gallery Inc, Minneapolis, USA.
• Beke Memorial Hospital, Nimo, Nigeria.
• Ministry of Education and Information, Cultural Division, Enugu, Nigeria.
• Mr and Mrs Chellarams.
• Dr Ronald Severino, USA.
• A. R. Jellings, United Kingdom.
• W. J. Plume, United Kingdom.
• Lady Dorothy Head, United Kingdom.
• Frau Gertrude Buchta, Deisenhofen near Munich, Germany.
• Demas Nwoko, Nigeria.
• Mr and Mrs Alec Armstrong, United Kingdom.
• Professor and Mrs Chinua Achebe.

Àwọn ìtọ́kasí

Yukio Hatoyama (鳩山由紀夫, Hatoyama Yukio, ojoibi 11 February 1947) jẹ́ olóṣèlú ọmọ orílẹ̀-èdè Japan tó di Alákòóso Àgbà orílẹ̀-èdè Japan ní Ọjọ́ kẹrìndínlógún oṣù kẹsàn-án ọdún 2009 (16 September 2009). Lọ́jọ́ kejì oṣù kẹfà ọdún 2010 (2 June 2010), Hatoyama kéde pé òun kọ̀wé fiṣẹ́lẹ̀ gẹ́gẹ́ bí Alákóso Àgbà .

Itokasi

Dígí tàbí Díngí ìwògbè ni ohun èlò kan tí a ń lò láti fi wo àwòrán ara ẹni tí yóò sì gbé àwòrán náà wá fúni gẹ́gẹ́ a ti rí.

Oríṣi dígí tí ó wà

Lára àwọn dígí tí ó wọ́pọ̀ tí a má ń rí tàbí lò jùlọ ni panragandan (plain mirror). Èkejì ni dígí ẹlẹ́bùú (cirved mirror), wọ́n ma ń lo dígí yìí láti fi pèsè irúfẹ́ àwọn dígí mìíràn tí a lè fi wo ohun tó bá wẹ́ níye.

Ìwúlò dígí

1. A ma ńblo dígí fún oríṣríṣi nkan. Lára rẹ̀ ni kí á fi wo ara ẹni yálà ojú tàbí ibi kọ́lọ́fín tí ojú kò lè ká lára. Ìdí nìyí tí Yorùbá fi ma ń pèé ní ìwògbè.
2. Wọ́n ms ń lo dígí fún wíwo ẹ̀yìn lára ọkọ̀, kẹẹ̀kẹ́ ológere, Kẹ̀kẹ́ Alùpùpù àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.
3. Wọ́n ma ń lòó láti fi ṣẹ̀ṣọ́ ara Ilé.
4. Àwọn Dókítà olùtọ́jú eyín náà ma ń lòó láti fi wo kọ̀rọ̀ ẹnu
5. Wọ́n ń lo dígí láti fi pèsè ìléjú ẹ̀rọ ayàwòrán àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ.

Àwọn Ìtọ́ka sí

Paul Émile Chabas (Ọjọ́ keje Oṣù kẹta Ọdún 1869 – Ọjọ́ kẹwá Oṣù karún Ọdún1937) jẹ́ olùyàwòrán ará Faransé àti ọmọ ẹgbẹ́  Académie des Beaux-Arts.

Ìgbésíayé

Wọ́n bíi ní Nantes, ó sì kọ iṣẹ́ ọnà lábẹ́ William-Adolphe àti Tony Robert-Fleury. Ó kọ́kọ́ ṣe àfihàn iṣẹ́ rẹ̀ ní Salon ní ọdún 1890. Chabas gba ẹbùn Prix National ní ọdún 1899 ní Paris Salon pẹ̀lú Joyeux Ébats rẹ̀. Wọ́n fún ní ẹ̀bùn góòlú ní Exposition Universelle of 1900 àti ní ọdun 1912 tí ó gba Médaille d’honneur. Àwọn ẹka ọnà tí ó fẹ́ràn ni yíya ọoṃdébìrin tí ó wà ní ìhòho. Wọ́n gbàá ní ọ̀gá ní yiya ìhòhò ní gbogbo ilẹ̀ Yúróòpù.

Àwọn àwòrán rẹ̀ tó lókìkí jùlọ ni , September Morn (1912), tí ó di "succès de scandale" ní  United States ní oṣù karún ọdún 1913, nígbàtí  Anthony Comstock, olórí New York Society for the Suppression of Vice, ṣe àtako àwòrán yìí wípé kò bójú mu. Inú bí Chabas púpọ̀ lori rògbòdìyàn tí àwòrán yìí fà. Ní igbàkan ó ṣàìfi ara hàn ní Gúúsù ti France.  Ìpolongo pọ̀ lórí rẹ̀ tí wọ́n ṣe àtùnyà rẹ̀ tí wọ́n sì ń tàá fún ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọdún. Wọ́n maa ń lo September Morn  gẹ́gẹ́ bí àpẹẹrẹ fún kitsch. Chabas kọ̀ jạ́lẹ̀ láti wọ́n mọ ẹni tí àwòrán yìí jẹ́, ọ́ kàn pèé ní "Marthe"..

Bíótilẹ̀jẹ́pé rògbòdìyàn yìí kò dáwọ́ dúró. Ní bíi ìkẹyìn ọdún 1935, àwọn ènìyàn gbọ́ ìró wípé ọmọbìrin tí ó jẹ́ àwòran yìí jẹ ẹnìkan tí ìyà ń jẹ́ tí ó n gba lẹ́tà láti ọ̀dọ̀ àwọn ènìyàn ní U.S tí ó maa ràn-àn lọ́wọ́. Ó tún rántí bí àwọn ènìyàn kan ní U.S ti sọ wípé àwòrán yìí kò bójú mu ní bíi ogún ọdún ṣ́yìn. Chabas kọ́kọ́ lọ sí United States ní ọdún 1914 fún abala ìyàwòrán kan. Kí ó to rin ìrìnàjò yìí, ó sọ wípé oun kò fẹ́ran US, tí ó sì kọ̀ láti ta September morn fún olùtẹ̀jáde ìwé ìròyìn US, lẹ́yìn tí rògbòdìyàn nípa àwòrán yìí bẹ̀rẹ̀. Ó sọ wípé oun kò ní ìpinu láti ta àwòrán yìí, nítorí oun ni ìyàwó rẹ̀ fẹ́ràn jùlọ. Nígbà tí ó ọjà àwòran, ó dá ẹgbẹ̀rún lọ́nà mẹ́wá dọ́là lée lórí tí ó sì ní ìgbàgbọ́ wípé kò sí ẹni tí ó maa ràá. Leon Mantashev, ọmọ Alexander Mantashev, gbajúgbajà elépo ni ó fẹ́ ràá tí ó sì tàá fun.

Gallery

Àwọn ìtọ́kasí

Lagos City Hall tí a mọ̀ sí Gbọ̀gán ìlú Èkó di dídásílẹ̀ ní ọdún 1900. Ó kalẹ̀ sí agbègbè àwọn ará Brazil, ní àárín èkò níbi tí ọrọ̀ ajé ti ń lọ. Ó wà ní ẹ̀gbẹ́ King's College, Lagos, St. Nicholas Hospital, Lagos àti Cathedral of the Holy Cross, Lagos.

Gbọ̀ngán ìlú yìí jẹ́ olú ilé ìjọba ìbílẹ̀ tí àwọn àgbègbè míràn sì wà fún ìṣètò ìjọbaìjọba ìbílẹ̀ ti ìletò Èkó lẹ̀yìn tí orílẹ̀ èdè Nàìjíríà gba òmìnira. Gbọ̀ngán ìlú yìí ní àkọ́kọ́ ìjọba ìbílẹ̀ ní orílẹ̀ èdè Nàìjíríà tí ó sì jẹ́ olú ilé  ìjọba ìbílẹ̀ Gúúsù Èkó níbi tí ètò ìjọba ti bẹ̀rẹ̀ ní Nàìjíríà láti ọdún 1900. Gbọ̀ngán yìí jẹ́ ohun ìtàn, òṣèlú, tí ó sì ní ṣe pẹ̀lú àṣà Ìlú Èkó.

Ótún le ka

Pápá ìseré Onikan

Freedom Park

Queen Amina Statue

Nigerian National Museum

Lagos Trade Fair Complex

Tafawa Balewa Square

Teslim Balogun Stadium

Bar Beach, Lagos

Kalakuta Republic

MKO Abiola Statue

Apapa Amusement Park

National Temple

Àwọn ìtọ́kasí